100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten 4.2 TrustPilot
logo-home
Samenvatting

Samenvatting ontwikkelingspsychologie

Beoordeling
1,0
(1)
Verkocht
3
Pagina's
53
Geüpload op
21-06-2023
Geschreven in
2019/2020

Samenvatting op basis van slides Vak gegeven door Prof. Dr. Bart Soenens












Oeps! We kunnen je document nu niet laden. Probeer het nog eens of neem contact op met support.

Documentinformatie

Geüpload op
21 juni 2023
Aantal pagina's
53
Geschreven in
2019/2020
Type
Samenvatting

Voorbeeld van de inhoud

SAMENVATTING ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE


Inhoudsopgave

1. Geschiedenis, theorie en onderzoeksstrategieën ......................................................................................................................................................................... 5

1.1. kernvragen: ................................................................................................................................................................................................................................ 5

1.2. domein van de psychologie ........................................................................................................................................................................................................ 5
1.2.1. wetenschappelijk ................................................................................................................................................................................................................ 5
1.2.2. toegepast ............................................................................................................................................................................................................................ 5
1.2.3. interdisciplinair ................................................................................................................................................................................................................... 5

1.3. theorieën over ontwikkeling ....................................................................................................................................................................................................... 5
1.3.1. definitie ............................................................................................................................................................................................................................... 5
1.3.2. nut van theorie.................................................................................................................................................................................................................... 5

1.4. structurele kenmerken van ontwikkelingspsychologie ............................................................................................................................................................... 5
1.4.1. Is ontwikkeling continu of discontinu? ............................................................................................................................................................................... 5
1.4.2. Is er één verloop van ontwikkeling of meerdere? .............................................................................................................................................................. 5
1.4.3. Is erfelijkheid of omgeving het belangrijkst? ...................................................................................................................................................................... 5
1.4.4. levensloopperspectief ......................................................................................................................................................................................................... 5

1.5. inhoudelijke bespreking van ontwikkelingspsychologische theorieën ........................................................................................................................................ 6
1.5.1. wetenschappelijke voorvaders ........................................................................................................................................................................................... 6
1.5.2. klassieke theorieën uit de 20e eeuw ................................................................................................................................................................................... 6
1.5.3. recente theorieën ............................................................................................................................................................................................................... 9

1.6. onderzoeksmethoden ............................................................................................................................................................................................................... 10
1.6.1. systematische observatie .................................................................................................................................................................................................. 10
1.6.2. zelfrapportering ................................................................................................................................................................................................................ 10
1.6.3. klinische gevalsstudie ........................................................................................................................................................................................................ 10
1.6.4. ethnografie........................................................................................................................................................................................................................ 10

1.7. algemene onderzoeksdesigns ................................................................................................................................................................................................... 10
1.7.1. correlationeel onderzoek .................................................................................................................................................................................................. 10
1.7.2. experimenteel onderzoek ................................................................................................................................................................................................. 10
1.7.3. designs om ontwikkeling te bestuderen ........................................................................................................................................................................... 10


2. niet ............................................................................................................................................................................................................................................ 11


3. niet ............................................................................................................................................................................................................................................ 11


4. fysieke ontwikkeling in de eerste twee levensjaren.................................................................................................................................................................... 11

4.1. kernvragen ............................................................................................................................................................................................................................... 11

4.2. lichaamsgroei ........................................................................................................................................................................................................................... 11

4.3. ontwikkeling van de hersenen .................................................................................................................................................................................................. 12

4.4. beïnvloedende factoren van lichaamsgroei .............................................................................................................................................................................. 12

4.5. leervermogens .......................................................................................................................................................................................................................... 13

4.6. motorische ontwikkeling .......................................................................................................................................................................................................... 13

4.7. ontwikkeling zintuigen ............................................................................................................................................................................................................. 13


5. cognitieve ontwikkeling in de eerste twee levensjaren .............................................................................................................................................................. 14

5.1. kernvragen ............................................................................................................................................................................................................................... 14

5.2. Piaget ....................................................................................................................................................................................................................................... 15
5.2.1. algemene concepten ......................................................................................................................................................................................................... 15
5.2.2. fases van sensorimotorisch stadium ................................................................................................................................................................................. 15
5.2.3. recent onderzoek .............................................................................................................................................................................................................. 16
5.2.4. evaluatie............................................................................................................................................................................................................................ 16

5.3. informatieverwerking ............................................................................................................................................................................................................... 16
5.3.1. verschillende types geheugen ........................................................................................................................................................................................... 16
5.3.2. sturing van systeem .......................................................................................................................................................................................................... 16
5.3.3. ontwikkeling van systeem ................................................................................................................................................................................................. 16
5.3.4. mentale strategieën .......................................................................................................................................................................................................... 17
5.3.5. evaluatie............................................................................................................................................................................................................................ 17

