College aantekeningen
HC 3 - Herontdekking en ontwikkeling van het Romeinse recht in West-Europa
De les is letterlijk uitgetypt.
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 9 pagina's
Voorbeeld 1 van de 9 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
HC 3 – Herontdekking en ontwikkeling van het Romeinse recht in West-EuropaSlide 51
Wanneer we in de 5de eeuw nC zijn beland, is de situatie ondertussen geheel anders. Formeel is het rijk
nog steeds vrij groot, al zie je dat er aan de randen van alles afgeknabbeld is. Het grote probleem is met
name dat de grensgebieden in wat nu Oost-Europa is, dat die te schaars bewoond zijn om ervoor te
zorgen dat de aanvallen van wilde Germanenstammen van erbuiten goed tegengehouden kunnen worden.
Slide 52
Dan is er een keizer in de 3de eeuw nC die iets heeft van “Als we ze toch niet kunnen tegenhouden,
kunnen we ze dan geen rol geven binnen ons keizerrijk die ervoor zorgt dat we vervolgens een stukje
veiliger zijn?”. Wat deed hij? Hij vroeg aan bepaalde van die binnenvallende stammen om in die
grensstreken zich te komen vestigen onder de voorwaarde dat zij die grenzen zullen verdedigen tegen
invallen van de overige stammen.
Wat hebben deze stammen gedaan? Voor een jurist is het interessant om te weten dat zij hun eigen recht
meebrachten. Want die Constitutio Antoniniana uit 212 nC was een eenmalige actie die aan allen die op
dat moment in het rijk woonachtig waren het Romeins burgerrecht verschafte. Wie daarna in het rijk
kwam, behield gewoon opnieuw zijn eigen rechtssysteem en werd niet automatisch Romeins burger.
Al heel snel zaten deze bondgenoten niet alleen aan de grenzen, maar werd er ook onder hen gerekruteerd
specifiek om de keizer te beschermen. Dit wil zeggen dat de praetoriaanse garde op een bepaald moment
geheel uit Germanen bestond. Als je als heerser afhankelijk bent voor het voortbestaan van je
heerserschap van een stelletje militairen, dan gaan die militairen op een bepaald moment dicteren wie de
volgende heerser wordt, hetgeen gebeurde. Dus eigenlijk de gehele 5de eeuw waren het de Germanen van
de praetoriaanse garde die bepaalden wie de volgende keizer werd. En die hadden ze ook helemaal in de
zak. Het was hun marionet.
Tot uiteindelijk de laatste keizer van het WRR (285 is het jaar van de administratieve verdeling van het
Romeinse Rijk in een oost- en westdeel), zijnde Romulus Augustus. Die is afgetreden en vervolgens is er
door de toenmalige commandant van de praetoriaanse garde (Odoaker) geen nieuwe keizer meer
benoemd. Hij heeft simpelweg zelf het bestuur over het WRR overgenomen. Dat gebeurde in 476. Men
zegt ook wel dat in dat jaar het WRR gevallen is. Alleen, wij juristen zien dat dat alleen maar de facto het
geval was. De iure bleef het WRR gewoon onderdeel van het grote Romeinse Rijk. Dat werd ook erkend
door Odoaker. Hoe zien we dat? Omdat hij de tekenen van het keizerschap (kroon en scepter) opstuurde
naar de OR keizer en ze dus niet voor zichzelf nam. Zo zie je dat Odoaker de OR keizer als zijn overheer
erkende, maar dat de facto de keizer niets meer te zeggen had in het westen.
Het probleem is alleen dat al hadden die Germanen al een beetje van de cultuur van het keizerrijk
overgenomen. Mede omdat ze leefden naar hun eigen stamrechten en het geen één homogene groep
Germanen was die langzamerhand dat keizerrijk binnen waren getrokken. Zie je dat ze uiteindelijk
allemaal stukjes van de WRR voor zichzelf claimen en dat ze in dat gebied zelf naar een eigen stamrecht
blijven leven. Maar ze hadden al wel zoveel beschaving overgenomen dat ze de oorspronkelijke bevolking
niet echt onderdrukten, althans niet in rechte.
Slide 53
Maar die Germaanse volkeren hadden al gezien dat het voor hen heel goed mogelijk was om onder hun
eigen rechtssysteem te leven naast de Gallo-Romeinse of Hispano-Romeinse of de Italo-Romeinse
bevolking, onder hun rechtssysteem. Sterker nog, ze zagen dat de abstractie en de saffistication van het
Romeinse systeem eigenlijk heel aantrekkelijk was. En te beginnen met de Westgothen (= Visigothen) die
in zuid-Frankrijk en noord-Spanje zaten, gaan ze ook hun eigen stamrecht optekenen in de barbaarse
wetten (leges barbarorum). Tegelijkertijd laten ze ook optekenen op welke wijze het op dat moment
geldende recht van de Romeinse onderdanen nog wordt gebruikt.
Wat je dus ziet, is dat deze barbaarse Germaanse vorsten aan het einde van de 5de, begin van de 6de eeuw
een aantal compilaties het licht doen zien waarin aangegeven wordt op welke wijze het Romeinse recht op
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lawstudent123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen