Deze bondige samenvatting bevat alle leerstof die in de les is gehanteerd (slides + eigen notities). Deze samenvatting bevat dus de 14 lessen die in de les behandeld zijn over volgende hoofdstukken:
-Hoofdstuk 1: inleiding
-Hoofdstuk 2: persoonlijkheidstheorieën
-Hoofdstuk 3: hedendaagse thema...
Persoonlijkheidspsychologie
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: inleiding ............................................................................................................................ 1
Definitie persoonlijkheid ......................................................................................................................... 1
Terminologie ........................................................................................................................................... 1
Inleiding PP .............................................................................................................................................. 2
3 analyseniveaus van PP ...................................................................................................................... 2
Hoofdstuk 2: persoonlijkheidstheorieën ............................................................................................... 3
Dispositionele theorieën ......................................................................................................................... 3
Identificeren van trekken volgens dispositionele modellen ............................................................... 3
Evolutie van trektheorieën .................................................................................................................. 4
Cordon allport (1897-1967) ............................................................................................................. 4
Raymond Cattell (1905-1998) ......................................................................................................... 4
Hans Eysenck (1916-1998) .............................................................................................................. 4
Five-Factor Model, big 5 ...................................................................................................................... 4
Fiske (1949) ..................................................................................................................................... 4
Paul T. Costa & Robert R. McCrae (’70-’80)..................................................................................... 4
Concreet ontstaan FFM ................................................................................................................... 4
5 bipolaire dimensies ...................................................................................................................... 5
Empirische ondersteuning............................................................................................................... 5
Kritieken en alternatieve visies ....................................................................................................... 5
Five Factor Theory (McCrae & Costa, 1996)........................................................................................ 5
Centrale componenten van de FFT ................................................................................................. 5
Perifere componenten van de FFT .................................................................................................. 6
Basisuitgangspunten van de FFT ..................................................................................................... 6
Biologische theorieën .............................................................................................................................. 6
Hans Eysenck (1916-1998) .................................................................................................................. 6
Jeffrey Gray (1934-2004) ................................................................................................................. 7
Robert Cloninger (1944-…) .............................................................................................................. 8
Psychodynamische theorieën ................................................................................................................. 9
Klassieke psychoanalyse ...................................................................................................................... 9
Structuur van persoonlijkheid (Freud) ............................................................................................ 9
Dynamiek van persoonlijkheid ........................................................................................................ 9
, Psychoseksuele ontwikkeling ........................................................................................................ 10
Psychoanalytische therapie ........................................................................................................... 10
Evaluatie van psychoanalyse ......................................................................................................... 10
Neo-analytische beweging (westen 1998) ........................................................................................ 10
Egopsychologie .................................................................................................................................. 11
Objectrelatietheorie .......................................................................................................................... 11
Humanistische theorieën ...................................................................................................................... 12
Abraham Maslow (20ste eeuw) .......................................................................................................... 12
Carl Rogers (20ste eeuw) .................................................................................................................... 12
Sociaal-cognitieve theorieën ................................................................................................................. 13
Persoonlijke constructtheorie ........................................................................................................... 13
Sociaal-cognitieve leertheorie ........................................................................................................... 13
Albert Bandura (20ste-21ste eeuw) .................................................................................................. 14
Julian Rotter (20ste-21ste eeuw) ...................................................................................................... 14
Walter Mischel (20ste-21ste eeuw) .................................................................................................. 14
Hoofdstuk 3: Hedendaagse thema’s .................................................................................................... 15
Assessment van persoonlijkheid ........................................................................................................... 15
Informatiebronnen m.b.t. persoonlijkheid ....................................................................................... 15
Zelfrapportage (self-report data) = S-data .................................................................................... 15
Observatiegegevens (observer-report data) = O-data .................................................................. 15
Testgegevens (test data) = T-data ................................................................................................. 15
Anamnestische informatie (life-outcome data) = L-data .............................................................. 15
Ontwikkeling van een schaal ............................................................................................................. 16
Onderzoeksdesign in persoonlijkheidspsychologie........................................................................... 16
Methodologische kwesties ................................................................................................................ 16
Consistentie en stabiliteit van persoonlijkheid ..................................................................................... 16
Cross-situationele consistentie ......................................................................................................... 16
Temporele stabiliteit ......................................................................................................................... 17
Basisbegrippen .............................................................................................................................. 17
PH-stabiliteit van baby tot adolescent .......................................................................................... 17
PH-stabiliteit in de volwassenheid ................................................................................................ 18
PH-coherentie.................................................................................................................................... 18
Gedragsgenetica .................................................................................................................................... 18