5.4. sociale context van cognitieve ontwikkeling (Vygotski) ........................................................................................................................................................... 17

5.5. mentale vaardigheden ............................................................................................................................................................................................................. 17
5.5.1. Bayley scales of infant development ................................................................................................................................................................................ 17

5.6. taalontwikkeling ....................................................................................................................................................................................................................... 17
5.6.1. theorieën over taalontwikkeling ....................................................................................................................................................................................... 17
5.6.2. behaviorisme..................................................................................................................................................................................................................... 17
5.6.3. nativisme ........................................................................................................................................................................................................................... 18
5.6.4. interactionisme ................................................................................................................................................................................................................. 18

, 5.7. voorbereiding op praten ........................................................................................................................................................................................................... 18
5.7.1. vocalisaties en brabbelen.................................................................................................................................................................................................. 18
5.7.2. communicatievaardigheden ............................................................................................................................................................................................. 18

5.8. beginnen praten ....................................................................................................................................................................................................................... 18
5.8.1. eerste woorden ................................................................................................................................................................................................................. 18
5.8.2. twee-woordenzin .............................................................................................................................................................................................................. 19

5.9. individuele verschillen in taalontwikkeling ............................................................................................................................................................................... 19

5.10. ondersteunen van vroege taalverwerving ................................................................................................................................................................................ 19


6. emotionele en sociale ontwikkeling in de eerste twee levensjaren ............................................................................................................................................ 19

6.1. kernvragen ............................................................................................................................................................................................................................... 19

6.2. Erikson ...................................................................................................................................................................................................................................... 19
6.2.1. eerste levensjaar ............................................................................................................................................................................................................... 19
6.2.2. tweede levensjaar ............................................................................................................................................................................................................. 20

6.3. emotionele ontwikkeling .......................................................................................................................................................................................................... 20
6.3.1. basisemoties ..................................................................................................................................................................................................................... 20
6.3.2. begrijpen van emoties van anderen ................................................................................................................................................................................. 20
6.3.3. zelfbewuste emoties ......................................................................................................................................................................................................... 21
6.3.4. emotionele zelfregulatie ................................................................................................................................................................................................... 21

6.4. temperament............................................................................................................................................................................................................................ 21
6.4.1. structuur van temperament.............................................................................................................................................................................................. 21
6.4.2. meten van temperament .................................................................................................................................................................................................. 22
6.4.3. stabiliteit van temperament ............................................................................................................................................................................................. 22
6.4.4. genetische invloeden ........................................................................................................................................................................................................ 22
6.4.5. omgevingsinvloeden ......................................................................................................................................................................................................... 22
6.4.6. goodness-of-fit-model ...................................................................................................................................................................................................... 22

6.5. gehechtheid .............................................................................................................................................................................................................................. 22
6.5.1. ethologische theorie ......................................................................................................................................................................................................... 23
6.5.2. gehechtheid meten ........................................................................................................................................................................................................... 23
6.5.3. hechtingsstijlen ................................................................................................................................................................................................................. 23
6.5.4. stabiliteit van gehechtheid ................................................................................................................................................................................................ 24
6.5.5. culturele verschillen .......................................................................................................................................................................................................... 24
6.5.6. determinanten van hechtingskwaliteit ............................................................................................................................................................................. 24
6.5.7. meerdere hechtingsfiguren............................................................................................................................................................................................... 24

6.6. ontwikkeling van zelfbeeld ....................................................................................................................................................................................................... 25
6.6.1. zelfbewustzijn ................................................................................................................................................................................................................... 25
6.6.2. zelfcategorisatie ................................................................................................................................................................................................................ 25
6.6.3. zelfcontrole ....................................................................................................................................................................................................................... 25


7. fysieke en cognitieve ontwikkeling in de vroege kindertijd: 2 – 6 jaar......................................................................................................................................... 25

7.1. kenvragen ................................................................................................................................................................................................................................. 25

7.2. fysieke ontwikkeling ................................................................................................................................................................................................................. 25

7.3. motorische ontwikkeling .......................................................................................................................................................................................................... 26
7.3.1. ruwe motorische ontwikkeling ......................................................................................................................................................................................... 26
7.3.2. fijne motorische ontwikkeling ........................................................................................................................................................................................... 26
7.3.3. tekenen ............................................................................................................................................................................................................................. 26
7.3.4. schrijven ............................................................................................................................................................................................................................ 26
7.3.5. individuele verschillen....................................................................................................................................................................................................... 26

