Hematologie RBC: Inleiding
(boek anatomie en fysiologie: hfdstk 11)
1. Introductie hematologie
https://www.youtube.com/watch?v=CRh_dAzXuoU
https://www.youtube.com/watch?v=co6iuDpaQTM
Hematologie = de leer van de bloedcellen en de weefsels waarin ze gevormd worden.
(opgelet: eiwitten spelen een belangrijke rol)
Belang? Ziekten opsporen, bloedtransfusie
Beroep op andere disciplines: genetica, moleculaire biologie, immunofenortypering,
bepaling ijzer, TIBC, transferrine, ferritine, vit B12, foliumzuur in biochemisch labo
Hematologie:
• Cytologie: de leer van de cellen
• Immuunhematologie
• Hemostase
Cytologie – hematologie
Telling (elektronische apparaten)+ morfologie (microscoop)
- Witte bloedcellen
- Rode bloedcellen
- Bloedplaatjes
Andere metingen bv. bepaling hemoglobine en sedimentatie RBC.
Bv. Sikkelcelanemie is een ziekte waarbij Hb (zuurstoftransporteiwit) in RBC
veranderd is. à erfelijke ziekte, RBC zien er zo uit à nemen vorm aan van een
sikkel
Bv. opsporen bloedkankers (leukemie) bv. acute lymfatische leukemie
Bv. BSE, HCT, indexen
Bv. opzoeken en doseren van specifieke celmerkers
RBC + WBC + PLT
May grunwald giesma kleuring
Witte bloedcellen
WBC op weg naar
infectiehaard
= Diapedese
1
,SEGMENTKERNIGE NEUTROFIELEN
MONOCYT
EOSINOFIEL
Relatief grote, regelmatig
gevormde korrels (granula) in het
cytoplasma
BASOFIEL
NEUTROFIEL
2
,Pathologie
Rouleauxvorming: geldrolvorming
Hypersegmentatie neutrofiel: vroeg, meest
gevoelige en specifieke teken van
megaloblastaire anemie
Poikylocytose
RBC: diskvormig: midden dunner dan
buitenkant
Cellen hier hebben 3 afwijkende vorm:
ovaal, traan of sikkel
Neutrofilie
Toename neutrofielen
Hypochromie door ijzertekort
Bloedarmoede (anemie) door ijzertekort
RBC ijzer nodig voor vorming Hb à lichtere
kleur
3
,Leukemie
CLL
= chronische lymfatische leukemie
ANLL
= acute Niet lymfocytaire leukemie
Trombocyten
Sikkelcellen
4
,Reactieve lymfocyten
Malaria
5
,Immuunhematologie
= de reacties tussen antistoffen en bloedcellen worden bestudeerd door o.a. onderzoek naar
bloedgroepen en transfusiereacties.
Opsporen bloedgroepsystemen op RBC en mogelijke antistoffen tegen bepaalde antigenen.
Toepassing: Kruisproeven na chirurgische ingreep of ernstige bloeding. Bloed patiënt
gemengd met te geven bloed na bv. ernstige bloeding.
Opzoeken van antistoffen, HLA-typering, plaatjesantistoffen
Door: manueel, geltechniek, bloedgroepenautomaat,
ABO-antigenen
A A antigeen
Gal NAGA
Rode
bloedcel Fuc
H H antigeen
Gal Gal
Voorloper- Fuc
ol igosacharide-
keten
B antigeen
Gal Gal
Fuc
B
6
,Antistoffen
Li chte
keten
Zware Zwavel-
keten br uggen
IgE
Hemolytische ziekte van de pasgeborene door RH-incompatibiliteit
Rh-negatieve Rh-negatieve Rh-negatieve
moeder moeder moeder
na zwangerschap
Rh-positief Tweede
kind Rh-positieve
kind
1 2 3
Bloed van moeder Bloed van moeder Bloed van moeder
Rh- Rh-
Rh-
Rh-
Rh- Rh-
PLACENTA PLACENTA
Rh+ Anti-Rh antistoffen Rh+
Rh+
NA DE
ZWANGERSCHAP Anti-Rh
antistoffen
Bloed van kind Bloed van kind
Agglutinatie van RBC door AS
7
,Hemostase
= bloedstolling
Onderzoeken of alle stollingsfactoren aanwezig zijn.