Het menselijk genoom....................................................................................................................... 18
Controverse over genen en persoonlijkheid ..................................................................................... 18
Doelstellingen van gedragsgenetica.................................................................................................. 18
, Wat is erfelijkheid.............................................................................................................................. 18
Gedragsgenetisch onderzoek ............................................................................................................ 19
Onderzoeksbevindingen .................................................................................................................... 19
Gedeelde vs. niet-gedeelde omgevingsinvloeden ............................................................................ 19
Genen en omgeving .......................................................................................................................... 19
Identiteit, zelfconcept en coping ........................................................................................................... 19
Het zelfconcept ................................................................................................................................. 19
Zelfschema’s .................................................................................................................................. 20
De eigenwaarde................................................................................................................................. 20
Onderzoek over eigenwaarde ....................................................................................................... 20
Variabiliteit in eigenwaarde .......................................................................................................... 21
Sociale identiteit ................................................................................................................................ 21
Identiteitscrisissen............................................................................................................................. 21
Coping................................................................................................................................................ 21
Hoofdstuk 4: PH in het dagelijks leven ................................................................................................ 23
Persoonlijkheid en relaties .................................................................................................................... 23
Persoonlijkheid en partnerrelaties .................................................................................................... 23
Persoonlijkheid en relatietevredenheid ............................................................................................ 23
Persoonlijkheid en vriendschap ........................................................................................................ 24
Persoonlijkheid en sociale media ...................................................................................................... 24
Persoonlijkheid en school...................................................................................................................... 25
VFM en schoolse prestaties............................................................................................................... 25
Sociale cognitie .................................................................................................................................. 25
Motivationele processen ................................................................................................................... 25
Conclusie ........................................................................................................................................... 26
Persoonlijkheid en werk ........................................................................................................................ 26
Werkprestaties .................................................................................................................................. 26
Leiderschap ....................................................................................................................................... 27
‘Dark side’ van PH .............................................................................................................................. 27
Psychopathische trekken op de werkvloer ....................................................................................... 27
PH-meetinstrumenten in A&0 ........................................................................................................... 27
Persoonlijkheid en mentaal welbevinden ............................................................................................. 28
Emoties .............................................................................................................................................. 28
Geluk.................................................................................................................................................. 28
Neuroticisme ..................................................................................................................................... 28
Affectieve Intensiteit ......................................................................................................................... 29
, Persoonlijkheid en emotioneel welbevinden .................................................................................... 29
Persoonlijkheid en lichamelijke gezondheid ......................................................................................... 30
Theoretische modellen...................................................................................................................... 30
Stress ................................................................................................................................................. 30
Coping................................................................................................................................................ 31
Persoonlijkheid en gezondheid: type A-PH ....................................................................................... 31
Hoofdstuk 5: Persoonlijkheidsstoornissen .......................................................................................... 33
Persoonlijkheidsstoornissen in de DSM-5 ............................................................................................. 33
Drie clusters:...................................................................................................................................... 33
Prevalentie............................................................................................................................................. 35
Etiologie ................................................................................................................................................. 35
Dimenionale benadering van PH-pathologie ........................................................................................ 35
, Hoofdstuk 1: inleiding
Definitie persoonlijkheid
Persoonlijkheid is de verzameling van psychologische trekken en mechanismen binnen een individu,
die georganiseerd en relatief stabiel zijn, en die de interacties met en de aanpassingen aan de
intrapsychische, fysieke en sociale omgeving beïnvloeden.
Verzameling van psychologische trekken die georganiseerd en relatief stabiel zijn
Trekken = eigenschappen die verschillen/gelijkenissen tussen mensen beschrijven = fundamentele en
universele bouwstenen van persoonlijkheid
→ Hoeveel trekken nodig zijn om uitspraken te kunnen doen over persoonlijkheid?
→ Welke structuren en verbanden bezitten deze trekken? Correlaties?
→ Oorsprong van trekken: trauma, nature vs nurture,…
Waarom trekken verzamelen en bestuderen? => beschrijven, verklaren of voorspellen van gedrag
Trekken zijn:
• Georganiseerd = geen willekeurige verzameling, maar coherent geheel
• Relatief stabiel doorheen de tijd
• Consistent overheen situaties
• Volgens gemiddelde neiging (dus niet eenmalig)
Mechanismen
Binnen een individu
Persoonlijkheid = intern = eigenheid
Beïnvloeden interacties en aanpassingen aan de intrapsychische, fysieke en sociale omgeving
Interactie tss omgeving en persoon = complex en onderhevig aan persoonlijke:
− Perceptie = manier van waarnemen
− Selectie = keuze van situaties
− Uitlokking = onbewuste eigenschap om reacties van anderen uit te lokken
− Manipulatie = intentioneel reacties uitlokken
Aanpassingen = adaptief functioneren = flexibel omgaan met de stress, uitdagingen en problemen uit
onze omgeving.
Terminologie
Van binnen naar buiten:
→ Temperament: ontwikkelt op kleuterleeftijd (vb activiteitsniveau, emotionaliteit, sociabiliteit)
→ Persoonlijkheid: ontwikkelt vanaf de basisschoolleeftijd (vb zelfconcept, attributiestijl)
→ Individuele verschillen: omarmen bovenste (vb fysieke kenmerken, intelligentie, vaardigheid)
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Dumoulin. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,20. Je zit daarna nergens aan vast.
