Mijn samenvatting van levenslooppsychologie, deze samenvatting is gebaseerd op het boek alsook de inhoud van de powerpoints en mijn notities van tijdens de lessen. Alle doelstellingen staan duidelijk in de samenvatting. Het bevat alles behalve het hoofdstuk hoogbehaafdheid en verstandelijke ontwikk...
1. Wat zijn ontwikkelingsstoornissen
1.1 Terminologie en afbakening
1.1.1 Definitie uit DSM-5
“Een ontwikkelingsstoornis is een neurobiologische stoornis die in de (vroege) ontwikkelingsperiode
tot uiting komt, die gekenmerkt wordt door ontwikkelingsachterstanden op een of meerdere
functiedomeinen en die levenslang beperkingen veroorzaakt in het persoonlijk, sociale, schoolse of
beroepsmatig functioneren.”
Neurobiologisch omdat het iets zegt over de oorzaak, namelijk een atypische fout in de
hersenontwikkeling. Het is aangeboren. Prenataal door bv. alcohol of drugmisbruik.
Perinataal bv. vroeggeboorte of zuurstoftekort of door genetische aanleg.
Functiedomeinen zoals cognitief, psychosociaal, sociaal-emotioneel, motorisch of
sensomotorisch
Het doet zich levenslang voor maar de gedragskenmerken/ de uiting verandert
Een eetstoornis, bedplassen, angststoornissen, hechtingsstoornissen en zelf hoogbehaafdheid = geen
ontwikkelingsstoornis: het is behandelbaar en niet aangeboren
1.1.2 Soorten
Verstandelijke beperkingen (deficiënties in algemene cognitieve functies bv. redeneren,
oplossen,… die zorgen voor het aanpassingsvermogen)
o Verstandelijke ontwikkelingsstoornis
o Globale ontwikkelingsachterstand
Communicatiestoornissen (verstoorde ontwikkeling in taal, spraak en/of sociale comm.)
o Taalstoornis
o Spraakklankstoornis
o Ontwikkelingsstotteren
o Sociale (pragmatische) communicatiestoornis
Autismespectrumstoornis (ASS)
Aandachtsdeficiëntie -/hyperactiviteitsstoornis (ADHD)
(Specifieke) leerstoornissen
o Dyslexie
o Dysorthografie
o Dyscalculie
o NLD (niet opgenomen DSM-5): non-verbale leerstoornis
Motorische stoornissen
o Coördinatieontwikkelingsstoornis (DCD)
o Ticstoornissen
o Stereotiepe – bewegingsstoornis
Bij sommige ontwikkelingsstoornissen wordt er een verdere opdeling gemaakt in subgroepen op
basis van verschillende verschijningsvormen.
Bv. ADHD: het gecombineerde, het overwegend onoplettende & overwegend hyperactief-
impulsieve type
Vroeger werden deze subgroepen aangeduid door subtypes maar nu fenotype/beeld omdat:
1
, Variaties hebben meestal dezelfde onderliggende oorzaak (bv. ADD)
Het is een dimensionele benadering ipv categoriaal
Het is dynamisch: het kan veranderen doorheen de tijd
Filmpje dear teacher: gaat over dat elke leerling uniek is en de focus ligt op mogelijkheden en
ondersteuningsnoden
1.1.3 Criteria ontwikkelingsstoornis
Meer problemen dan gemiddelde: aan de extreme uiteinden (pc = percentiel)
Op verschillende dimensies
De problemen zijn hardnekkig/persistent (levenslang)
De problemen zijn pervasief (in meerdere contexten)
Niet leeftijdsadequaat
Significante belemmeringen in dagdagelijks leven (het beperkingscriterium)
1.1.2 Secundaire kenmerken
1. Primaire gedragskenmerken = kernsymptomen = diagnostische kenmerken
2. Secundaire gedragskenmerken = gevolg van de primaire kenmerken. Dit uit omdat de
ontwikkelingsstoornis niet tijdig wordt herkend of de persoon/omgeving er niet adequaat
mee omgaat
Gevolgen op psycho-sociaal vlak:
Faalervaringen die leiden tot grote frustraties, schuldgevoelens en demotivatie
Laag zelfbeeld
Inadequate attributiestijl (de manier waarop men gedrag en gebeurtenissen verklaren)
Falen = intern (ik ben dom)
Succes = extern (gemakkelijke taak, geluk)
Groter risico op fixed mindset (Dweck): capaciteiten staan vast en kunnen niet veranderen.
We moeten ze stimuleren naar een growth mindset (blijven oefenen & het zal lukken)
Faalangstig
Ze gaan situaties gaan ontwijken en zichzelf niet meer uitdagen
Actief & passief
Internaliserende problemen
Problemen in zichzelf, je kan het niet zien bv. depressie
Externaliserende problemen
Leerproblemen
Gevolgen: gedemotiveerd, schoolmoe, lager diploma,…
Afwijzing door leeftijdsgenoten
Negatieve interacties met volwassenen
Participatieproblemen
! belangrijk dat de omgeving oog heeft voor het psychosociaal welbevinden en stimuleren. Begrip &
steun is heel belangrijk, psycho-educatie geven aan kind & omgeving en het belang van
succeservaringen vieren!
Fragment Karrewiet van Zeger met ontwikkelingsstotteren: de sensibilisering op ruimer
maatschappelijk vlak
2
,1.2 Denkkaders
1.2.1 Inleiding
Gedrag verklaren vanuit een biopsychosociaal model
Interactie tussen biologische & omgevingsfactoren staan centraal bij de etiologie van
ontwikkelingsstoornissen; dus spreken we ook over een bio-ecologische visie.
Voor bio-ecologische visie = BEM-model
Voor bio-psychosociale visie = ICF-model
1.2.2 BEM-model: een visie op ontstaan van een ontwikkelingsstoornis
BEM = bio-ecologisch multifactorieel model
Multifactorieel: samenspel van ≠ risico en protectieve factoren die i/h kind en/of in de
omgeving liggen
Multilevel model: 4 elkaar beïnvloedende analyseniveaus
1. Genen
Overerving of een mutatie
2. Biologie: atypische hersenenontwikkeling
Neuroanatomie: Gedrag verklaren vanuit dysfuncties op het niveau van de bouw van de
hersenen
Neurofysiologie: in de werking v/d hersenen
Neurochemie: Verstoringen in deze chemische processen leiden tot afwijkend of
problematisch gedrag
Ontstaat door genetische/prenatale/perinatale en postnatale factoren
3. Neuropsychologische/cognitieve processen
Cognitieve processen, executieve functies bv. aandacht houden, moeite met relevante en
irrelevante info zijn beperkt
4. Gedrag
Uiterlijk observeerbaar gedrag bv. hyperactiviteit, leesproblemen,…
Mulitdeficit model
Problemen staan in onderlinge wisselwerking
De risico en beschermde factoren bepaalt of het tot uiting komt of niet
Transactioneel model
Voortdurende wisselwerking tussen kindsfactoren & omgevingsfactoren
De omgeving staat ‘er van af’ en is geen niveau omdat het altijd invloed heeft op alles
3
, 1.2.3 //
1.2.4 Risico- en beschermde factoren
Risicofactoren (op niveau van functioneren):
Beschermende factoren (op niveau van functioneren):
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper StudentOrthoHoGent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.
