Dit is een uitgebreide samenvatting van alle literatuur die je moet kennen voor het tentamen van forensische orthopedagogiek en recht voor de master opleiding Forensische orthopedagogiek aan de UvA.
College 1
Boek Bruning e.a. (2020). Hoofdstuk 10. Het jeugdsanctierecht (p. 551 t/m 627)
Jeugdsanctierecht: het recht dat de oplegging en tenuitvoerlegging van straffen en maatregelen voor
jeugdigen reguleert (opvoeding van de jeugdige een belangrijk doel)
• Internationaal: belang van opvoeding vast in Internationaal Verdrag inzake rechten v.h. kind
• Adolescentenstrafrecht (2014): geen nieuwe vorm van strafrecht, maar flexibeler (16-23)
• Dit hoofdstuk: jeugdsancties die door de rechter kunnen worden opgelegd
Leeftijdsgrenzen in het jeugdsanctierecht:
• In het Wetboek van Strafrecht: de minimumleeftijdsgrens voor het jeugdsanctierecht (en
strafrechtelijke vervolging) is 12 jaar (niet flexibel), bovengrens is 18 jaar (wel flexibel)
o Het uitgangspunt is dat jeugdige personen die ten tijde van het plegen van een delict
de leeftijd van 12 jaar maar niet die van 18 jaar hebben bereikt onder het
jeugdsanctierecht vallen.
• Dit betekent concreet dat de bijzondere bepalingen inzake de straffen en maatregelen voor
jeugdigen, in beginsel niet op hen van toepassing zijn (gevangenisstraf en onbetaalde arbeid)
• Alle andere artikelen wel: omgang en werking van de strafwet – mogelijkheid dat rechter afziet
van straf – verbeurdverklaring – strafuitsluitingsgronden (ontoerekeningsvatbaar) – strafbare
poging en voorbereiding – verjaring van recht tot strafvordering
Uitzondering voor 16- en 17-jarigen (art. 77b): de kinderrechter (meervoudige kamer) kan bij een
16- of 17-jarige (ten tijde van het plegen van het delict) beslissen dat een sanctie uit het
volwassenenstrafrecht wordt opgelegd, zoals een gevangenisstraf of tbs (levenslange gevangenisstraf
kan niet). De rechter kan op een of meer van de volgende gronden beslissen dat het
jeugdsanctierecht buiten toepassing blijft:
1. De ernst van het gepleegde feit
2. De persoonlijkheid van de dader
3. De omstandigheden waaronder het feit is begaan (sinds 1995 toegevoegdà toepassing sterk
afgenomen sindsdien)
Toepassing van art. 77b Sr dient een uitzondering te zijn à de toepassing van het volwassenstrafrecht
is enkel gerechtvaardigd indien er sprake is van een zeer ernstig (levens)delict en de verwachting is
dat de aard en de duur van de behandeling in het kader van het jeugdstrafrecht onvoldoende
mogelijkheden biedt ter waarborging van de veiligheid van anderen.
Uitzondering voor 18- t/m 22-jarigen (art. 77c): de rechtbank c.q. politierechter kan ten aanzien van
iemand die ten tijde van het plegen van het delict reeds 18 maar nog niet 23 jaar het
jeugdsanctierecht toepassen. Dit kan op een van de volgende gronden:
1. Persoonlijkheid van de dader
2. De omstandigheden waaronder het feit is gepleegd
Het beleid van het OM inzake de toepassing van art. 77c Sr is neergelegd in de Richtlijn en kader
strafvordering jeugd en adolescenten (minister van Rechtsbescherming Dekker)
• Toepassing van het jeugdstrafrecht bij jongvolwassenen heeft vooral tot doel meer recht te
doen aan de ontwikkelingsleeftijd van de verdachte In dat verband wordt afgewogen of een
interventie uit het jeugdstrafrecht een meer zinvolle reactie kan bieden dan een sanctie uit het
volwassenenstrafrecht.
• Ingevolge de Richtlijn is voor deze afweging onder meer van belang of de verdachte nog naar
school gaat, bij ouders woont, begeleiding nodig heeft in verband met een (licht)
verstandelijke beperking en opstaat voor begeleiding en meer opvoedkundige aanpak.
• De reclassering kan hierover een advies uitbrengen, waarbij zij gebruik kunnen maken van het
zogenoemde ‘Wegingskader Adolescentenstrafrecht 18-23 jaar’, waarin indicaties en
contra-indicaties met betrekking tot de toepassing van art. 77c Sr zijn neergelegd.
De Wet adolescentenstrafrecht (2014) heeft wijzigingen meegebracht voor het jeugdsanctierecht en
het jeugdstrafprocesrecht:
• De verruiming van art. 77c Sr (18 t/m 20 jaar naar 18 t/m 22 jaar)
1
, • De officier van justitie kan bij de voorgeleiding al voornemens voor toepassen van
jeugdstrafrecht aangeven
• De zaken tegen 18- tot 23-jarigen worden bij de politierechter of meervoudige kamer
afgehandeld
De verruiming van het toepassingsbereik heeft geleid tot relatief meer gevallen waarin art. 77c Sr
wordt toegepast. Onderzoek laat zien dat de groep jongvolwassenen die wordt bestraft volgens het
jeugdstrafrecht bestaat uit relatief veel jongvolwassenen die een ernstig strafbaar feit hebben
gepleegd, jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking (LVB) en jongvolwassenen
waarbij sprake is van (meervoudige) problematiek.
De sancties; enkele algemene opmerkingen:
Bepaalde jeugdsancties kunnen door de rechter worden opgelegd in plaats van de op het
desbetreffende feit gestelde straffen (een of meer). Deze sancties worden onderscheiden in
hoofdstraffen, bijkomende straffen en maatregelen. De rechter zal bij veroordeling van een
jeugdige één of meer van deze sancties opleggen, tenzij hij volstaat met een schuldigverklaring
zonder het opleggen van een straf of maatregel, het zogenoemde rechtelijk pardon
Rechtelijk pardon: de rechter volstaat met een schuldigverklaring zonder het opleggen van een straf
of maatregel
In straftoemeting spelen verschillende beginselen en strafdoelen een rol:
1. Primaire strafdoel: het voorkomen van recidive, ofwel speciale preventie
2. Generale preventie: vergelding en genoegdoening van slachtoffers
Bij het bepalen van een sanctie dient de rechter aldus in ogenschouw te nemen welke sanctie
passend en effectief is met het oog op de persoonlijkheid en individuele omstandigheden van de
jeugdige, maar ook welke sanctie gepast is in het licht van de ernst van het strafbare feit =
Proportionaliteitsvereiste
Proportionaliteitsvereiste: een redelijke verhouding behoort te bestaan tussen de ernst van het
delict, de toerekenbaarheid van de jeugdige, en de zwaarte van de sanctie.
Straffen en maatregelen worden opgelegd vanwege een strafbaar feit (tweesporenstelsel).
1. Straffen vinden hun grondslag primair in het principe van maathoudende vergelding.
2. Maatregelen vinden hun grondslag in het herstel van een onrechtmatige toestand, het
beveiligen van de samenleving en/of het stimuleren van een positieve ontwikkeling van
de veroordeelde.
o Maatregelen hebben een sterk prospectief en doelmatig karakter àvandaar dat duur
maatregel niet vaststaat.
Straftoemeting in jeugdstrafzaken wordt gekenmerkt door individueel maatwerk
Algemene regel in het jeugdsanctierecht (anders dan in het volwassenenstrafrecht): de straffen en
maatregelen die volgens het jeugdstrafrecht kunnen worden opgelegd in geval van poging,
voorbereiding en medeplichtigheid zijn hetzelfde als voor het misdrijf zelf
o Bij opstapeling van handelingen worden meerdere sancties opgelegd
Verschillende actoren in de jeugdstrafrechtspraktijk spelen een rol bij de straftoemeting:
• De officier van justitie: formuleert een strafeis met gebruik van de richtlijn
• De Raad voor de Kinderbescherming: voorziet in een strafadvies op basis van een
onderzoek naar de persoonlijkheid en de levensomstandigheden van de verdachte
• De raadsman van de verdachte wordt ter zitting de gelegenheid gesteld een standpunt in te
nemen over de bij veroordeling op te leggen straffen en maatregelen
• Het is uiteindelijk de kinderrechter of de meervoudige kamer die bij veroordeling bepaalt
welke straffen of maatregelen worden opgelegd.
• De jeugdreclassering speelt een prominente rol in de tenuitvoerlegging van jeugdsancties
• Justitiële jeugdinrichtingen en kleinschalige voorzieningen voorzien in de opvang van
jeugdigen tijdens de tenuitvoerlegging van vrijheidsbenemende jeugdsancties
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Maryzax. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
