Sociaal emotionele en morele ontwikkeling (SOWPWB1280)
Instelling
Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Duidelijke en complete samenvatting van het vak Inleiding Onderwijswetenschappen. Het is een lastig tentamen, dus zorg dat je de colleges goed kent! Succes met leren.
Hoorcollege 8: Sociale ontwikkeling – Peers en Spel.....................................................................................36
Hoorcollege 9: Bronfenbrenner en het gezin................................................................................................41
Hoorcollege 10: Ontwikkeling van het Zelf & sociale cognitie (Theory of Mind).............................................44
,Hoorcollege 1: Inleiding & Theorieën
De psychoanalytische visie
Freuds psychoseksuele theorie
Sigmund Freud is de grondlegger van de psychoseksuele theorie. Hij daagde de heersende
opvattingen over de menselijke natuur uit door te stellen dat mensen worden gedreven door
motieven en conflicten waarvan ze zich grotendeels niet bewust zijn en dat persoonlijkheid
wordt gevormd door ervaringen in het vroege leven.
De groei van de seks instincten zijn onderliggend aan de stadia van
persoonlijkheidsontwikkeling. Hoe ouders omgaan met deze seksuele impulsen bepalen de
trekken die kinderen vertonen.
Mensen worden gedreven door sterke, biologische driften die tevreden moeten worden
gesteld. Een pasgeborene is een 'ziedende ketel', een ongelooflijk zelfzuchtig wezen dat
gedreven is door twee instincten, namelijk Eros en Thanatos. Eros (de levensdrift) gaat over
het overleven door activiteiten als ademen, eten en seks. Thanatos (de doodsdrift) is een
destructieve kant in de mens die zich onder andere door agressie uit.
Freud formuleerde zijn theorie van de menselijke ontwikkeling op basis van zijn analyses van
zijn emotioneel gestoorde patiënten. Toen hij met zijn patiënten werkte en bezig was met
het verlichten van hun nerveuze symptomen en angsten, vertrouwde hij sterk op methodes
als hypnose, free association (iemand zegt snel achter elkaar wat er ook maar in zich
opkomt) en droomanalyse. Deze methoden gaven een indicatie van onbewuste motieven die
patiënten hadden onderdrukt, oftewel: met opzet uit het bewustzijn hadden verdrongen.
Door deze motieven en de gebeurtenissen die ervoor hadden gezorgd dat ze werden
onderdrukt te analyseren, kwam Freud tot een conclusie: als mens hebben we seksuele en
agressieve instincten die we moeten vervullen, maar de maatschappij vertelt ons dat deze
niet wenselijk zijn.
Volgens Freuds bestaat de persoonlijkheid uit drie onderdelen:
1. Id: dit is aanwezig bij de geboorte, zijn enige functie is om aangeboren biologische
instincten te vervullen. Id bevat dus driften van binnenuit
2. Ego: dit is het bewuste en rationele component van de persoonlijkheid, die het
opkomende vermogen van het kind om waar te nemen, te leren, te onthouden en te
redeneren weerspiegelt. Zijn functie is om realistische doelen te vinden, die de
instincten kunnen vervullen. Het houdt het id en superego in balans.
3. Superego: dit is het geweten, dit ontstaat wanneer kinderen morele waarden leren.
Ze weten nu wanneer iets goed of fout is en zullen zich schuldig of beschaamd gaan
voelen. Freud geloofde dat te veel of te weinig bevrediging van de seksuele
behoeftes zou kunnen leiden tot een obsessie van het kind op dat gebied.
Freud dacht dat geslacht het belangrijkste instinct was, omdat hij ontdekte dat de psychische
stoornissen van zijn patiënten vaak draaiden om seksuele conflicten uit hun kindertijd die ze
hadden onderdrukt. Volgens Hem zijn jonge kinderen al seksuele wezens. Freud geloofde dat
naarmate het seksinstinct volwassen werd, de focus van het ene lichaamsdeel naar het
, andere zou verschuiven en dat elke verschuiving een nieuw stadium van psychoseksuele
ontwikkeling teweegbracht.
Psychoseksueel stadium Leeftijd Beschrijving
Oraal 0 – 1 jaar Kinderen krijgen genot van orale
activiteiten zoals zuigen, kauwen
en bijten. Eet-activiteiten zijn met
name van belang.
Anaal 1 – 3 jaar In deze fase ervaren kinderen
genot van vrijwillig plassen of
ontlasten. Hierbij is zindelijk
worden van belang.
Fallisch 3 – 6 jaar Genot wordt nu ontleend aan het
stimuleren van de genitaliën.
Kinderen ontwikkelen rivaliteit
met de ouder van hetzelfde
geslacht en ontwikkelen een
verlangen naar de ouder van het
tegenovergestelde geslacht.
Latency 6 – 11 jaar Seksuele conflicten die
onderdrukt waren in het fallische
stadium worden uitgespeeld in
schoolwerk en spel.
Genitaal 12 jaar en ouder In de puberteit worden de
seksuele verlangens opnieuw
aangewakkerd. Adolescenten
leren hoe ze deze verlangens op
een sociaal geaccepteerde manier
kunnen uiten.
Om te kunnen stellen dat de orale, anale en genitale stadia die Freud noemt van invloed zijn
op de ontwikkeling van de persoon, is nog te weinig bewijs aanwezig. Freud kwam
waarschijnlijk met deze conclusies, omdat hij zijn onderzoek deed bij volwassenen met
emotionele problematiek. Hierdoor zou een verschil kunnen ontstaan met de ontwikkeling
van kinderen. Freuds grootste bijdrage was zijn idee van unconscious motivation
(onbewuste motivatie). Niet alles is bewust, zoals eerder gedacht werd. Onbewuste
motivatie is een term voor gevoelens, ervaringen en conflicten die het denken en gedrag van
een persoon beïnvloeden, maar die buiten het bewustzijn van een persoon blijven. Freud
was de eerste die heeft vastgesteld dat het grootste gedeelte van de psychische ervaring in
het onderbewustzijn ligt.
Een onbewust proces in de huidige literatuur is attentional bias (AB). Dit gebeurt via eye-
tracking. Mensen kijken onbewust naar bepaalde aspecten.
Erikson’s theorie van psychosociale theorie
Volgens Erikson doorloopt de mens acht grote crisissen of conflicten gedurende zijn leven.
Elk conflict moet succesvol vervuld worden om door te stromen naar het volgende
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lievejansen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
