De cardiovasculaire patiënt
1. Ischemisch hartlijden
Ischemische of coronaire hartziekte: een aandoening waarbij de kransslagaders
door atheromatose (slagaderverkalking) geleidelijk vernauwd wordt. De hartspier
wordt minder van bloed voorzien en er ontstaat ischemie (zuurstoftekort).
Preventie: stoppen met roken, cholesterol arm dieet, vezelrijk,
lichaamsbeweging, behandeling van hoge bloeddruk, diabetes en
hypercholesterolemie.
Ischemie (zuurstoftekort) kan zich uiten als angina pectoris, dit is een drukkende
pijn op de borst die opkomt bij inspanning, koude of emoties en ook weer
wegtrekt. Dit is een gevolg van een tijdelijk zuurstoftekort in de hartspier.
- Diagnose: ECG bij inspanning
- Behandeling: nitraten, bèta blokkers en calcium kanaal antagonisten. Ook
aspirine (acetylsalicylzuur) en statines. Na een trombolyse behandeling
kan men een stent plaatsen.
Hartinfarct: afsluiting van een kransslagader (meestal door trombose). De pijn is
hevig en houdt lang aan, hierbij gaat het hartspierweefsel verloren en kan het
hart als pomp falen. Er kan een harstilstand ontstaan.
Aneurysma: verwijding van een slagader, kan scheuren inwendige bloeding.
Ontstaat door een zwakte in de aderwand, door bv. aderverkalking, roken, hoge
bloeddruk, ..
2. Hartfalen
Het hartminuutvolume is onvoldoende om de normale behoefte van het lichaam
aan zuurstof en voedingsstoffen te voorzien = verminderde pompwerking.
- Oorzaken: ischemisch hartlijden, lekkende hartklep, hartinfarct, ..
- Behandeling: diuretica (vocht afdrijvende medicatie), onderbreken van het
RAAS, bètablokkers, ..
Om de circulatie toch op peil te houden zijn er drie compensatiemechanismen:
1) Door sympathische stimulatie kan het hart tijdelijk krachtiger en sneller
samentrekken.
2) Door verminderde bloeddoorstroming in de nieren wordt het RAAS
geactiveerd. Bloedvaten trekken samen en er wordt zout en vocht
vastgehouden.
3) Door hypertrofie (vergroting van het orgaan of weefsel door cel vergroting)
van de kamers kan het hart beter samentrekken.
Op den duur schieten deze compensatiemechanismen hun doel voorbij,
versnelde hartritme = hart uitgeput, vocht stapelt zich op = oedeem, en
het hart zet uit (dilatatie).
Linker hartfalen: oedeem in de longen, kortademigheid, orthopnoe
,Rechter hartfalen: oedeem in de onderste ledematen, lever en buik, en opgezette
venen
3. Ritmestoornissen
Onregelmatigheden in de hartslag.
- Oorzaken: alcohol, koffie, hyperthyreose (snelwerkende schildklier),
longziekten, coronair lijden, hartklepziekte, ..
- Symptomen: gevoel van ‘overslaan’, hartkloppingen, zwakte en syncope.
- Diagnose: 24u continue ECG-registratie Holter (telemetrie)
Supraventriculaire ritmestoornissen beginnen meestal in de voorkamer. De
belangrijkste is de voorkamerfibrillatie, waar antistolling en soms vertraging voor
nodig is. Bètablokkers.
Voorkamerfibrillatie, de voorkamer trekt niet meer samen, maar ‘fladdert’. Het
gaat gepaard met een onregelmatige pols. De linkerkamer wordt slechter gevuld,
voorkamerfibrillatie kan hartfalen uitlokken, klontervorming naar de hersenen
(CVA) en klontervorming in de linker voorkamer, vaak anticoagulantia gestart.
Ventrikeltachycardie is een lange opeenvolging van VES (ventrikel extrasystolen).
Het hart wordt zwaar belast, symptomen zijn een zwak gevoel van zweten.
Kan leiden tot ventrikelfibrillatie, de ventrikel fladdert dan ongecontroleerd.
De circulatie valt stil, en zonder hartmassage of kunstmatige beademing
sterft je in enkele minuten. Vaak krijg je nadien een interne defibrillator
(ICD-toestel).
4. Geleidingsstoornissen
Gediagnosticeerd op het ECG.
1ste graad AV-blok: het is banaal en geeft geen klachten.
Het PQ-segment is wat verlengd. Elke prikkel uit de
voorkamer bereikt nog de kamer, maar wat vertraagd.
2de graad AV-blok: niet elke prikkel vanuit de voorkamer
bereikt de kamer, dit kan aanleiding geven tot een
vertraagd hartritme.
3de graad AV-blok: geen prikkel vanuit de voorkamer
bereikt de kamer. Wanneer de prikkelbare cellen in de
kamer dit niet ‘oppikken’ is er een hartstilstand. Als ze dat wel doen is er een
hartritme van 30-35sl/min. Dit moet behandeld worden met een pacemaker.
De geleidingsstoornissen kunnen ook meer distaal liggen, zoals een
linkerbundeltakblok (LBBB) en een rechterbundeltakblok (RBBB). Patiënten met
een linkerbundeltakblok hebben een licht verhoogde kans op een plotse dood in
de eerstkomende 10 jaar.
5. Reumatische hartziekten en hartklepziekten
, Het is het gevolg van keelinfecties met bepaalde hemolytische streptokokken
(groep A). Schade aan de hartkleppen.
Aortaklepstenose: het komt door verkalking. Het linker ventrikel moet harder
werken om de weerstand te overwinnen, er ontstaat linker ventrikelhypertrofie.
Aortaklepinsufficiëntie (lekkende hartklep): het bloed vloeit terug vanuit de aorta
in de linker ventrikel. Bij ernstige acute aortaklepinsufficiëntie ontstaat er
longoedeem.
Mitralisklep stenose: ontstaat vaak jaren na acuut gewrichtsreuma, waarbij de
klepbladen vergroeien. Linker voorkamer kan zich niet meer goed ledigen,
waardoor de druk stijgt. Longoedeem en rechterhartfalen tot gevolg. Verhoogd
risico op trombose, dus perorale anticoagulantia gestart.
Mitralisklep insufficiëntie: er vloeit bloed van de linkerventrikel terug naar de
linker voorkamer. Rechterhartfalen als laattijdig gevolg door overdruk in de
longcirculatie.
Tricuspidalis insufficiëntie: het kan voorkomen bij rechter hartfalen, als gevolg
van het uitzetten van het rechter ventrikel.
Infectieuze endocarditis: vaak zijn de kleppen links aangedaan. Behandeling 6
weken antibiotica, waarvan de eerste 3 intraveneus.
6. Pulmonale hypertensie
Overbelasting van het longvaatbed, een abnormale hoge bloeddruk in de longen.
Een normale systolische bloeddruk in de longen is 20-25mmHg. Meer dan
25mmhg in rust en meer dan 30mmHg bij inspanning, is een pulmonale
hypertensie.
- Oorzaken: chronische longembolie, hartkleplijden en chronisch longlijden.
- Symptomen: dyspnoe, syncope, oedeem, ..
- Behandeling: Sildenafil (Viagra) zet de bloedvaten in de longen open en
doet de druk dalen.
7. Myocarditis en cardiomyopathie