• Chronologische leeftijd
- Medioren: + 50 – 64 jaar
- Senioren: + 65 – 79 jaar
- Oudste ouderen (oldest old): + 80 – … jaar
• Biologische leeftijd
= leeftijd die rekening houdt met individuele verschillen wat betreft
veroudering in het lichaam, zowel fysiek, mentaal als sociaal
Nadeel: Moeilijk om consensus te bereiken over hoe de biologische leeftijd
te berekenen. Welke parameters ga je opnemen, enkel fysieke parameters of ook
mentale en/of sociale? Welke fysieke, mentale en sociale parameters? Hoe ga je testen?
Wat ga je testen? Meet je verschil in snelheid van verouderen of verschil in startniveau?
Super-aged society
1. Demografische trends
Doordat de mens ouder wordt dan vroeger
• Vergrijzing van bevolking
= bevolking 65 jaar / totale bevolking
• Verzilvering van bevolking
= bevolking 80 jaar en ouder / bevolking 65 jaar en ouder
2. Maatschappelijke kansen en uitdagingen
Druk op sociale zekerheid!
Maar ook kansen: Sterke consumentengroep, vrijwilligerswerk, bron van
ervaring en competenties.
Pagina 1 van 75
, Fysieke gevolgen van verouderen
= intrinsieke veranderingen in een organisme in de loop van de (leef)tijd,
die de gezondheid en het functioneren negatief beïnvloeden en waardoor
het individu gevoeliger wordt voor de vele interne en externe factoren die
de dood tot gevolg kunnen hebben.
1. Verandering in lichaamssamenstelling
1.1 Lichaamsvet
• Verandering
- Gaat gepaard met een toename van de hoeveelheid lichaamsvet
- Herverdeling van de vetmassa
Vetopstapeling neemt toe ter hoogte van de buikregio
Onderhuidse vetopstapeling neemt af ter hoogte van ledematen
• Impact op gezondheid en functionaliteit
Verhoogt het risico op het ontwikkelen van metabole ziekten
(zoals diabetes) en hart- en vaatziekten.
• Belang van bewegen
Draagt bij tot een afname van de abdominale vetmassa (uithoudingstraining).
1.2 Lichaamsvocht
• Verandering
Vermogen om vocht op te slaan vermindert naarmate men ouder wordt
en ook het dorstgevoel is minder aanwezig → lichaamsvocht neemt af.
• Impact op gezondheid en functionaliteit
De combinatie van meer vetmassa en minder lichaamsvocht kan
problemen geven om de lichaamstemperatuur onder controle te
houden in warme omstandigheden. De lichaamswarmte gaat maar
moeilijk verloren door een betere isolatie (meer vetmassa) en een
minder efficiënt koelingssysteem (minder lichaamsvocht).
1.3 Botmassa
• Verandering
- Meer afbraak dan aanmaak van botweefsel
- De beenderen verzwakken en worden brozer
Pagina 2 van 75
,• Impact op gezondheid en functionaliteit
- Breuk van femur is meest voorkomende breuk na een val
- Ruggenwervels zakken in → abnormale kromming van de
wervelkolom en een afname van de lichaamslengte
• Belang van bewegen
Mechanische belasting van het bot is een belangrijke stimulus voor de
aanmaak van nieuw botweefsel. Volgende oefeningen worden daarbij
onderscheiden:
- High-impactoefeningen en gewichtsdragende oefeningen (uithouding
of kracht) aan matige of hoge intensiteit hebben positieve invloed op
botdensiteit en worden dus aangeraden ter preventie van osteoporose.
- Bij personen die lijden aan ernstige osteoporose worden niet-
gewichtsdragende oefeningen aangeraden omwille van risico op breuken.
2. Musculaire veranderingen
• Verandering
- Afname spiermassa
Spiermassa is een dynamisch orgaan: er wordt continu
spiermassa afgebroken en opgebouwd. Bij senioren vindt meer
afbraak dan opbouw van spiermassa plaats.
Versnelde spierafbraak door
Afname van motorische neuronen door celdood
Chronische aandoeningen
Hormonale factoren
Minder lichaamsbeweging en beperkter anabool effect van inspanning
Onvoldoende energie- en eiwitinname via de voeding
- Daling spierkracht en spierpower
- Veranderingen in het spierpeescomplex waardoor elastische energie
moeilijker te benutten valt
- Toename van vetinfiltratie in de spier
• Impact op gezondheid en functionaliteit
- Minder mobiel → minder bewegen → afname spiermassa,
spierkracht en spierpower.
- Meer belasting voor gewrichten.
- Verzwakking van nekspieren → voorovergebogen lichaamshouding.
• Belang van bewegen
- Hypertrofietraining, waarbij een beperkt aantal herhalingen wordt
uitgevoerd aan een zware belasting en getraind wordt tot dicht
tegen vermoeidheid.
Pagina 3 van 75
, 3. Neurologische veranderingen
3.1 Motorische neuronen
• Verandering
- Neuronen vormen de functionele eenheid van het zenuwstelsel.
- Motorische neuronen geleiden impulsen van het centrale
zenuwstelsel naar de spieren, die vervolgens samentrekken.
- Door het verouderingsproces neemt het aantal en de grootte van
motorneuronen af.
• Impact op gezondheid en functionaliteit
Dit betekent minder aansturing van spiervezels, waardoor deze
krimpen en/of afsterven. Ook de spiervezels in het hart zijn hier
gevoelig aan. De afname van motorneuronen speelt dus een centrale
rol in het ontstaan van sarcopenie en van de veroudering gerelateerde
veranderingen aan de werking van het hart.
3.2 Hersenen
• Verandering
- In prefrontale cortex, dat instaat voor cognitie en langetermijngeheugen.
- Zenuwcellen (neuronen) worden kleiner of sterven af, verbindingen
tussen zenuwcellen (synapsen) verminderen en de holtes in de
hersenen (ventrikels) worden groter.
- Er zijn minder receptoren voor chemische signalen en ook door het
verlies van myeline verloopt de informatieoverdracht trager. Er is
moeizamere communicatie tussen zenuwcellen en hersengebieden.
• Impact op gezondheid en functionaliteit
- Aftakeling cognitieve functies:
Minder informatie per tijdseenheid verwerken.
Moeilijker met onthouden.
Moeilijker met het uitvoeren van meerdere taken tegelijk
(coördinatie) of het uitvoeren van kleine, precieze bewegingen.
- Reactievermogen vertraagt.
3.3 Zintuigen
• Verandering
- Gezichtsvermogen en het gehoor gaan achteruit.
- Verminderde werking van de proprioreceptoren.
- Huidgevoeligheid, reuk- en smaakzin neemt af.
Pagina 4 van 75
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romyhbs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