Belangrijk bij inname van antistollingsgeneesmiddelen (voorkomen trombose bv. hartinfarct)
Bloedingen: plaatjestekort en/of stoornis, tekort aan stollingseiwitten
Opvolgen antistollingstherapie
Hemofilie A: ernstige bloedingsziekte (lang bloeden) à blauwe plekken
Proteïne C-tekort: aanleiding tot trombose. = aandoening in een BV een bloedstolsel
(=trombus/bloedklonter). In slagader (arteriële trombus) à verminderde bloedtoevoer
weefsels.
Bloedstelping
Bloedplaatjes verzameld en hechten zich aan wonde.
Bloedvatwand: scheurtje
RBC puilen uit
Fibrinedraden
Vormen connecties tussen bloedplaatjes
en vormen zo een netje over de wonde
8
,Trombose
Anticoagulatie
9
, 2. Samenstelling van het bloed
Aanmaak van het bloed
Volwassenen à beenmerg
Foetus à lever, milt, beenmerg
Beenmerg bij kinderen in mergholten van alle botten
Vanaf 20j actieve beenmerg vooral in platte beenderen (schedel, ribben, borstbeen
(Sternum), bekken)
In sommige omstandigheden w dit beenmerg omgevormd tot inactief bindweefsel (=fibrose)
en w bloedcelvorming overgenomen door milt en soms lever.
2 soorten beenmerg:
- rood = actieve beenmerg: produceert RBC, WBC, PLT (rode kleur van Hb)
- geel: produceert vetcellen, kraakbeen, botten
Pijpbeen Aanmaak beenmerg
Ruimte waar bloed Compact
gevormd wordt been
Vaathol te
Sp ong ieus
be en
Compa ct
be en
Vo ede nde
Ar ter ie
Bloedcellen in Bloedcellen gaan
ontwikkel ing circulatie binnen
Beenmerg Nieuwe cellen in BM
10
(boek anatomie en fysiologie: hfdstk 11)
1. Introductie hematologie
https://www.youtube.com/watch?v=CRh_dAzXuoU
https://www.youtube.com/watch?v=co6iuDpaQTM
Hematologie = de leer van de bloedcellen en de weefsels waarin ze gevormd worden.
(opgelet: eiwitten spelen een belangrijke rol)
Belang? Ziekten opsporen, bloedtransfusie
Beroep op andere disciplines: genetica, moleculaire biologie, immunofenortypering,
bepaling ijzer, TIBC, transferrine, ferritine, vit B12, foliumzuur in biochemisch labo
Hematologie:
• Cytologie: de leer van de cellen
• Immuunhematologie
• Hemostase
Cytologie – hematologie
Telling (elektronische apparaten)+ morfologie (microscoop)
- Witte bloedcellen
- Rode bloedcellen
- Bloedplaatjes
Andere metingen bv. bepaling hemoglobine en sedimentatie RBC.
Bv. Sikkelcelanemie is een ziekte waarbij Hb (zuurstoftransporteiwit) in RBC
veranderd is. à erfelijke ziekte, RBC zien er zo uit à nemen vorm aan van een
sikkel
Bv. opsporen bloedkankers (leukemie) bv. acute lymfatische leukemie
Bv. BSE, HCT, indexen
Bv. opzoeken en doseren van specifieke celmerkers
RBC + WBC + PLT
May grunwald giesma kleuring
Witte bloedcellen
WBC op weg naar
infectiehaard
= Diapedese
1
,SEGMENTKERNIGE NEUTROFIELEN
MONOCYT
EOSINOFIEL
Relatief grote, regelmatig
gevormde korrels (granula) in het
cytoplasma
BASOFIEL
NEUTROFIEL
2
,Pathologie
Rouleauxvorming: geldrolvorming
Hypersegmentatie neutrofiel: vroeg, meest
gevoelige en specifieke teken van
megaloblastaire anemie
Poikylocytose
RBC: diskvormig: midden dunner dan
buitenkant
Cellen hier hebben 3 afwijkende vorm:
ovaal, traan of sikkel
Neutrofilie
Toename neutrofielen
Hypochromie door ijzertekort
Bloedarmoede (anemie) door ijzertekort
RBC ijzer nodig voor vorming Hb à lichtere
kleur
3
,Leukemie
CLL
= chronische lymfatische leukemie
ANLL
= acute Niet lymfocytaire leukemie
Trombocyten
Sikkelcellen
4
,Reactieve lymfocyten
Malaria
5
,Immuunhematologie
= de reacties tussen antistoffen en bloedcellen worden bestudeerd door o.a. onderzoek naar
bloedgroepen en transfusiereacties.
