Samenvatting

Samenvatting economie I(B): Wegwijs in economie - ISBN: 9789463937085

0 keer verkocht

Vak
Economie (F000471A)

Instelling
Universiteit Gent (UGent)

Boek
Wegwijs in economie

Verzameling van notities uit de les, powerpoint en boek. Lessen van het 2de semester, gegeven door professor Koen Schoors in het eerste gemeenschappelijk jaar EW, TEW, HIR.

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 89 pagina's

Bekijk voorbeeld

Heel boek samengevat? Nee
Wat is er van het boek samengevat? Vanaf hoofdstuk 19
Geupload op 17 augustus 2023
Aantal pagina's 89
Geschreven in 2022/2023
Type Samenvatting

Volgen

declerckmarthe Lid sinds 2 jaar 6 documenten verkocht

€11,39

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

H0: inleiding

- Welvaart
o Mate waarin mensen in hun behoeften kunnen voorzien
o Effect van economische activiteit op mensen
o Hoe goed mensen het hebben op economisch vlak
o  subjectief  beter focus op economische activiteit
- Economische kringloop: 3 realiteiten: productie, inkomens en bestedingen (zie slide 4-5-6)
o Een economie is een ecosysteem, een kringloop waar middelen continu rondstromen en
agenten beslissingen nemen over die middelen
o Reële stromen en geldstromen
- Hoe bbp meten?
o Som van TW = finale consumptie = inkomens
 Inkomens = Som van alle in 1 jaar binnen de landsgrenzen gerealiseerde inkomens
 Uit arbeid (werknemers) + uit kapitaal (winst producent)
 TW = productie = De totale toegevoegde waarde die geproduceerd wordt door
economische activiteit binnen een geografische entiteit (meestal een land) gedurende
een periode (meestal 1 jaar)
 Consumptie = bestedingen = Marktwaarde van alle in 1 jaar binnen de landsgrenzen
geconsumeerde finale goederen en diensten
 C + I + G + (X - M) = consumptie + investeringen + overheidsbestedingen + netto-export
o Allemaal gelijk want: TW = aanbod  TW uitbetaald als inkomen  met inkomen
consumeren = de vraag
o NIET som van output  dubbeltellingen vermijden (hierdoor zou bbp kleiner worden door
fusies)
- Voordelen bbp
o Overkoepelend voor een hele regio (1 land of meerdere landen)
o Gemeten op gestandaardiseerde manier
o Hoger inkomen per capita zorgt voor voordelen  ook voor welvaart?
- Tekortkomingen bbp als maatstaf voor welvaart
o Bepaalde dingen worden niet gemeten
 Illegale markt, vrijwilligerswerk, zwart werk, huishoudelijk werk, natuurlijke
rijkdommen
 Externaliteiten: milieuschade of schade van natuurrampen en verkeersongevallen
worden niet gemeten  herstel van de schade wel  vertekend beeld want bbp wordt
hoger door nadelen
o Maakt geen onderscheid naar type bestedingen
 Vervuilende  duurzame productie
 Militaire bestedingen  bestedingen aan onderwijs
o Bepaalde dingen worden verkeerd gemeten
 Investeringen als bestedingscomponent
 Enkel investeringen in fysiek kapitaal wordt opgenomen (niet in natuurlijk of
menselijk kapitaal)
 Kwaliteitsverbeteringen
 Veel kwantiteit maar geen kwaliteit
 Bv. elektrische auto’s zijn beter dan benzine-auto’s maar deze
kwaliteitsverbetering wordt niet opgenomen in het bbp  enkel de waarde van de
auto

