Hey! Dit is mijn samenvatting van het vak sociale psychologie, gegeven door prof Vera Hoorens in de 1ste bachelor in KU Leuven. De samenvatting handelt over heel het boek & is gestructureerd adhv schema's/kleuren/link naar begrippen/afbeeldingen ... ideaal voor een student die wat meer uitleg nodig...
INLEIDING
0.1 Wat is sociale psychologie?
Sociale psychologie = het deelgebied van de psychologie dat zich bezig houdt met:
- sociale invloeden op individueel gedrag
- gedrag van individuen met, tegen, over en voor elkaar
2 soorten gedrag
1. overt: waarneembaar voor iedereen
2. covert: verborgen, enkel voor handelende persoon waarneembaar
à bestuderen in een situatie hier en nu (niet verdiepen in persoonlijke ontwikkeling): situationele
gedragsdeterminanten
Gedrag zo correct mogelijk beschrijven, verklaren, gevolgen aangeven (oorzaken/gevolgen v (niet) sociale aard)
Onderscheid sociale psychologie:
1. fundamenteel: theoriegericht, algemene principes
2. toegepast: praktijkgericht, inzichten om maatschappelijke/individuele problemen te begrijpen
à onderscheid, maar toch verbonden met elkaar (Kurt Lewin)
0.1.1 Uitgangspunten van de sociale psychologie
- Gedrag wordt sterk beïnvloed door sociale en niet-sociale situatie → nadruk op situationele
gedragsdeterminanten
- Experimenteel onderzoek: causale relaties te toetsen ßà veldexperiment: experiment in de gewone
omgeving van de deelnemers
- Dieronderzoek = nuttig: verschillen tussen mensen en dieren worden groot geacht (interessant als
gedragingen overeenkomen)
- 1 ond. heeft weinig waarde, samenhang met andere theorieën en andere onderzoeken is van belang
0.1.2 De relatie tussen sociale psychologie en mensenkennis
Resultaten v soc. psych. ond. kunnen overeenkomen met wat mensen menen te weten of ertegen ingaan
- als ze het al wisten: onderzoek is nutteloos
à hindsight bias = i knew it all along-verschijnsel
- tegenin gaan met hun kennis: slecht onderzoek, klopt niet
- beiden kunnen “waar” en “onwaar” zijn
0.1.3 De rol van waarden in de sociale psychologie
Individuele waarden van een onderzoeker bepaalt
- de thema’s die hij aansnijdt
- de termen die ze gebruiken om gedrag te beschrijven
- de adviezen die ze afleiden uit hun werk
1
, SOCIALE PSYCHOLOGIE SAMENVATTING LUNA BOUDEWYN
H1 METHODES SOC-PSYCH ONDERZOEK
1.1 Observatie
Treedt bepaald gedrag in bepaalde omstandigheden op → omstandigheden opzoeken en observeren
- rechtstreeks: gedrag zelf observeren
- niet rechtstreeks: aan de hand van fysieke of administratieve sporen die het heeft nagelaten
VOORDEEL NADEEL
• ecologische validiteit gegarandeerd • gedragingen waarin men geïnteresseerd is,
= de mate waarin het onderzoek conclusies soms zeer zeldzaam à zeer lange tijd nodig
toelaat over het ‘natuurlijk’ voorkomende om te observeren
gedrag van mensen in situaties die ze ‘in het • zeer moeilijk om conclusies te trekken over
echte leven’ ook tegenkomen de oorzaken van het waargenomen gedrag
• ethisch en praktisch: geen ingreep realiteit (onderzoeker zou zeer veel observaties in
allerlei omstandigheden nodig hebben)
1.2 Zelfbeschrijvingen
= wat de handelende personen er zelf over zeggen/schrijven
VOORDEEL NADEEL
• eenvoudige manier om toegang te krijgen • veronderstellingen niet altijd valide
tot coverte gedragingen • ecologische validiteit kan beperkt zijn
• kans informatie krijgen over talrijke
instanties van het bestudeerde gedrag zeer
groot
Zelfbeschrijving valide: 3 voorwaarden
1. ondervraagde moet gedrag kunnen beschrijven
2. gelegenheid krijgen om het te beschrijven
3. het gedrag willen beschrijven
1.2.1 De beperkingen van zelfbeschrijving
1ste voorwaarde: als onderzoeker retrospectieve vragen stelt en als de ondervraagde zich het gedrag, context
gedrag en factoren die invloed hadden niet goed kan herinneren
2de voorwaarde: als de vraagstelling onvoldoende ruimte geeft om eigen gedrag/de factoren die een rol speelden
te beschrijven
Niet vervuld als → zojuist besproken problemen beperkt als vragen overslaan of optie ‘Anders, namelijk…’ kunnen
aanduiden
- Sociale norm: iemand stelt vraag, ander probeert zo goed mogelijk te antwoorden (eerder
gokken/verzinnen antwoord ipv overslaan/optie)
3de voorwaarde: zelfbeschrijvingen zijn gedragingen en onder invloed van gedragsdeterminanten
2
,SOCIALE PSYCHOLOGIE SAMENVATTING LUNA BOUDEWYN
Zelfbeschrijvingen lokken gunstige of ongunstige reacties uit
- sociaal wenselijk → goedkeuring en waardering
- sociaal onwenselijk → vormen van afkeuring
Sociale normen beïnvloeden ook andere gedragingen: verbale gedragingen makkelijkst aan te passen
Zelfbeschrijvingen sterk onderhevig aan sociale wenselijkheid.
