Samenvatting

Samenvatting (GESLAAGD) Volledig uitgeschreven cursus Juridische en Gedragswetenschappelijke Aspecten van Politie

0 keer verkocht

Instelling
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)

Een volledige & tot in detail uitgeschreven cursus met een zeer overzichtelijke lay-out.

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 205 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 27 augustus 2023
Aantal pagina's 205
Geschreven in 2023/2024
Type Samenvatting

politiefunctie
politiebestel
lokaal en federaal
bestuurlijk en gerechtelijk

1
Kato Mellaerts

JURIDISCHE EN GEDRAGSWETENSCHAPPELIJKE
ASPECTEN VAN POLITIE – ACADEMIEJAAR 2021-2022

Prof.dr. Dirk Van Daele

INLEIDING: DE POLITIEFUNCTIE, HET POLITIEBESTEL EN HET
POLITIERECHT

politiefunctie

= Taken, opdrachten… van politie, de redenen waarom politie nodig is

Wat is dit concreet?

- de manier waarop de politie moet functioneren om haar taken uit te
oefenen
- juridisch gedefinieerd: institutionele functie met het oog op de
bescherming en regeling van de maatschappelijke orde enerzijds
en anderzijds met het oog op het mogelijk maken van de uitvoering van
de fundamentele mensenrechten en -vrijheden. Om dit mogelijk te
maken moet de politie voorkomen dat de maatschappelijk orde verstoord
wordt, maar als er toch een verstoring is, moet de politie zo snel
mogelijk optreden om deze verstoring weer te herstellen
 institutionele functie: het gaat over instituten:
 politie-instellingen (= politie zelf)
 politie-overheden (= politie werkt altijd onder het gezag van
bevoegde overheden): te onderscheiden in bestuurlijke en
gerechtelijke overheden
zonder politie-overheden zouden we leven in een
politiestaat/dictatuur
 Dubbel doel: orde handhaven en uitoefening van fundamentele
rechten mogelijk maken = specifiek voor België (ordehandhaving is de
taak van polities over alle landen)
 Bv. de grondwet laat het toe om betogingen uit te voeren. Deze
mogen niet op voorhand stilgelegd worden, want dit is een
fundamenteel mensenrecht. De betogingen mogen pas stilgelegd

1

, 2
Kato Mellaerts

worden als ze uit de hand lopen, want vreedzaam betogen is een
grondrecht.

- Art. 1 WPA 2e lid: politie draagt bij aan de democratische ontwikkeling
van de maatschappij
- Art. 123 WGP: politieambtenaren dragen bij aan bescherming van de
burger EN waken over de fundamentele vrijheden en rechten van de
mensen en moeten deze in acht nemen

Criminologisch gedefinieerd: RORON: functies van de politie

1. Raadgevende functie
 burger met raad en daad bijstaan, gericht op voorkomen van potentieel
slachtofferschap van een misdrijf of ordeverstoring
 gericht op heel de maatschappij
 bv. burgers waarschuwen en informeren over phishing mails via de
media
2. Ontradende functie
 mogelijke verstoorders van de orde proberen te ontraden = preventie
 gericht op potentiële daders
 bv. aanwezigheid op straat in uniform of in burger, camerabewaking,
aankondiging van de BOB-campagne, verlichting op straat…
3. Regulerende functie
 Gericht optreden op hotspots of in probleemwijken
 Ervoor zorgen dat de openbare orde terug hersteld geraakt
 Bv. een serieverkrachter is actief rond dezelfde plaats. Deze plaats
wordt onderzocht door criminologen en deze raadt aan om meer licht te
voorzien en de heggen korter te snoeien
4. Onderzoekende functie
 Politie die kennis krijgt van een mogelijk strafbaar feit, moet dit
onderzoeken. Wat is er gebeurd, hoe is het gebeurd, wie is betrokken,
zijn er getuigen, zijn er camerabeelden?
 Daders opsporen en bewijzen verzamelen om de daders voor de
bevoegde rechtbank te brengen
 Gaat vaak samen met reguleren
5. Nazorg

2

, 3
Kato Mellaerts

 In zeker mate nazorg geven aan slachtoffers of andere betrokkenen
 Psychische hulpverlening, techno-preventief advies
 Minstens de persoon in contact brengen met gespecialiseerde diensten

De vijf functies vloeien in elkaar over
De plaats van de politie in de staat

- Alle staten hebben een bepaalde vorm van politie, maar wat is er nu typisch
aan de politie?
- !!! Politie heeft in vredestijd het geweldsmonopolie
 Monopolie: je bent de enige die dit heeft
 Geweldsmonopolie: enkel de POLITIE kan rechtmatig geweld
gebruiken in deze staat (= boeien, fouilleren, doodschieten, (!!!) in
bepaalde omstandigheden)
 bv. militairen op straat na een aanslag mogen hun geweren niet
gebruiken, dit is enkel als afschrikking, want zij hebben geen
geweldsmonopolie
 MAAR wie controleert deze politie?
 Bestuurlijke en gerechtelijke overheden
- Hierdoor heeft de politie al een unieke machtspositie in de staat

Politie met geweldsmonopolie heeft 3 grote opdrachten:

1. Opdrachten van bestuurlijke politie: OPENBARE ORDE
 Bestuurlijke overheden: burgermeester, gouverneur, minister van
justitie…
2. Opdrachten van gerechtelijke politie : MISDRIJVEN/STRAFBARE
FEITEN
3. Sterke arm verlenen: de politie zal ter ondersteuning optreden als
een ander soort dienst/persoon zich in een gevaarlijke/bedreigende
situatie bevindt
 Hierbij horen dezelfde bevoegdheden van bestuurlijke of
gerechtelijke politie
 Bv. de milieu-inspectie verdenkt een bepaalde situatie, de politie zal
dan meegaan

3

, 4
Kato Mellaerts

Politiebestel

= het politieapparaat = reguliere (= klassieke) politiediensten

Tot 1989 waren dit:
- Gemeentepolitie
- Rijkswacht
- Gerechtelijke politie
Sinds 1989:
- Lokale politie
- Federale politie
Tot 1989 werd er gesproken over bijzondere politiediensten: (m.b.t. verkeer:
personen en goederen die worden vervoerd)
= Zijn gericht op een bepaalde, specifieke taak:
- Spoorwegpolitie
- Zeevaartpolitie
- Luchtvaartpolitie
Sinds 1989: enkel reguliere politiediensten
= deze specifieke taken vervuld door federale politie
- Gevolg: er zit nog nauwelijks volk op deze taken, waardoor problemen vaker
uit de hand lopen

Inspectiediensten
- Sinds heropbouw na WOII is de overheid meer regelgevend gaan optreden
(bv. sociale zekerheid, milieurecht, belastinginspectie…)
- Er ontstond een sociale verzorgingsstaat: dit leidde tot een enorme
toename van regels.
 Overheid creëerde misdrijven m.b.t. deze regels, met een straf als
gevolg
 DUS strafrecht werd vele groter (RORON draaide zot)

- Twee problemen volgens politie en justitie
1. Regels zijn te technisch en te complex, een normale
politieambtenaar of magistraat kan niet alle details kennen
2. Er is te weinig capaciteit om al deze misdrijven te vervolgen en te
onderzoeken. De overheid moet meer gaan investeren

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper katomellaerts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,39. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69252 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen