1
Socialezekerheidsrecht
Deel 2: Arbeidsrecht
Hfst 4
6 Zwangerschaps- en bevallingsrust
6.1 Periode van schorsing
Prenatale rust = 6 weken, of 8 weken bij meerling
Postnatale rust = 9 weken, of 11 weken bij meerling
WN ontvangt een moederschapsuitkering. Het is verboden om een WN arbeid te laten verrichten vanaf de
7e dag voor de vermoedelijke bevallingsdatum tot het verstrijken van 9 weken na de bevalling.
6.2 Overdracht van bevallingsverlof
De prenatale 6 weken kunnen overgedragen worden met een max van 5 weken. Enkel de dagen waarop
effectief gewerkt wordt in deze periode kunnen overgedragen worden. Sommige dagen van inactiviteit
worden gelijkgesteld met dagen van effectieve arbeid zoals jaarlijkse vakantie. Periodes van
arbeidsongeschiktheid worden daarentegen niet gelijkgesteld.
De WN mag onder bepaalde voorwaarden 2 weken postnatale rust opnemen in losse verlofdagen. Dit recht
wordt enkel toegekend als de WN de postnatale periode met ten minste 2 weken kan verlengen omdat ze
nog blijven werken is. Deze verlofdagen moeten binnen de 8 weken na het einde van de periode van
ononderbroken postnatale rust opgenomen worden.
6.3 Verlenging van postnatale rust
6.3.1 Verlenging wegens ziekte WN in prenatale periode (moeilijke bevallingen)
Mogelijkheid om postnatale rust met 1 week te verlengen. Moet wel een aanvraag indienen. Deze
aanvraag wordt best voor de verlenging schriftelijk ingediend bij de werkgever. Men krijgt een uitkering van
het ziekenfonds.
6.3.2 Verlenging wegens hospitalisatie kind
Op verzoek van de WN kan de postnatale rust eveneens verlengd worden als het kind meer dan 7 dagen
vanaf zijn geboorte gehospitaliseerd wordt. De duur is max 24 weken. De WN die daarvan gebruik wil
maken moet een getuigschrift van de verplegingsinrichting na de postnatale rust aan de WG bezorgen. De
duur van de opnamen moet vermeld worden. Als het kind tijdens de verlenging nog steeds opgenomen
blijft, zal bij het einde van de verlengde periode een nieuw getuigschrift moeten bezorgd worden.
6.4 Schematisch overzicht
6.5 Uitkeringen tijdens moederschapsverlof
Geen recht op loon maar op een uitkering van het ziekenfonds via de zogenaamde
moederschapsverzekering die een apart onderdeel is van de ziekteverzekering.
Toestand Eerste 30 kalenderdagen Vanaf de 31ste kalenderdag
WN met AO 82% * 75%**
Volledige werklozen 60% + 19,5% *** 60% + 15% ***
Arbeidsongeschikte en andere 79,5% ** 75% **
WN
* Op het onbegrensde brutoloon
** Op het begrensde brutoloon (3533,75 € vanaf 1 jun 2016)
*** Het bedrag van 60% mag niet hoger zijn dan de werkloosheidsuitkering waarop de WN anders recht
heeft
6.6 Bescherming tegen ontslag
Beschermd vanaf het ogenblik dat de WG ingelicht is omtrent de zwangerschap tot 1 maand na het einde
van de bevallingsrust.
, 2
6.7 Zwangerschapsonderzoeken
Recht om van het werk afwezig te zijn met behoud van loon gedurende de tijd die nodig is om
zwangerschapsonderzoeken te ondergaan, wanneer deze niet kunnen plaatsvinden buiten de arbeidsuren.
De WN moet WG op voorhand op de hoogte brengen en bezorgd een medisch attest.
6.8 Borstvoedingspauzes
Het recht op pauzes hangt af van de arbeidsduur die op een dag gepresteerd dient te worden:
- 1 pauze van 30 min bij een arbeidsprestatie van 4u of langer
- 2 pauzes van 30 min bij een arbeidsprestatie van min 7u30, kunnen elk apart of aansluitend genomen
worden
De tijdstippen moeten overeengekomen worden met de WG, indien geen akkoord moeten de pauzes
genomen worden aansluitend bij de pauzes die in het arbeidsreglement zijn opgenomen.
Het recht op pauzes bestaat tem de 9e maand na de geboorte, bij prematuren of uitzonderlijke
omstandigheden kan het verlengd worden met 2 maanden.
De WN moet de WG hiervan 2 maanden vooraf verwittigen via een aangetekende brief of via
overhandiging tegen ontvangstbewijs. De WN moet bovendien elke maand een bewijs afleveren dat zij nog
borstvoeding geeft.
Ontvangt geen loon maar een uitkering van de ZIV-verzekering (82% van het onbegrensd brutoloon). Is
ook beschermd tegen ontslaghandelingen door de WG. De beschermde periode begint vanaf de
kennisgeving en duurt tem de afloop van de periode gedekt door het laatste bewijs van borstvoeding.