7.4. cognitieve ontwikkeling ............................................................................................................................................................................................................ 26
7.4.1. Piaget ................................................................................................................................................................................................................................ 26
7.4.2. pre-operationele fase ....................................................................................................................................................................................................... 26
7.4.3. beperkingen ...................................................................................................................................................................................................................... 27
7.4.4. recenter onderzoek ........................................................................................................................................................................................................... 27
7.4.5. opvoedkundige principes afgeleid uit Piagets theorie ...................................................................................................................................................... 28

7.5. Vygotsky’s socioculturele theorie ............................................................................................................................................................................................. 28

7.6. informatieprocestheorie ........................................................................................................................................................................................................... 28
7.6.1. aandacht ........................................................................................................................................................................................................................... 28
7.6.2. geheugenstrategieën ........................................................................................................................................................................................................ 28
7.6.3. theory of mind .................................................................................................................................................................................................................. 29

7.7. taalontwikkeling ....................................................................................................................................................................................................................... 29
7.7.1. woordenschat ................................................................................................................................................................................................................... 29
7.7.2. grammatica ....................................................................................................................................................................................................................... 29
7.7.3. conversatie ........................................................................................................................................................................................................................ 29
7.7.4. ondersteunen taalontwikkeling ........................................................................................................................................................................................ 29


8. emotionele en sociale ontwikkeling in de vroege kindertijd: 2 – 6 jaar ....................................................................................................................................... 30

8.1. kernvragen ............................................................................................................................................................................................................................... 30

8.2. Erikson ...................................................................................................................................................................................................................................... 30

8.3. zichzelf begrijpen ...................................................................................................................................................................................................................... 30

8.4. emotionele ontwikkeling .......................................................................................................................................................................................................... 30
8.4.1. begrijpen van emoties....................................................................................................................................................................................................... 30

, 8.4.2. emotionele zelfregulatie ................................................................................................................................................................................................... 30
8.4.3. zelfbewuste emoties ......................................................................................................................................................................................................... 31
8.4.4. empathie, sympathie en prosociaal gedrag ...................................................................................................................................................................... 31

8.5. relaties met leeftijdsgenoten .................................................................................................................................................................................................... 31
8.5.1. spel .................................................................................................................................................................................................................................... 31
8.5.2. vriendschap ....................................................................................................................................................................................................................... 31
8.5.3. invloeden van ouders op vroege relatie met ‘peers’ ........................................................................................................................................................ 31

8.6. vroege morele ontwikkeling ..................................................................................................................................................................................................... 32
8.6.1. psycho-analyse .................................................................................................................................................................................................................. 32
8.6.2. sociaal leren ...................................................................................................................................................................................................................... 32
8.6.3. cognitief ontwikkelingsperspectief ................................................................................................................................................................................... 32
8.6.4. agressie ............................................................................................................................................................................................................................. 32

8.7. stereotiepe geslachtsrollen....................................................................................................................................................................................................... 33


9. fysieke en cognitieve ontwikkeling in de lagere schooltijd.......................................................................................................................................................... 33

9.1. kernvragen ............................................................................................................................................................................................................................... 33

9.2. fysieke ontwikkeling en determinanten.................................................................................................................................................................................... 34
9.2.1. lichaamsgroei .................................................................................................................................................................................................................... 34
9.2.2. gezondheidsproblemen .................................................................................................................................................................................................... 34

9.3. motorische ontwikkeling .......................................................................................................................................................................................................... 34
9.3.1. ruwe motorische ontwikkeling ......................................................................................................................................................................................... 34
9.3.2. fijne motorische ontwikkeling ........................................................................................................................................................................................... 34

9.4. Piaget ....................................................................................................................................................................................................................................... 34
9.4.1. concreet-operationeel stadium ........................................................................................................................................................................................ 34
9.4.2. beperkingen ...................................................................................................................................................................................................................... 35
9.4.3. recent onderzoek .............................................................................................................................................................................................................. 35
9.4.4. evaluatie............................................................................................................................................................................................................................ 35

9.5. informatieverwerkingstheorieën .............................................................................................................................................................................................. 35
9.5.1. algemene principes ........................................................................................................................................................................................................... 35
9.5.2. aandacht ........................................................................................................................................................................................................................... 35
9.5.3. geheugenstrategieën ........................................................................................................................................................................................................ 35
9.5.4. kennisbestand ................................................................................................................................................................................................................... 36
9.5.5. theory of mind .................................................................................................................................................................................................................. 36
9.5.6. cognitieve zelfregulering ................................................................................................................................................................................................... 36

9.6. taalontwikkeling ....................................................................................................................................................................................................................... 36
9.6.1. woordenschat ................................................................................................................................................................................................................... 36
9.6.2. grammatica ....................................................................................................................................................................................................................... 36
9.6.3. pragmatiek ........................................................................................................................................................................................................................ 36
9.6.4. twee talen leren ................................................................................................................................................................................................................ 36
9.6.5. tweetalige ontwikkeling .................................................................................................................................................................................................... 36


10. emotionele en sociale ontwikkeling in de lagere schooltijd ................................................................................................................................................. 37

10.1. kernvragen ............................................................................................................................................................................................................................... 37

10.2. Erikson ...................................................................................................................................................................................................................................... 37

10.3. zelfbegrip en zelfwaarde .......................................................................................................................................................................................................... 37

10.4. emotionele ontwikkeling .......................................................................................................................................................................................................... 38
10.4.1. zelfbewuste emoties .................................................................................................................................................................................................. 38
10.4.2. begrip van emoties .................................................................................................................................................................................................... 38
10.4.3. emotionele zelfregulatie ............................................................................................................................................................................................ 38

10.5. morele ontwikkeling ................................................................................................................................................................................................................. 38

10.6. relaties met leeftijdsgenoten .................................................................................................................................................................................................... 39
10.6.1. peer groepen ............................................................................................................................................................................................................. 39
10.6.2. vriendschappen ......................................................................................................................................................................................................... 39
10.6.3. peer aanvaarding ....................................................................................................................................................................................................... 39


11. fysieke en cognitieve ontwikkeling in de adolescentie......................................................................................................................................................... 39

11.1. inleiding .................................................................................................................................................................................................................................... 39

11.2. biologische veranderingen ....................................................................................................................................................................................................... 40
11.2.1. hormonale veranderingen ......................................................................................................................................................................................... 40
11.2.2. groeispurt en seksuele rijping .................................................................................................................................................................................... 40
11.2.3. individuele verschillen in pubertijd............................................................................................................................................................................ 41
11.2.4. gevolgen van biologische veranderingen .................................................................................................................................................................. 41
11.2.5. gevolgen van timing van puberteit ............................................................................................................................................................................ 41

11.3. cognitieve veranderingen ......................................................................................................................................................................................................... 41
11.3.1. Piaget: formeel-operationeel denken........................................................................................................................................................................ 41
11.3.2. informatieverwerkingstheorie ................................................................................................................................................................................... 42
11.3.3. gevolgen van cognitieve veranderingen .................................................................................................................................................................... 42


12. emotionele en sociale ontwikkeling in de adolescentie ....................................................................................................................................................... 42

12.1. identiteitsvorming .................................................................................................................................................................................................................... 42
12.1.1. Erikson ....................................................................................................................................................................................................................... 42

, 12.1.2. zichzelf begrijpen: zelfconcept en zelfwaardering ..................................................................................................................................................... 43

12.2. morele ontwikkeling ................................................................................................................................................................................................................. 43
12.2.1. Piaget ......................................................................................................................................................................................................................... 43
12.2.2. Kohlberg..................................................................................................................................................................................................................... 44
12.2.3. geslachtsverschillen in moraliteit .............................................................................................................................................................................. 44

12.3. vriendschap en relaties met leeftijdsgenoten ........................................................................................................................................................................... 44
12.3.1. vriendschap in adolescentie ...................................................................................................................................................................................... 44
12.3.2. vriendschappen op het internet ................................................................................................................................................................................ 44
12.3.3. voordelen van vriendschappen ................................................................................................................................................................................. 44
12.3.4. cliques en crowds ...................................................................................................................................................................................................... 44
12.3.5. dating ......................................................................................................................................................................................................................... 45
12.3.6. conformiteit met peers .............................................................................................................................................................................................. 45

12.4. verstoorde ontwikkelingspatronen ........................................................................................................................................................................................... 45
12.4.1. depressie.................................................................................................................................................................................................................... 45
12.4.2. suïcide ........................................................................................................................................................................................................................ 45


13. niet ..................................................................................................................................................................................................................................... 46


14. emotionele en sociale ontwikkeling in vroege volwassenheid: 18 – 40 jaar ......................................................................................................................... 46

14.1. opkomende volwassenheid: een geleidelijke overgang ............................................................................................................................................................ 46

14.2. Erikson ...................................................................................................................................................................................................................................... 47