1

, o Waardering TW van de overheid  hoe berekenen?
 Wordt aan kostprijs, niet aan marktprijs opgenomen
 Zijn publieke goederen meer waard dan ze kosten?
o Er is onvoldoende verband met welzijn
 Welvaart micro-economie (CS & PS) ≠ welvaart macro-economie (bestedingen,
inkomen)
 Bij TW worden enkel de kosten en de marktprijs opgenomen  niet de waardering
door de consument, de bevrediging van de behoefte
 Hoger bbp is niet altijd beter
 Meer werken = meer inkomen = meer bbp maar minder vrije tijd, meer stress dus
msn minder welvaart
 Hoe meer geld hoe gelukkiger MAAR er zijn grenzen aan = Easterlin paradox
 Bbp blijft stijgen maar welzijn (geluk en tevredenheid) blijft ongeveer gelijk
 Enorm rijk kan zelfs je welzijn laten afnemen
 Ongelijkheid
 Bbp per capita kan hoog zijn maar het inkomen kan toch ongelijk verdeeld zijn
- Doughnut economie (Kate Raworth)
o Binnenring = basis, wat je moet hebben
o Buitenring: grens waar je niet over mag (klimaatverandering)
o Limieten aan het ecosysteem: beperking van de mogelijkheden van toekomstige generaties
 CO2 uitstoot moet dalen maar de economie moet groeien
- Argumenten voor overheidsingrijpen
o Distributie: (her)verdeling bij onrechtvaardige uitkomst van marktwerking
 Bv. armoedebeleid, ongelijkheid, sociale zekerheid, onderwijs
o Allocatie: toewijzing (wanneer de markt niet voldoet)  streven naar pareto-efficiëntie
 bv. publieke goederen, competitiebeleid, onderwijs, deadweight loss vermijden
o Stabilisatie: als de markt in elkaar stort grijpt de overheid in
 Bv. bescherming, subsidies, monetair beleid (prijsstabilisatie), corona- en recessiebeleid
- Geen overheid / staat = ongereguleerde economie of natuurlijke anarchie
o = geen eigendomsrechten, geen contractwetgeving, geen politie, geen rechtshandhaving
o Bv. boer en viking  boer werkt, viking steelt  zie slide 24 voor nash equilibrum
o Overheidsingrijpen (minimale staat) zorgt voor paretoverbetering
- De minimale staat = de minimale voorwaarden om een markt te laten werken
o Eigendomsrechten (bv. overval, diefstal, fraude)
o Contractwetgeving (bv. bescherming tegen contractbreuk)
o Rechtshandhaving (bv. politie, justitie, leger)
- Iedereen weet dat staat nodig is maar de discussie gaat over welke rollen ze moet opnemen en
hoe groot de overheid moet zijn (is minimale staat voldoende?)
o Night-watchman state: theorie die stelt dat minimale staat voldoende is
- Marktefficiëntie = hoogst bereikbare maatschappelijke welvaart (pareto-efficiënt)
o Vraagcurve = marginale bereidheid tot betalen curve (MBTB)
o Aanbodcurve = marginale kosten curve (MK)
o Theorie: invisible hand regelt welvaartsverlies  niet altijd
 Markten kunnen ook falen  werken enkel onder bepaalde voorwaarden
(overheidsbeleid nodig)

2

,- Streven naar pareto-efficiënte allocatie (niemand kan meer hebben zonder dat iemand anders
minder heeft)
o Bereikt door handel: elke partij beschikt over goederen die ze vrijwillig kunnen ruilen (doen
dit enkel als ze er beiden voordeel uit halen)  leidt tot pareto-verbeteringen
o Paretogrens: elk punt op de lijn is pareto-efficiënt
 Onder de lijn  pareto-verbetering is mogelijk
 Boven de lijn  onbereikbaar
 LET OP: soms pareto-efficiënt maar heel ongelijke verdeling
o Voorbeelden van paretoverbeteringen
 Scheiden auto’s, fietsers, voetgangers op de openbare weg
 Overschot aan spaargeld in een land gebruiken om werklozen in opleiding te voorzien