è Gevolg: wat mensen over hun gedrag vertellen wijkt sterk af v hoe ze zich werkelijk gedragen.
ONDERZOEK: Feldman-Hall et al. (2012)
Over keuzes maken als er conflict is tussen hun eigenbelang en het belang van iemand anders (financiële
aard ßà lichamelijke integriteit → morele keuzesituatie: sociale normen)
• deelnemers in proef met andere deelnemer
o een van beiden krijgt bedrag van 20 Engelse pond
o ander zou 20 elektrische schokken krijgen (=> pseudodeelnemer)
§ geen echte schokken, maar deed alsof (video-opnames reactie hand)
• degene die geld kreeg, kon betalen om leed ander te verlichten
• deelnemers geconfronteerd met keuze: bleef lange tijd op het scherm staan
Eerste fase: deelnemers vullen vragenlijst in: al dan niet verminderen van shocks, in ruil voor geld
Tweede fase: deelnemers werkelijk kiezen om geld in te zetten, pseudo deelnemer kreeg ‘shocks’
Resultaten: discrepantie tussen wat mensen zeiden dat ze zouden doen en wat ze werkelijk deden
• vragenlijsten: geen geld bijhouden voor zichzelf
• proef: alle deelnemers minstens een deel voor zichzelf hielden
1.2.2 Het nut van zelfbeschrijvingen
Zelfbeschrijvingen kunnen wetenschappelijk belangwekkend zijn
- interessant als bron van inspiratie (ideeën voor opbouw theorie)
o beweringen in toetsbare vorm gieten en nagaan of ze gefalsifieerd worden)
o dergelijke verklaringen als alternatieven
- soms is de zelfbeschrijving het gedrag dat onderzoeker bestudeert: waardevol te bestuderen wat
mensen over zichzelf en anderen beweren
Mensen zijn meer geneigd om waarheidsgetrouw te rapporteren als
- er geen uitgesproken sociale norm bestaat over dit gedrag
- norm voorschrijft om eerlijk te antwoorden
3
, SOCIALE PSYCHOLOGIE SAMENVATTING LUNA BOUDEWYN
ONDERZOEK: Schwarz, Kahneman et al.
Ouders moesten vragenlijst invullen hoezeer ze van allerlei bezigheden genieten, tijd doorbrengen met
kinderen meestal favoriet (= sociale norm → sociale wenselijkheid)
Event sampling = deelnemers krijgen bieper, op gegeven moment moeten ze aangeven wat ze aan het doen
zijn en hoe leuk ze dit vinden → duur en erg onpraktisch
Day reconstruction method = op bepaalde dag moeten ze vorige dag en al die activiteiten beschrijven →
eenvoudiger en praktischer
→ vergelijkbare resultaten bij de twee methoden
Resultaat: deelnemers gelukkigst bij vrienden, familie, partner en dan pas bij kinderen
→ zelfbeschrijvingen onderhevig aan sociale norm
1.3 Correlationeel onderzoek
1ste twee methoden: verzameling van gegevens
Correlationeel onderzoek: verbanden tussen gegevens bestuderen (positief of negatief samenhangen)
- correlatiecoëfficiënt (van -1 tot +1)
o < 0: samenhang negatief
o = 0: geen samenhang
o > 0: samenhang positief
- beperking correlatie
o enkele correlatie zegt niets over eventueel oorzakelijk verband en de richting daarvan
VOORDEEL
• gebruikt natuurlijke variatie (ethiek)
• correlaties tussen eender welke metingen)
ONDERZOEK: Kogut (2011)
Deelnemers kregen tekst te lezen over financiële problemen van aidspatiënten
à 1ste fase: schaal v 1 tot 7 aangeven hoe verantwoordelijk patiënten zelf waren voor de besmetting
à 2de fase: geld doneren aan patiënten
Resultaat: correlatie negatief: hoe meer deelnemer patiënt verantwoordelijk achtte, hoe minder geld
deelnemer gaf
Correlatie ≠ causaliteit (beide factoren kunnen invloed op elkaar hebben of er is een 3de variabele in het spel)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lunaboudewyn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