14.3. andere theorieën over psychosociale ontwikkeling .................................................................................................................................................................. 47
14.3.1. Levinson ..................................................................................................................................................................................................................... 47
14.3.2. Vaillant ....................................................................................................................................................................................................................... 47
14.3.3. beperkingen Levinson en Vaillant .............................................................................................................................................................................. 47
14.3.4. sociale klok................................................................................................................................................................................................................. 47

14.4. intieme relaties ......................................................................................................................................................................................................................... 48
14.4.1. partnerkeuze.............................................................................................................................................................................................................. 48
14.4.2. liefde .......................................................................................................................................................................................................................... 48
14.4.3. vriendschap................................................................................................................................................................................................................ 48
14.4.4. eenzaamheid ............................................................................................................................................................................................................. 48

14.5. levenscyclus van het gezin ........................................................................................................................................................................................................ 49
14.5.1. ouderlijk huis verlaten ............................................................................................................................................................................................... 49


15. niet ..................................................................................................................................................................................................................................... 49


16. emotionele en sociale ontwikkeling in midden volwassenheid: 40 – 65 jaar ........................................................................................................................ 49

16.1. Erikson ...................................................................................................................................................................................................................................... 49
16.1.1. onderzoek over generativiteit ................................................................................................................................................................................... 49

16.2. andere theorieën over psychosociale ontwikkeling tijdens de midden volwassenheid ............................................................................................................ 50
16.2.1. Levinson ..................................................................................................................................................................................................................... 50
16.2.2. Vaillant ....................................................................................................................................................................................................................... 50
16.2.3. midlife crisis ............................................................................................................................................................................................................... 50

16.3. stabiliteit en verandering in zelfconcept en persoonlijkheid .................................................................................................................................................... 51
16.3.1. mogelijke zelven ........................................................................................................................................................................................................ 51
16.3.2. zelfaanvaarding.......................................................................................................................................................................................................... 51
16.3.3. omgaan met problemen: coping ............................................................................................................................................................................... 51
16.3.4. geslachtsidentiteit ..................................................................................................................................................................................................... 51
16.3.5. persoonlijkheid: big five............................................................................................................................................................................................. 51


17. niet ..................................................................................................................................................................................................................................... 51


18. emotionele en sociale ontwikkeling in late volwassenheid: 65 jaar – einde ......................................................................................................................... 52

18.1. Erikson ...................................................................................................................................................................................................................................... 52

18.2. andere theorieën ...................................................................................................................................................................................................................... 52
18.2.1. Peck: verfijning => link met gerotrancendentietheorie ............................................................................................................................................. 52
18.2.2. Labouvie-Vief ............................................................................................................................................................................................................. 52
18.2.3. reminiscentie en life review....................................................................................................................................................................................... 52

18.3. zelfconcept ............................................................................................................................................................................................................................... 52

18.4. sociale wereld ........................................................................................................................................................................................................................... 52

Beoordelingen van geverifieerde kopers

Alle reviews worden weergegeven
1 jaar geleden

1,0

1 beoordelingen

5
0
4
0
3
0
2
0
1
1
Betrouwbare reviews op Stuvia

Alle beoordelingen zijn geschreven door echte Stuvia-gebruikers na geverifieerde aankopen.

Maak kennis met de verkoper

Seller avatar
De reputatie van een verkoper is gebaseerd op het aantal documenten dat iemand tegen betaling verkocht heeft en de beoordelingen die voor die items ontvangen zijn. Er zijn drie niveau’s te onderscheiden: brons, zilver en goud. Hoe beter de reputatie, hoe meer de kwaliteit van zijn of haar werk te vertrouwen is.
bovanhecke Universiteit Gent
Bekijk profiel
Volgen Je moet ingelogd zijn om studenten of vakken te kunnen volgen
Verkocht
64
Lid sinds
2 jaar
Aantal volgers
40
Documenten
17
Laatst verkocht
4 maanden geleden

3,4

7 beoordelingen

5
2
4
2
3
1
2
1
1
1

Recent door jou bekeken

Waarom studenten kiezen voor Stuvia

Gemaakt door medestudenten, geverifieerd door reviews

Kwaliteit die je kunt vertrouwen: geschreven door studenten die slaagden en beoordeeld door anderen die dit document gebruikten.

Niet tevreden? Kies een ander document

Geen zorgen! Je kunt voor hetzelfde geld direct een ander document kiezen dat beter past bij wat je zoekt.

Betaal zoals je wilt, start meteen met leren

Geen abonnement, geen verplichtingen. Betaal zoals je gewend bent via Bancontact, iDeal of creditcard en download je PDF-document meteen.

Student with book image

“Gekocht, gedownload en geslaagd. Zo eenvoudig kan het zijn.”

Alisha Student

Veelgestelde vragen