H19: Externe effecten

3.3. Coase-theorema

- Private partijen kunnen een probleem van externaliteiten oplossen en de pareto-optimale
oplossing bereiken door vrije onderhandelingen tussen private marktpartijen, ongeacht wie de
eigendomsrechten heeft, indien
o De eigendomsrechten goed gedefinieerd zijn
o Partijen vrij en zonder transactiekosten kunnen onderhandelen over de toewijzing van
productiemiddelen
 Transactiekosten zijn kosten die de partijen maken in het proces van sluiten en
uitvoeren van een deal
o De veroorzaakte schade en de waarde van de transactie meetbaar zijn (perfecte informatie)
o Het aantal betrokken partijen beperkt is
- Bv. Schiphol wil nieuwe landingsbaan leggen
o Moet schadevergoeding betalen aan de omwonenden: als de totale schadevergoeding
groter is dan de meerwaarde die de landingsbaan zal opbrengen dan zullen de plannen
automatisch niet doorgaan  efficiënte uitkomst komt vanzelf
o OF: de omwonenden geven geld aan Schiphol om de bouw van de landingsbaan te
vermijden (je zal minder bieden dan wat je zou kwijt zijn als de landingsbaan gebouwd
wordt (daling waarde van je huis))  Als Schiphol meer krijgt dan wat de landingsbaan hen
zou opleveren, zullen ze de landingsbaan niet bouwen
- Zelfde verhaal met geluidsoverlast voor je buur  zorgt voor externe kosten voor de buur (zie p
446 - 447)
o MEK = marginale externe kost (stijgt als de decibels toenemen)
o MBTB = marginale bereidheid tot betalen (vraag naar decibels door feestvierders)
o Tot geluidssterkte E heeft niemand last ([0E] = no problem zone)
o qm is hoeveel geluid je zou willen maken  zonder
rekening te houden met de welvaart van de buur 
externe kost voor de buur van  EAqm
o Oplossing 1: buur betaald de feestvierders een prijs
(p1) per vermeden decibel  nieuwe, efficiënte
uitkomst: q decibels = optimale allocatie
 De feestvierder verliest Cqqm in welvaart, maar
ontvangt CqqmB als compensatie

3

,  TOTAAL: feestvierder wint CqmB, buur wint CBA
o Oplossing 2: de feestvierder betaald de buur een prijs om muziek te mogen maken

- Wie zijn recht primeert wordt bepaald door het juridisch systeem (recht op luide muziek / recht
op stilte)
- Deze private oplossing faalt dikwijls omdat de transactiekosten zo hoog zijn dat een privaat
akkoord niet mogelijk blijkt
o Geld is niet altijd de oplossing
o Sociale norm: buren verwittigen…

4. Internaliteiten

- Externaliteiten = negatieve gevolgen voor anderen
- Internaliteiten = onbedoelde gevolgen van je acties voor jezelf, op lange termijn
o Door bounded rationality wordt niet altijd rekening gehouden met deze gevolgen bij het
maken van beslissingen
- Negatieve internaliteit = negatieve gevolgen op LT
o Demeritegoederen: te hoge betalingsbereidheid (bv. roken, druggebruik)
 Men weet vaak wel dat het slecht is, maar stelt de actie uit want verslaafd, de gevolgen
komen toch pas later
o Overheid perkt de marginale bereidheid tot betalen in

CS volgens consument = ABC
CS volgens overheid = B
Overtollige consumptie volgens overheid = F
Verschuiving van Qpriv  Qsoc
 Welvaartswinst voor consument = F

- Positieve internaliteiten = positieve gevolgen op LT
o Meritegoederen of verdienstegoederen: te lage betalingsbereidheid (bv. sporten, gezonde
voeding)
o Volgens de overheid is het meer waard dan hoe de consument het waardeert

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper declerckmarthe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,39. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 65963 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen

Samenvatting

Samenvatting economie I(B): Wegwijs in economie - ISBN: 9789463937085

Document informatie

Onderwerpen

Gekoppeld boek

Meer samenvattingen voor studieboek

Geschreven voor

Verkoper

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud