Decembernummer 1783 artikel v Johann Friedrich Zollner
Hiermee begint hij één vd meest interessante debatten over betekenis verlichting
Kant neemt deel aan debat met publicatie = kritisch antwoord op Zollners artikel
Wat zegt Zollner
Huwelijksband is te belangrijk op sociaal en politiek vlak om controle en regeling alleen in
handen van overheid te laten
Huwelijk en gezin = sociale weefsel, houdt staat bijeen
Overtuigd dat religie huwelijken en gedrag van individuen beter kan controleren dan de staat
Hij veoordeelt in artikel hen die ideeen over de nood van secularisering van de politiek
verspreiden en in naam v verlichting alles doen om religie te verwijderen uit sociale en
politieke leven
Hij is ook verlichtingsdenker
Verlichting niet gevaarlijk voor maatschappij maar verlichting mag niet grenzeloos zijn (niet
overal toegepast)
Gelijkstelling tussen secularisering vd samenleving en verlichting niet vanzelfsprekend
Militanten van securalisatie in politiek moeten eerst vraag stellen: ‘wat is verlichting?’
Hij provoceerde zijn verlichte tegenstanders met deze vraag
Kant reageerde met een antwoord
debat vond plaats in Berlinische Monatsschrift
=instrument ter verspreiding vd ideeën vd verlichting
= forum voor vrijdenken en discussie over die ideeen
Verlichting bij Kant= Europese verlichting
= taak die de mens nog moet afkrijgen om volledig zelfstandig individu te worden en
samenleving en instituties te verbeteren
Zijn begrip van verlichting= concept over verlichting die nog moet komen
Vraag is niet enkel ‘wat is verlichting’ , maar ook hoe ze realiteit kan worden
Een emancipatorische praxis naar kennis en weten op individueel en maatschappelijk vlak
alleen mogelijk als autoriteit vd politieke gemeenschap (koning van Pruisen) de persvrijheid
en vrije meningsuiting garandeert en vrij debat toelaat
Hegels Kritiek op de verlichting
Zit in andere historische situatie
Voor hem een gesloten historisch proces
Kritiek op verlichting: dogmatische aanval van pseudo-vrije denkers op dogmatisme vd kerk,
absolutisme en intellectuelen die ancien régime verdedigen
Verlichting voor Hegel niet einde zoektocht vd mens naar absolute waarheid
Verlichting lost probleem niet op = tegenstelde van Kant zijn idee
Over de Europese verlichting
Verlichting in Europese geschiedenis = onstaan nieuw bewustzijn over wat mens is en kan
Voornamelijk besef dankzij vooruitgang natuurwetenschappen
Mens kan apodictische waarheid onderscheiden van opinies , pseudo-waarheden etc
, = de rede
Verlichting is puur optimisme over de toekomst
Nog andere ideeen in die verlichting
o Mens is vrij, alle mensen gelijk (slavernij = onnatuurlijk) , alle mensen deel vzn grote
familie
o Uiteindelijk zal heel de wereld deze ideeen omarmen= hoe typische
verlichtingsfilosoof denkt
Verlichting = besef dat er natuurrechten bestaan (vrije meningsuiting, burgerlijke en religeuze
vrijheid) die fundamenten moeten zijn voor elke regering
o = idee achter ‘verklaring van de rechten van de mens en burger van de Franse
revolutie in 1789’
Kant schrijft over emancipatie van gehele mensheid maar in veel passages vinden we hoe
vrouwen per nature uitgesloten zijn van politieke leven en niet-Europeanen niet meedoen
aan culturele vooruitgang vd verlichting
Misbruik van gebruik notie universaliteit
Verlichting
o Zeer optimistisch over vooruitgang mensheid, vrijheid , gelijkheid etc
o Tegelijk discours dat kolonialisme, slavernij , sociale poltieke exclusie rechtvaardigt
Wat zegt Mendelssohn
Hij wilt uitleggen en ver van elke mogelijke discussie blijven
elk concept een plaats geven binnen een bepaalde klasse
Biedt lezer allerlei classificaties
Verlichting: theoretische kennis
Cultuur: praktische kennis
Vorming: synthese v cultuur en verlichting
Gaat niet rechtstreeks in op Zollner
Vertelt in algemene termen wat de ideale verhouding is tussen de waarheid vd verlichting en
principes van de religie en de moraal: harmonie
Niet duidelijk wat hij concreet bedoelt en of hij zelf wel weet wat hij zegt
Wel concreet wanneer hij praat over grenzen die verlichtingsdenker aan zichzelf moet
opleggen om sociale en politieke orde niet te destabiliseren
Zegt veel interessante dingen in de tekst maar niet wat verlichting is (dwaalt veel af van het
onderwerp)
Geeft toe dat het niet echt een antwoord op de vraag is
Vorm tekst: te transparant, zonder ritme, niet aantrekkelijk niet afstotend
o Kant : speelt met verschillende registers, geeft lezer kans om zelf te denken, kiest
juiste moment om bepaalde dingen te zeggen
Sapere aude! Emancipatie en volwassen worden
Kant geeft Zollner de duidelijkheid die hij wilt
Volgens Kant is verlichting als proces van volwassen worden in het denken
In vgl met Mendelssohn denkt Kant dat verlichting een praktische kwestie is
Gaat niet over gebrek aan verstand maar over durven weten en zelfstandig te denken, geen
idioot zijn
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper morganerussotto. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
