2 CRIMINOLOGIE 2022 – 2023
GERECHTELIJKE GEESTELIJKE
GEZONDHEIDSZORG
INTRODUCTIE
Wat is gerechtelijke geestelijke gezondheidszorg?
• GGZ = forensische geestelijke gezondheidszorg
• Gerechtelijke/forensische psychiatrie
• Gerechtelijke/forensische psychologie
• gerechtelijke/forensische geneeskunde
Gerechtelijke geestelijke gezondheidszorg = raakvlakken tussen de geestelijke gezondheidszorg &
rechtsbedeling
• Geestelijke gezondheidszorg =
o Georganiseerde dienstverlening die de maximale bevordering v/d psychische gezondheid
beoogt
o Het voorkomen & behandelen van lichte, milde & ernstige psychische problemen
o Psychiatrie = deelgebied van GGZ & richt zich op de ernstige psychische problemen
• Rechtsbedeling =
o Versch. vormen van recht
o Versch. diensten & instellingen waar we mee te maken krijgen
(politie, rechtbanken, gevangenissen, forensische instellingen,…)
Versch. paradigma’s
1
,2 CRIMINOLOGIE 2022 – 2023
Versch. paradigma’s:
Reguliere psychiater (gezondheidszorg) Forensische psychiater (justitieel systeem)
Samenwerkingsverband tussen patiënt & Rechtsbedeling dus openbaar, er is altijd
zijn/haar omgeving een 3de partij aanwezig
Geen exclusieve relatie tussen patiënt &
Beroepsgeheim
hulpverlener
Patiënt vraagt om hulp & is gemotiveerd
Vaak ongemotiveerde patiënten
om tot een oplossing te komen
Relatie/samenhang tussen psychiatrische
stoornis & delict staan centraal
Doel: psychiatrische gezondheid & kwaliteit
Doel: bescherming v/d maatschappij
van leven v/d patiënt verbeteren
Spanningsveld tussen doelen
Risicobenadering:
Gezondheidsbenadering:
- Rehabilitatie om het risico op
Patiënten die lijden a/e psychiatrische recidive te verminderen
stoornis behandelen
- Maatschappij beschermen
2
,2 CRIMINOLOGIE 2022 – 2023
DEEL 1: PSYCHIATRISCHE STOORNISSEN
ALGEMEEN
WAT IS EEN PSYCHIATRISCHE STOORNIS?
Psychiatrie houdt zich bezig met psychiatrische aandoeningen/psychiatrische ziekten.
Psychiatrische ziekte
• = Ziekte met psychische symptomen &/of door psychische oorzaken, die gepaard gaat met lijden
&/of sociaal disfunctioneren
• Symptomen zijn klachten/verschijnselen zoals bv. verwardheid, geheugenproblemen,
hallucinaties,…
• Het altijd een duidelijk onderscheid tussen lichamelijke & psychische ziekten. Soms kunnen
psychische symptomen ook een lichamelijke oorzaak hebben vb. symptomen van anorexia zijn:
gewichtsafname, laag gewicht, uitblijven v/d menstruatie, haren worden anders.
In de psychiatrie ligt de nadruk op psychische symptomen & psychische oorzaken
• Psychiaters beschouwen psychische klachten & verschijnselen als symptomen van stoornissen in de
zogenaamde psychische functies v/d hersenen
➔ We spreken eerder van psychiatrische stoornissen dan van psychiatrische ziekten omdat het niet
altijd mogelijk is om een specifieke “oorzaak” a/t duiden
Stoornissen & klachten
Klachten Psychiatrische stoornis
Het psychisch evenwicht wordt langdurig verstoord
Vaak een reactie op iets wat je meemaakt & gaat & heeft een neg. effect op het functioneren op
vanzelf weer over of men leert er mee leven versch. levensdomeinen & sociale rollen vb. als
Vb. relatiebreuk partner, vader, werknemer,…) komen onder druk
te staan
Wat zijn psychische functies?
Psychische functies worden in 3 hoofdgroepen ingedeeld:
1. Cognitieve functies:
o Wat we denken
o Vb. bewustzijn, aandacht, oriëntatie, geheugen, waarneming
2. Affectieve functies:
o Wat we voelen
o Vb. emoties
3
, 2 CRIMINOLOGIE 2022 – 2023
3. Conatieve functies:
o Wat we willen
o Vb. psychomotoriek, motivatie, het gerichte gedrag
➔ Er is een wisselwerking/interactie tussen individu & omgeving
PSYCHIATRISCHE DIAGNOSTIEK
Doel: vaststellen of er sprake is v/e stoornis. Zo ja:
• Welke stoornis & voorspellen wat het beloop zal zijn
• Onderzoeken wat de mogelijke oorzaken zijn
• Vaststellen wat de aangewezen behandeling is
Hoe stelt een psychiater een diagnose?
• In de kern: het in kaart brengen & verhelderen van klachten & het vaststellen van verschijnselen via
de anamnese (= gesprek tussen arts & patiënt)
• Psychiater doet geen lichamelijk onderzoek maar doet zijn onderzoek tijdens de anamnese door te
observeren (= verschil met andere artsen die na anamnese een lichamelijk onderzoek doen)
• De waargenomen symptomen worden vervolgens geclusterd/samengebracht tot ziektebeelden of
stoornissen
PSYCHIATRISCH ONDERZOEK
ANAMNESE
Anamnese = zeer uitgebreid & verloopt in versch. stappen:
1. Speciële anamnese: gesch. v/d psychiatrische aandoening waarvoor de patiënt wordt onderzocht
2. Alg. psychiatrische anamnese: screening van andere psychiatrische stoornissen (om uit te sluiten of
om verder te exploreren bij een pos. antwoord)
3. Sociale anamnese: zicht krijgen op de versch. milieus & hoe patiënt deze ervaart
• Thuis
• Opleiding/werk
• Vrije tijd
4. Biografische anamnese: voorgeschiedenis, gezin van oorsprong, levensgeschiedenis,
zelfbeschrijving
5. Somatische/lichamelijke anamnese: bevragen van huidige lichamelijke klachten, voorgeschiedenis
& medicatiegebruik
Anamnese kan a.d.h.v. gestructureerde interviews of vragenlijsten
4