Opsporen bloedgroepsystemen op RBC en mogelijke antistoffen tegen bepaalde antigenen.
Toepassing: Kruisproeven na chirurgische ingreep of ernstige bloeding. Bloed patiënt
gemengd met te geven bloed na bv. ernstige bloeding.
Opzoeken van antistoffen, HLA-typering, plaatjesantistoffen
Door: manueel, geltechniek, bloedgroepenautomaat,
ABO-antigenen
A A antigeen
Gal NAGA
Rode
bloedcel Fuc
H H antigeen
Gal Gal
Voorloper- Fuc
ol igosacharide-
keten
B antigeen
Gal Gal
Fuc
B
6
,Antistoffen
Li chte
keten
Zware Zwavel-
keten br uggen
IgE
Hemolytische ziekte van de pasgeborene door RH-incompatibiliteit
Rh-negatieve Rh-negatieve Rh-negatieve
moeder moeder moeder
na zwangerschap
Rh-positief Tweede
kind Rh-positieve
kind
1 2 3
Bloed van moeder Bloed van moeder Bloed van moeder
Rh- Rh-
Rh-
Rh-
Rh- Rh-
PLACENTA PLACENTA
Rh+ Anti-Rh antistoffen Rh+
Rh+
NA DE
ZWANGERSCHAP Anti-Rh
antistoffen
Bloed van kind Bloed van kind
Agglutinatie van RBC door AS
7
,Hemostase
= bloedstolling
Onderzoeken of alle stollingsfactoren aanwezig zijn.
Belangrijk bij inname van antistollingsgeneesmiddelen (voorkomen trombose bv. hartinfarct)
Bloedingen: plaatjestekort en/of stoornis, tekort aan stollingseiwitten
Opvolgen antistollingstherapie
Hemofilie A: ernstige bloedingsziekte (lang bloeden) à blauwe plekken
Proteïne C-tekort: aanleiding tot trombose. = aandoening in een BV een bloedstolsel
(=trombus/bloedklonter). In slagader (arteriële trombus) à verminderde bloedtoevoer
weefsels.
Bloedstelping
Bloedplaatjes verzameld en hechten zich aan wonde.
Bloedvatwand: scheurtje
RBC puilen uit
Fibrinedraden
Vormen connecties tussen bloedplaatjes
en vormen zo een netje over de wonde
8
,Trombose
Anticoagulatie
9
, 2. Samenstelling van het bloed
Aanmaak van het bloed
Volwassenen à beenmerg
Foetus à lever, milt, beenmerg
Beenmerg bij kinderen in mergholten van alle botten
Vanaf 20j actieve beenmerg vooral in platte beenderen (schedel, ribben, borstbeen
(Sternum), bekken)
In sommige omstandigheden w dit beenmerg omgevormd tot inactief bindweefsel (=fibrose)
en w bloedcelvorming overgenomen door milt en soms lever.
2 soorten beenmerg:
- rood = actieve beenmerg: produceert RBC, WBC, PLT (rode kleur van Hb)
- geel: produceert vetcellen, kraakbeen, botten
Pijpbeen Aanmaak beenmerg
Ruimte waar bloed Compact
gevormd wordt been
Vaathol te
Sp ong ieus
be en
Compa ct
be en
Vo ede nde
Ar ter ie
Bloedcellen in Bloedcellen gaan
ontwikkel ing circulatie binnen
Beenmerg Nieuwe cellen in BM
10
