Dit is een uitgebreide samenvatting van het vak middenveldparticipatie en gemeenschapsontwikkeling, gegeven in 2023 door prof Liesbeth De Donder. Zowel de powerpoints, als de bijbehorende teksten en uitgebreide notities zitten in de samenvatting verwerkt.
Hallo! Jammer dat de inhoud niet exact overeenkomt met de lesinhoud van dit jaar. Deze samenvatting dateert dan ook van 2023, zoals aangegeven in zowel de titel als de beschrijving :)
Samenvatting Middenveldparticipatie en
Gemeenschapsontwikkeling
1. Inleiding
1.1 Kernconcept: Gemeenschap
1. Soorten gemeenschappen (6):
1. Communities of place
o Geografisch afgebakend: vb. buurt, stad, regio, land
o Vb: De Vlaamse of Europese gemeenschap
2. Communities of identity
o vb. Tradities, rituelen, muziek, vlaggen, haarstijl, dress code, ...
o Vb: een gepassioneerde Vlaming met de Vlaamse vlag
3. Communities of shared interest or passion
o Vb: de agogiek groep
4. Communities of purpose
o (to achieve a common goal)
o E.g. Communities of resistance (Weeks, 2000), Politieke dimensie
o Vb: Gay Pride, verenigingen waar armen het woord nemen
5. Communities of support
o to provide mutual aid and encouragement
o Vb: De zwarte gemeenschap
6. Communities of circumstance
o to deal with temporary, sometimes unplanned situations
o Vb: de klas (toevallig)
➔ Overlappingen mogelijk
➔ Evolutie mogelijk (van 2 naar 3 naar 5)
“the strongest sense of community is likely to come from those groups who find the premises
of their collective existence threatened and who construct out of this a community of identity
which provides a strong sense of resistance and empowerment” – Weeks
➔ Weeks zegt dat ‘the community of purpose’ de sterkste groep is
(Voorbeeld uit de les: Spanje met Catalonië)
1
, Prof. Liesbeth De Donder
2. 2 kernelementen
➔ Shared social bonds & shared belonging
3. Hoe komen gemeenschappen tot stand?
● Traditionele antwoord
o Nood aan normatieve consensus: iedereen deelt dezelfde basiswaarden en
die zijn voor iedereen vanzelfsprekend
o Gedeelde moraal - Religie
▪ Voltaire
• “Moest God niet bestaan, men zou hem moeten uitvinden”
o Mensen waren vroeger geloviger en leefden daar ook
echt naar
o Er zijn regels, en zolang je deze volgt hoor je erbij
(Vb: agogiek studiegroep)
o Gedeelde moraal is krachtige manier dat mensen zich
op fatsoenlijke manier gaan gedragen. Religie is/was
goede community binder
▪ Dostojevski
• “Als God niet bestaat, dan is eigenlijk alles toegelaten”
o Normatieve consensus zou dan ook niet bestaan en dan
kan je alles toelaten omdat je die moraal niet hebt
o Vb met de agogiek studiegroep: Iedereen is welkom in
de studiegroep, want er zijn gedeelde waarden
▪ Van Bendegem
• “Eerst moraal en dan God”
2
, Prof. Liesbeth De Donder
➔ Deze traditionele vorm van gemeenschap heeft lang gefunctioneerd (en op sommige
plaatsen nog altijd)
● NADELEN
1) Sterk afhankelijk van homogene samenleving
o Liefst dezelfde etnisch-culturele achtergrond
o Liefst dezelfde religie
o Liefst dezelfde gedeelde waarden en normen
o Outsiders worden gedoogd, zolang ze ‘maar niet overdrijven’
o ‘vroeger was het beter / vroeger waren mensen hechter’
NU → De homogeniteit verdwijnt in een snel tempo
→ Toegenomen diversiteit voelt als een verlies aan gemeenschap
2) Moeilijk te verzoenen met individuele vrijheid
o Traditionele orde staat voorop
o Vb: nostalgie naar knusse warme dorpen (maar wel waar vrouwen geen
carrière konden/mochten nastreven, waar ouders de school en opleiding
van kinderen kozen, waar huwelijkspartners geselecteerd werden, enz)
NU → Persoonlijke vrijheid is belangrijker geworden
→ Individualisme
➔ De traditionele vorm van gemeenschap(svorming) blijkt niet langer mogelijk
➔ Op zoek naar nieuwe vormen van gemeenschap – samen leven opnieuw uitvinden
1.2 Kernconcept: Middenveld
➔ De grens is soms heel dun!
o Is het MV of markt?
o Kijken naar wat er met het geld
gedaan wordt
➔ MV mag geld genereren!
3
, Prof. Liesbeth De Donder
➔ 4 spelers in onze samenleving: heel nauw verbonden met elkaar en vaak niet
duidelijk of het middenveld is of niet
o Vb. vakbonden en mutualiteiten zijn middenveldorganisaties maar voeren
taken uit van de overheid. Nauw verbonden met de overheid dus
o Vb. Oxfam is middenveld maar is nauw verbonden met de markt
➔ Sociale media is geen middenveld maar kan wel gebruikt worden door een
organisatie ter versterking, als communicatiemiddel
1. Wat is het maatschappelijke middenveld?
= Geheel van vrijwillige organisaties tussen burger en overheid
● Geen individuele burgers, maar organisaties
o Zowel formeel als informeel
o Niet-commerciële basis
o De ‘organisatie’ is meer dan louter familie
● Tal van heterogene werkvelden en thema’s
● Divers georganiseerd
● Niet louter vrijwillig
● Gerelateerde begrippen
o Civil society
o Non profit
o Social profit
2. Opdracht van het middenveld
● Volgens de Verenigde Verenigingen 3 maatschappelijke opdrachten:
1) Sociale opdracht = Emancipatie, gemeenschapsvorming
2) Democratische opdracht = Mensen een geïnformeerde stem geven
o Het middenveld adviseert de overheid → de overheid neemt beslissingen
→ het middenveld informeert de burgers → politieke bewustwording
o Vermenselijken van de overheid
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MariaBA. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,79. Je zit daarna nergens aan vast.