6.9 Borstvoedingsverlof
Geen enkele algemene wettelijke bepaling omtrent dit verlof. De voorafgaandelijke goedkeuring van de WG
is dus vereist. Tijdens deze periode kan men geen beroep doen op moederschapsuitkeringen van het
ziekenfonds. Men moet dit onmiddellijk melden aan de WG, die eventuele maatregelen moet nemen die
noodzakelijk zijn. Zoals werktijden aanpassen, een toelaatbare arbeid geven of AO volledig schorsen.
Indien de AO volledig geschorst wordt (profylactisch verlof) kan de WN een moederschapsuitkering
genieten ten laste van haar ziekenfonds. Dit is mogelijk tem de 5e maand na de bevalling. Tijdens deze
periode neemt de WG geen enkele verplichting op zich qua gewaarborgd loon.
Hfst 5 Jaarlijkse vakantie
1 Algemene principes
Vakantiewetgeving vertrekt van 2 principes:
- 1ste principe: recht op jaarlijkse vakantie voor WN moet bekeken worden in verhouding tot de
arbeidsprestaties
-2de principe: het recht op vakantiedagen in een vakantiejaar is recht evenredig met de arbeidsprestaties in
het kalenderjaar dat daaraan voorafgaat (= het vakantiedienstjaar, VDJ)
In een 6-dagenweek komt een periode van 24 dagen vakantie overeen met 4 weken.
2 Vakantieduur voor arbeiders
Om het aantal arbeidsdagen te berekenen zal men eerst een berekening per tewerkstellingssituatie in het
vakantiedienstjaar maken. De berekening gebeurt op 2 decimalen na de komma met volgende formule.
A x 5/R x Q/S
Waarbij A = Totaal aantal dagen effectieve prestaties en gelijkgestelde dagen
R = Gemiddeld aantal dagen per week dat de WN geacht wordt te werken
Q = Gemiddeld aantal uren per week dat de WN geacht wordt te werken
S = Gemiddeld aantal uren per week dat de voltijdse maatman van de WN op basis van zijn AO
geacht wordt te werken
De resultaten van de verschillende tewerkstellingssituaties van de arbeider in het VDJ worden elk apart
berekend en dan opgeteld. Eindresultaat wordt afgerond, en met dit resultaat wordt dan de tabel gebruikt.
Wanneer een WN verschillende WG’s heeft, zal voor elke WG apart een volledige berekening gemaakt
worden. Het kan dan dat het totaal van de 2 berekeningen meer dan 20 dagen oplevert, wordt wel
teruggebracht naar 20.
, 3
3 Duur van de vakantie voor bedienden
Per maand tewerkstelling in het VDJ verwerft een bediende 2 dagen vakantie in het volgende jaar. Wel
uitgedrukt in de 6-dagenweek. Wanneer een deeltijdse bediende vakantie neemt heeft die ook recht op 4
weken, maar volgens het deeltijds arbeidsregime.
Handige formule voor deeltijdse vakantie: Aantal gewerkte uren in het VDJ x 4/52
4 Met arbeid gelijkgestelde dagen
Gelijkgesteld:
Arbeidsongeschiktheid wegens arbeidsongeval of beroepsziekte
Arbeidsongeschiktheid wegens gewone ziekte of ongeval
Moederschapsrust wegens bevalling en de preventieve werkverwijdering
Vaderschaps- en adoptieverlof
Militaire verplichtingen
Vervullen van een openbaar mandaat, functie van rechter
Kort verzuim, syndicaal verlof, educatief verlof, erkende staking of lock-out
Niet gelijkgesteld:
Loopbaanonderbreking
Verlof om dwingende redenen
Verlof zonder wedde
Tijdelijke werkloosheid wegens overmacht
5 Spelregels bij het nemen van vakantie
Het vakantiebesluit voorziet wel een systeem van procedures die gevolgd moeten worden bij het
vaststellen van de vakantiedatum en de eventuele spreiding ervan. Zo kan er in het paritair comité of in de
ondernemingsraad een akkoord gesloten worden om in de onderneming collectief vakantie te nemen zoals
het bouwverlof.
Indien er geen syndicale afvaardiging is, kan er een akkoord gesloten worden tussen de WG en WN.
Indien er geen collectieve vakantie genomen wordt, moet er een individueel akkoord tot stand komen
tussen WG en WN. Indien geen overeenkomst bereikt wordt, zijn de arbeidsrechtbanken bevoegd.
Er moeten een aantal regels toegepast worden:
Vakantie moet toegekend worden binnen de 12 maanden na het einde van het VDJ. Het is
verboden om dagen over te dragen
Aan gezinshoofden met schoolplichtige kinderen wordt de vakantie bij voorkeur toegekend tijdens
de schoolvakanties
Minstens 1 week vakantie wordt ononderbroken genomen
Tenzij WN anders vraagt, moet vakantie toegekend worden:
o 3 opeenvolgende weken voor -18j
o 2 opeenvolgende weken voor andere WN
o Bij voorkeur tussen 1 mei en 31 oktober
De vakantiewetgeving zegt voor de rest niets over de totstandkoming van individuele akkoorden.
Een eenzijdige beslissing wordt als foutief beschouwd.
6 Vakantiegeld voor arbeiders
6.1 Algemeen
Geen loon maar vakantiegeld, dat wordt betaald door het vakantiefonds waar zijn WG bij aangesloten is, of
door de Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie (RJV) als WG niet bij vakantiefonds is aangesloten.
De vakantiegelden worden indirect betaald door de WG, maar maken een omweg via de sociale zekerheid
en de vakantiefondsen of RJV.
6.2 Bedrag van vakantiegeld
Voor arbeiders = 15,38% van 108% van de lonen van het VDJ waarop RSZ-bijdragen zijn ingehouden,
vermeerderd met het fictief loon voor de gelijkgestelde dagen.
Er wordt gesproken over enkel en dubbel vakantiegeld.
, 4
Enkel = de vergoeding die overeenstemt met het loon voor de periode de WN niet werkt.
Dubbel = iets extra’s
De bovengenoemde 15,38% wordt opgedeeld in 8% voor het enkelvoudig vakantiegeld en 7,38% voor het
dubbel.
Voor de gelijkgestelde dagen wordt gebruikgemaakt van een fictief loon. Dat is gelijk aan 100% van het
gemiddeld dagloon en dat wordt berekend door de bezoldigingen a 100% van het VDJ te delen door het
aantal bezoldigde dagen van dat jaar in de 6-dagenweek.
Indien er in het VDJ geen effectieve prestaties werden verricht, dient gekeken te worden naar het laatste
VDJ voor de gelijkstelbare periode en waarin er wel effectieve prestaties waren. Indien er echter geen
gemiddeld dagloon kan worden berekend, worden er forfaitaire daglonen in rekening genomen.
Het bedrag van 15,38% van 108% van het loon geeft het brutovakantiegeld. Om het nettovakantiegeld te
kennen moet dit bedrag verminderd worden met een aantal inhoudingen en bedrijfsvoorheffing.
Volgende inhoudingen:
Een solidariteitsbijdrage, 1% op het brutovakantiegeld
13,07% werknemersbijdrage RSZ, dit wordt enkel berekend op een deel van het dubbel
vakantiegeld, nl op 6,80%
Nu bekom je het belastbaar vakantiegeld.
Daarna wordt de bedrijfsvoorheffing afgehouden op het belastbaar vakantiegeld:
17,16% indien belastbaar vakantiegeld lager of gelijk is aan 1300€
23,22% indien belastbaar vakantiegeld meer dan 1300€ bedraagt
Daarna bekom je het nettovakantiegeld.
7 Vakantiegeld voor bedienden
7.1 Vakantiegeld wanneer zij bij hun WG vakantie nemen
Bediende krijgt 2 keer loon, zijn normale loon dat het enkelvoudig vakantiegeld is en een extra bijdrage dat
het dubbel vakantiegeld is. Het dubbel wordt eenmalig betaald en wordt berekend op basis van 92% van
de lopende maandwedde. Per maand dat de bediende in het VDJ gewerkt heeft, krijgt hij dan 1/12 van
92% van de lopende maandwedde.
De lopende maandwedde omvat al het loon van de maand, dat onderworpen is aan RSZ-inhoudingen.
Bedienden van wie het loon geheel veranderlijk is, hebben per vakantiedag recht op enkelvoudig
vakantiegeld dat als een dagelijks gemiddelde berekend wordt. Hiervoor worden de variabele lonen van de
12 maanden voorafgaand aan de maand waarin vakantie genomen wordt, opgeteld en gedeeld door 300.
Of als er geen 12 maanden gewerkt werd, door 25 maal het aantal gewerkte maanden.
Het dubbel vakantiegeld moet berekend worden op het maandgemiddelde van de 12 maanden die
voorafgaan aan de maand waarin het dubbel vakantiegeld betaald wordt.
Voor bedienden van wie het loon gedeeltelijk uit een vaste wedde en gedeeltelijk uit een variabele wedde
bestaat, moet men een combinatie maken van de 2 berekeningswijzen.
Het vakantiegeld dat de bediende ontvangt is onderworpen aan bijdragen voor sociale zekerheid en
bedrijfsvoorheffing. Is bijzonder complex, wordt niet uitgelegd.
7.2 Het vertrekvakantiegeld voor bedienden
Bij beëindiging van de AO moet een afrekening gemaakt worden. Dit heeft geen gevolgen voor het aantal
vakantiedagen die de WN verworven heeft. Wanneer de AO eindigt moet de WG dus het vakantiegeld voor
alle nog niet opgenomen vakantiedagen vervroegd betalen, men noemt dit het vertrekvakantiegeld. Dit
geldt zowel voor het lopende als het daaropvolgende vakantiejaar, dus het vertrekvakantiegeld heeft
meestal betrekking op 2 vakantiejaren.
Het vertrekvakantiegeld wordt berekend als 15,34% van de loonmassa verdiend in het VDJ. Onder
loonmassa worden alle vormen van bezoldiging verstaan die onderworpen zijn aan
socialezekerheidsbijdragen (dus ook eindejaarspremie of 13e maand).
