Deze zeer uitgebreide samenvatting bevat alle te kennen leerstof voor het examen (slides, hoorcolleges) onderwijspsychologie en leerstoornissen gedoceerd door Prof. M. Van Heel in AJ . Zelf ben ik geslaagd met een 18/20 in eerste zit.
Een van de weinige samenvattingen van dit vak met ook duidelijke lesnotities. De slides alleen zijn niet voldoende om het te snappen, dus ben heel gelukkig met deze samenvatting.
LES 1: INLEIDING LEERSTOORNISSEN EN
ONDERWIJSPSYCHOLOGIE
INLEIDING
• Hoorcollege (26u)
o Donderdag 9u-11u, aula Q.B
o 13 lessen, 2 uur
• WPO (werkcolleges, practica en oefeningen)
o Taak: Diagnostisch onderzoek lezen & spellen of rekenen bij een kind
o Per twee (geen uitzonderingen)
o Meer uitleg binnenkort via Canvas
• Didactisch team
o Juliette Pollefeyt (juliette.pollefeyt@vub.be)
o Karen De Raeymaecker (karen.de.raeymaecker@vub.be)
o Prof. Dr. Martijn Van Heel (martijn.van.heel@vub.be)
• Leerstof
o Powerpoints via canvas
• Examen
o Multiple choice examen met verhoogde cesuur
• Eindcijfer
o Examen 75%
o Opdracht (WPO) 25%
• Deelresultaat van vorig jaar overdraagbaar
• Onderwijsteam heeft puntenlijsten
• Oproep later via canvas
ONTWIKKELINGSSTOORNIS
• Neurologische of psychische aandoening die
‘normale’ ontwikkeling verstoort
o Breed begrip: continuüm van subjectieve impact
• Zie afbeelding
• Wat voor het ene kind heel verstorend is, is het
voor het ander kind geen probleem
o Heeft niet enkel met context te maken
(microsysteem: ouders, vrienden), maar ook
met cultuur
• Leesprobleem → subjectieve impact in cultuur die heel erg gefixeerd is op geletterdheid
o Treedt vroeg in kindertijd op
• ‘Echte’ ontwikkelingsstoornis wordt heel vroeg opgemerkt (bv. taal niet machtig zijn,
fysiek: laat of moeilijk stappen)
• Voorbeelden (breed begrip)
o Autisme
, o ADHD
o Zwakbegaafdheid
o Leerstoornissen
o …
• Definitie: rekening houden met eventuele andere stoornissen om te kunnen spreken van een
leerstoornis
LEERPROBLEEM VERSUS LEERSTOORNISSEN
• Vaak gaan ontwikkelingsstoornissen gepaard met leerproblemen, maar duidelijk
onderscheid
• Leerproblemen veel breder
o Breder in verklarende zin
o Gebrek aan motivatie
• Sommigen hebben wel de capaciteiten, maar zijn nonchalant en studeren gewoon niet
o Invloed sociale context
• Plots veel digitaal onderwijs tijdens corona (iedereen moet een laptop, sterke wifi, een
rustige kamer)
o Als die rustige context of ondersteuning er niet is = leerprobleem (anders dan een
leerstoornis)
o …
• ‘Stoornis’ → specifieke criteria opgesteld
o Zie o.a. DSM-V
• Specifieke leerstoornis: specificiteit in verminderde mogelijkheden
o Dyslexie, dyscalculie: specifiek afgebakend (alle andere cognitieve, schoolse vaardigheden
zijn in orde, behalve lezen of rekenen)
o Specificiteit paradox: quid comorbiditeit
• Dyslexie is een leerstoornis die een specifieke uitval is op een specifieke capaciteit
• We verwachten dat die oorzaak dan ook heel specifiek is, maar het is een combinatie
van algemene factoren
• → Specifieke uitval van vaardigheden, maar onderliggend geen specifieke oorzaak
(eerder algemene zaken)
• Er wordt geworsteld in onderzoek naar de verklaring van specifieke leerstoornissen
,DSM-5 CRITERIA
• Minstens 6 maanden → wat indien 5 maanden?
• Symptomen van dyslexie (blauw kader)
o Onderverdelingen (vaardigheden binnen taalvaardigheden waar ook uitval is)
o Komen al dan niet samen voor (kan een heel specifieke uitval zijn of meer algemeen)
• In een gewone schoolcontext is dat niet meteen duidelijk
• Voor leerkracht in het eerste leerjaar is het niet altijd duidelijk waar het mis loopt
• Als het niet met extra onderwijsondersteuning opgelost kan worden, moet daar naar
gekeken worden
• Symptomen van dyscalculie (geel kader)
• Vaak zijn er subvaardigheden waar iemand toch nog goed op scoort
• Doel is niet de diagnose op zich! We stellen de diagnose om de leerling te kunnen helpen
OPMERKINGEN
• ‘Ondanks interventie’
o Hoeveel verbetering nodig?
• Wat is verbetering?
o Terug op hetzelfde niveau als leeftijdsgenoten? Waar leggen we de grens? Is een
beetje vooruitgang al voldoende?
o Subjectief!
o Wat is een goede interventie?
• Op school zijn er heel wat programma’s, extra leerkrachten, maar bij sommige scholen is
de interventie niet gestoeld op wetenschappelijk onderbouwde programma’s en is de
interventie heel beperkt
• Hoe definiëren we de interventie
• ‘Niet beter verklaard door ….’:
o Bij verstandelijke beperking
• IQ < 70: geen dyslexie/dyscalculie
o Mentale beperking
• 70 < IQ < 85 IQ in rekening genomen bij effect interventie
o Grijze zone
, o Mensen met beperkte cognitieve capaciteiten → speelt mee!, maar in praktijk wordt
er toch gekeken of er minder verbetering volgt dan verwacht
o Andere stoornissen
• Het niet goed kunnen lezen van rekenopgave (dyslexie) is geen dyscalculie
• Soms moeilijk om goed onderscheid te maken
o Psychosociale tegenslagen
• ‘Significant negatieve invloed’
o Sterke leerlingen kunnen (lang) compenseren (valt dan nog mee)
o Bv. hoogbegaafden presteren ondanks dyslexie/dyscalculie nog steeds (meer dan)
gemiddeld
• Licht: als er problemen zijn die nog zelf op te lossen zijn met een beetje extra ondersteuning
o Problemen zijn oplosbaar, remedieerbaar: is het nog wel een stoornis?
o Tegenwoordig: cultuur met veel bijles, buitenschoolse ondersteuning
• In welke mate kunnen we spreken over een lichte vorm van dyslexie (is het de naam
stoornis nog waard?)
• Matig: meer en meer echte subjectieve problemen ervaren
DYSLEXIE EN DYSCALCULIE
• Verklarende versus beschrijvende benadering
o Vooral beschrijvend
o Verklarende: wat is de oorzaak → specificiteitsparadox (zie later)
• Heel erg moeilijk
• Hele waaier aan factoren
• Specifieke leerstoornissen met betrekking tot
o Lezen en/of schrijven
o Wiskunde/rekenen
o → in welke mate zijn het aparte stoornissen?
• Stoornis of ‘gewoon’ de zwakkere leerlingen?
o Lees/schrijf en rekenvaardigheden zijn normaal verdeeld
o Verwachten we andere verdeling?
• We zouden nog een bobbel verwachten als we echt over aparte leerstoornissen spreken
als specifieke categorie (onderzoek vond dit terug, maar bleek een statistisch artefact:
specifiek voor dat onderzoek)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LauraPsychologie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,97. Je zit daarna nergens aan vast.
