Samenvatting Thema's Maatschappijleer havo 4 Hoofdstuk 3: Parlementaire Democratie
103 keer bekeken 4 keer verkocht
Vak
Maatschappijleer
Niveau
HAVO
Boek
Thema\\\'s Maatschappijleer voor HAVO
Dit is een duidelijke samenvatting van Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 6. Hierin staat alles uitgelegd over de tweede en eerste kamer, hoe een wet tot stand komt en hoe verkiezingen werken. Wil je een voldoende halen op je school Examen, dan zou je deze samenvatting een paar keer goed door kunnen nemen...
Thema's Maatschappijleer HAVO - Hoofdstuk 3 Parlementaire democratie
Samenvatting Thema's Maatschappijleer Havo 4 Hoofdstuk 2: Rechtsstaat (Ik heb zelf een 9,6 gehaald)
Samenvatting thema’s maatschappijleer H3.1/3.5
Alles voor dit studieboek (104)
Geschreven voor
Middelbare school
HAVO
Maatschappijleer
4
Alle documenten voor dit vak (639)
Verkoper
Volgen
IlseAerts
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Maatschappijleer Hoofdstuk 3
3.1 Wat is democratie?
Politiek gaat over het maken van keuzes waaraan alle burgers in een staat zijn gebonden. De keuzes
van politici liggen vast in wetten. De besluiten van politici gaan over zaken die van algemeen belang
zijn. Dit kan zijn op het gebied van:
Welvaart, zoals de zorg voor voldoende banen voor jongeren.
Volksgezondheid, zoals het zorgen voor vaccinaties en genoeg ziekenhuisbedden
Infrastructuur, zoals aanleg en onderhoud van bruggen, wegen en dijken
Onderwijs, zoals de invoering van de basisbeurs
Buitenlandse betrekkingen, zoals het opnemen van vluchtelingen in Europa.
Veiligheid, zoals bestrijding van criminaliteit en terrorisme
Landbouw en milieu, zoals het duurzamer maken van landbouw
Om al dit soort zaken te kunnen regelen en de voorzieningen te betalen is geld nodig. Daarom
betalen we belasting. Politici moeten keuzes maken waar ze dit geld aan uit geven.
Een democratie is een bestuursvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de
politieke besluitvorming. Het oudst bekende voorbeeld van een directe democratie is de stad Athene
uit de Griekse oudheid. Hier stemde de bevolking op het centrale stadsplein gezamenlijk over
belangrijke besluiten. Het was wel een beperkte democratie, omdat alleen mannen mee mochten
doen. Nu bestaat in sommige landen als vorm van directe democratie het referendum: een
volksstemming over een bepaalde politieke kwestie. Nederland heeft een indirecte democratie.
Daarin neemt het volk niet zelf de beslissingen, maar laat het over aan gekozen vertegenwoordigers
in het parlement. Dit is praktischer dan een directe democratie met een kleinere groep kom je
sneller tot besluiten. We spreken bij een indirecte democratie ook wel van een parlementaire
democratie, omdat de gekozen vertegenwoordigers samen het parlement vormen. De rechtsstaat
met zijn grondrechten is de basis van onze democratie. Belangrijke kenmerken van de parlementaire
democratie in Nederland:
De rechten van minderheden worden gerespecteerd. Hierdoor kunnen grondrechten niet
zomaar worden afgeschaft, ook niet als een meerderheid dat zou willen.
Er is een machtenscheiding, zodat een kleine groep niet te veel macht krijgt.
De bevolking kiest volksvertegenwoordigers in het parlement.
De regering en het parlement maken samen wetten. Deze wetten gelden pas als de
meerderheid in het parlement dit besluit.
Er is individuele vrijheid. Iedereen mag een eigen mening hebben en leven zoals ze willen.
Burgers hebben politieke grondrechten:
- Iedereen vanaf 18 jaar mag stemmen en zich verkiesbaar stellen als
volksvertegenwoordiger.
- Iedereen mag een politieke partij of vereniging oprichten.
- Verkiezingen zijn vrij, eerlijk en geheim.
- Iedereen mag demonstreren
Er bestaat persvrijheid. Journalisten bepalen zelf welk nieuws ze brengen
Succes met leren xx Angela
, Autoritair regime = alle macht is in handen van één persoon (dictator), familie of groep.
Inwoners van een land met een autoritair regime hebben weinig vrijheden en rechten.. Inwoners
kunnen hun leider niet kiezen. De machthebbers zien groepen met afwijkende opvattingen niet als
politieke tegenstanders maar als vijand. In zo’n land kan de politie je zonder reden oppakken en
gevangenzetten (dus je moet oppassen met wat je zegt en doet). Een volledig autoritair regime wordt
ook wel een dictatuur genoemd. Sommige autoritaire regimes zijn gebaseerd op een ideologie, zoals
Noord-Korea en China. In die landen heeft de communistische partij alle macht. In Duitsland, Italië en
Spanje zijn jarenlang fascistische partijen aan de macht geweest. Fascisten zijn sterk nationalistisch en
willen een sterke leider die zelfstandig besluiten nemen.
Een andere vorm is een religieus regime, zoals in Iran. Dit is gebaseerd op de islamitische wetgeving.
De bevolking mag we stemmen, maar de niet-gekozen geestelijke leiders moeten alle besluiten
goedkeuren.
Ook kennen we militaire regimes. Hier heeft het leger alle macht en de leider is een militair.
Bijvoorbeeld in Myanmar greep het leger in 2021 na een staatsgreep de macht.
Bij een hybride regime is er een kleine groep die alle macht heeft, maar de inwoners hebben wel
bepaalde vrijheden. Dit ligt dus tussen een autoritair regime en een democratie.
Een land met een autoritair regime is een rechtsstaat omdat allerlei rondrechten en vrijheden
ontbreken. De belangrijkste kenmerken van een autoritair regime:
- Er is geen machtenscheiding alle macht is in handen van één persoon of groep.
- Er zijn geen onafhankelijke rechters. De machthebbers stellen zelf rechters aan of
controleren ze.
- Bij verkiezingen is er vaak sprake van verkiezingsfraude, manipulatie en geweld.
Machthebbers frauderen de uitslag, verbieden andere partijen of intimideren de
kiezers.
- Oppositiepartijen (partijen die niet in de regering zitten) zijn vaak verboden.
- Er is geen rechtsstaat en grondrechten worden niet gerespecteerd:
burgers hebben een recht op vrije meningsuiting en critici en politieke
teenstanders lopen de kans om gemarteld, gevangengezet of vermoord te
worden.
- Er is geen persvrijheid. Journalisten mogen niet kritisch berichten over
machthebbers. Soms bepaalt de overheid wat er op tv of internet mak komen:
censuur overheidscontrole van de media.
- Militairen worden gebruikt om verzet van het volk te kunnen onderdrukken.
In Nederland ligt de macht sinds 1848 bij gekozen volksvertegenwoordigers. Eerst mochten
alleen rijke mannen stemmen. In 1917 werd het algemeen kiesrecht voor mannen ingesteld
en in 1919 ook voor vrouwen. Er zijn ook landen die die zowel democratische als autoritaire
kenmerken hebben. Zoals in Indonesië, burgers kunnen daar hun president en parlement
kiezen maar er is een persvrijheid. Soms komt een democratie in gevaar. Bijvoorbeeld in de
VS. President Trump noemde de media vaak de ‘vijand van het volk’. Journalisten voelden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper IlseAerts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
