100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
samenvatting fysiologie de nier water en electrolieten Blok cardiovasculair stelsel, ademhalingsstelsel en urinewegen €7,29
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Universiteit Gent (UGent)
  4.  
  5. Geneeskunde
  6.  
  7. Cardiovasculair stelsel ademhaling nier en urinewegen (D001943)

Samenvatting

samenvatting fysiologie de nier water en electrolieten Blok cardiovasculair stelsel, ademhalingsstelsel en urinewegen

1 beoordeling
 4 keer verkocht

Volledige samenvatting van de fysiologie van de nier. Zowel cursus als les is in deze samenvatting samengevat! Super veel succes!

Voorbeeld 9 van de 49  pagina's

Document informatie

  • 17 december 2023
  • 49
  • 2023/2024
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (4)

1  beoordeling

review-writer-avatar

Door: devliegerlotte • 3 weken geleden

Verkoper

avatar-seller
mgrtgeneeskunde

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

2023-2024 Fysiologie van de
nier-en water-
/ionenhuishouding
Cardiovasculair stelsel, ademhaling,
nier en urinewegen




Emma Degroote
2DE BACH GENEESKUNDE

,Algemene inleidende begrippen ..................................................................................................................... 4
Nierfunc)e .......................................................................................................................................................... 4
Eindproducten van het metabolisme............................................................................................................. 4
ConcentraAes in bloed en urine..................................................................................................................... 4
Opbouw van de nier ........................................................................................................................................... 5
Macroscopische opbouw van de nier ............................................................................................................ 5
Opbouw van het nefron ................................................................................................................................. 5
Opbouw van de glomerulus ........................................................................................................................... 6

Glomulaire filtra5e ......................................................................................................................................... 7
De glomerulo-capillaire membraan .................................................................................................................... 7
FiltraAekenmerken van glomerulo-capillaire membraan: basale lamina....................................................... 7
Neutrale moleculen .................................................................................................................................. 7
PosiAef geladen moleculen ....................................................................................................................... 7
NegaAef geladen moleculen ..................................................................................................................... 8
Stoornissen in de glomerulo-capillaire filtraAe .............................................................................................. 8
Stoornissen in size-selecAvity ................................................................................................................... 8
Stoornissen in charge-selecAvity............................................................................................................... 8
Stoornissen in serumeiwiSen ................................................................................................................... 8
De Starling-krachten ...................................................................................................................................... 9
Renale klaring ..................................................................................................................................................... 9
2 prototypische substanAes bij de bespreking van klaring ............................................................................ 9
Inuline voor GFR........................................................................................................................................ 9
Para-aminohippuurzuur (PAH) voor RPF ................................................................................................... 9
Regula)e van de nierdoorbloeding en de glomulaire filtra)e .......................................................................... 10
Renale autoregulaAe.................................................................................................................................... 10
Hormonale factoren..................................................................................................................................... 10
Angiotensine II ........................................................................................................................................ 10
Hypovolemische hormonen .................................................................................................................... 11
Hypervolemische hormonen................................................................................................................... 11
Andere hormonen ................................................................................................................................... 12
Tubulo-glomerulaire feedback ................................................................................................................ 12
Neurale factoren .......................................................................................................................................... 12

Tubulaire reabsorp5e en secre5e .................................................................................................................. 13
Tubulaire reabsorp)e ....................................................................................................................................... 13
De fracAonele reabsorpAe van water in de nier .......................................................................................... 13
De fracAonele reabsorpAe van Na+ en K+ .................................................................................................... 13
Tubulaire reabsorpAe van Na+ ..................................................................................................................... 13
Tubulaire reabsorpAe van zout en water: basisprincipes ........................................................................ 14
Na+-reabsorpAe ter hoogte van de PT..................................................................................................... 14
Na+-reabsorpAe ter hoogte van de thick ascending limb TAL ................................................................. 15
Na+-reabsorpAe ter hoogte van het distaal nefron ................................................................................. 15
WaterreabsorpAe door leaky Aght juncAons en aquaporine-kanalen .................................................... 15
KwanAtaAeve aspecten van tubulaire reabsorpAe en secreAe ............................................................... 16
KwalitaAeve aspecten van tubulaire reabsorpAe en secreAe-overzicht ................................................. 16
Overzicht en begrip van reabsorpAe in proximale tubulus .......................................................................... 16
TransporteiwiSen en maximumgrens reabsorpAe en secreAe .................................................................... 17
Tubulaire reabsorpAe van glucose .......................................................................................................... 17
Tubulaire secreAe van PAH ...................................................................................................................... 17
Glomerulo-tubulaire balans ......................................................................................................................... 17
Vasa recta..................................................................................................................................................... 17

Osmolariteit en toniciteit .............................................................................................................................. 18


1

, Algemeen.......................................................................................................................................................... 18
Osmolariteit vs toniciteit ............................................................................................................................. 18
Formule toniciteit en osmolariteit .......................................................................................................... 18
OsmoAsche samenstelling van de lichaamsvloeistoffen .............................................................................. 18
Berekening plasma-osmolariteit ............................................................................................................. 18
Normaalwaarden in het bloed ................................................................................................................ 19
Medullaire osmolaire gradiënt ......................................................................................................................... 19
Het countercurrent mulAplier-systeem in de lis van Henle ......................................................................... 19
Ontstaan van medullaire osmolaire gradiënt .......................................................................................... 20
Verloop van de osmolariteit van het tubulaire vocht.............................................................................. 21
Permeabiliteit in de tubulus .................................................................................................................... 21
Beïnvloeden van medullaire osmoAsche gradiënt .................................................................................. 21
Het countercurrent exchange-systeem in de vasa recta .............................................................................. 22
Concentra)e en dilu)e van urine ...................................................................................................................... 22
Diure)ca en hun aangrijpingspunten ............................................................................................................... 23
Aangrijpingspunten van diureAca ................................................................................................................ 23

Regula5e van de waterbalans ....................................................................................................................... 24
Volumeregula)e ............................................................................................................................................... 24
ADH-vrijstelling onder invloed van hypovolemie/daling MABP ................................................................... 24
Osmoregula)e .................................................................................................................................................. 24
Dorst en ADH-loslaAng onder invloed van plasma-osmolariteit .................................................................. 24
Stoornissen in de waterhuishouding ................................................................................................................. 25
Hypovolemie ................................................................................................................................................ 25
Verschillende vormen van dehydrataAe.................................................................................................. 25
ManifestaAes van hypovolemie .............................................................................................................. 26
Hypervolemie .............................................................................................................................................. 26
Vochtverschuiving voor hypervolemie .................................................................................................... 26
Oedeem ....................................................................................................................................................... 27
Oorzaken van oedeem ............................................................................................................................ 27
Pathofysiologie van oedeem ................................................................................................................... 27
VolumedepleAe versus daling effecAef circulerend volume ........................................................................ 28
Chronisch hargalen ................................................................................................................................. 28
HepaAsche cirrose................................................................................................................................... 28

Regula5e van de natrium-en kaliumbalans.................................................................................................... 29
Regula)e van Na+-balans ................................................................................................................................. 29
Hyponatriëmie ............................................................................................................................................. 29
Oorzaken hyponatriëmie......................................................................................................................... 29
Hypernatriëmie ............................................................................................................................................ 30
Oorzaken ................................................................................................................................................. 30
TherapeuAsche principes ........................................................................................................................ 30
Regula)e van de K+-balans ............................................................................................................................... 30
Hypokaliëmie ............................................................................................................................................... 30
Oorzaken van hypokaliëmie .................................................................................................................... 31
ManifestaAe van hypokaliëmie ............................................................................................................... 31
TherapeuAsch principes .......................................................................................................................... 32
Hyperkaliëmie .............................................................................................................................................. 32
Oorzaken van hyperkaliëmie ................................................................................................................... 32
ManifestaAe van hyperkaliëmie .............................................................................................................. 32
Behandeling hyperkaliëmie..................................................................................................................... 33
Gevolgen van een gedaalde glomerulaire filtra)e ........................................................................................... 33



2

, CreaAnine en ureum .................................................................................................................................... 33
GFR-daling en manifestaAes ................................................................................................................... 34
Natrium en chloor........................................................................................................................................ 34
Kalium, protonen, fosfaten, sulfaten en urinezuur ...................................................................................... 34

Zuur-base evenwichten en pH-regula5e ........................................................................................................ 35
Regula)e van de zuur-base-evenwicht ............................................................................................................. 35
Eerste defensie: pH-buffer ........................................................................................................................... 35
Chemische werking ................................................................................................................................. 35
Fysiologische werking ............................................................................................................................. 35
Bicarbonaat als fysiologische buffer........................................................................................................ 36
pH-buffers in het lichaam ........................................................................................................................ 36
Het Davenport-diagram .......................................................................................................................... 36
Enkele begrippen met betrekking tot pH-buffers.................................................................................... 37
Tweede defensie: respiratoire defensie ....................................................................................................... 37
Derde defensie: renale defensie .................................................................................................................. 38
Mechanismen van renale protonsecreAe en -excreAe............................................................................ 38
Metabole stoornissen van het zuur-base-evenwicht ........................................................................................ 38
Metabole acidose ........................................................................................................................................ 38
Opvangsystemen van een metabole acidose .......................................................................................... 39
ManifestaAes van een metabole acidose ................................................................................................ 39
TherapeuAsche principes ........................................................................................................................ 39
De anion gap ................................................................................................................................................ 40
De anion gap en oorzaken van metabole acidose ................................................................................... 40
Metabole alkalose........................................................................................................................................ 40
Oorzaken metabole alkalose ................................................................................................................... 40
Opvangsystemen van metabole alkalose ................................................................................................ 40
ManifestaAes en therapeuAsche principes ............................................................................................. 40
Metabole acidose en alkalose: overzicht .......................................................................................................... 41

AIeeldingen ................................................................................................................................................ 42




3

, Algemene inleidende begrippen
Nierfunc)e
3 essen)ële func)es:
1. Verwijderen eindproducten van het metabolisme uit het lichaam
2. Bewaken evenwicht tussen inname en excre)e van water, ionen en andere moleculen
3. Endocrien orgaan: synthese en vrijstelling van hormonen
ñ Renine, angiotensine-II, erythropoë)ne

Eindproducten van het metabolisme
1. Aminozuurmetabolisme: s)kstof => ureum en carboxylgroep =>
bicarbonaat (base in urine)
- Glutamine: ammoniak = urinaire pH-buffer
ñ Ammoniak + proton = ammonium NH4+
- Gefosforyleerde aminozuren: fosfaat-anionen = urinaire pH-
buffer
- Zwavelhoudende aminozuren: sulfaten
2. AUraak hemoglobine: bilirubine - darm -> urobiline
- Urobiline renaal geexcreteerd: urine kleurt geel
3. Purine-metabolisme: urinezuur

Concentra5es in bloed en urine
Concentra)e bloed > concentra)e urine: aYankelijk dagelijkse inname
- Hoeveelheid stoffen:
ñ Veel zout: meer Na+ in urine om Na+ in plasma gelijk te houden
- Hoeveelheid water:
ñ Veel water: dilu)e van urine => concentra)e ureum en andere substan)es

Belangrijke waarden in plasma:
- Na+ = 140 meq/L1
- Crea)nine = 1 mg/dL: nierfunc)e
ñ > 1 mg/dL wijst op daling nierfunc)e




1
mEq/l = concentraAe van een ion (ajankelijk van lading) in een oplossing: 1 mEq/l Na+ = 1 mmol/l maar
2mEq/l Ca2+ = 1 mmol/l


4

,Opbouw van de nier
Macroscopische opbouw van de nier
Doorbloeding van de nier:
- Schorszone = 90% renale bloed
- Mergzone = 10% renale bloed

Weg van urine afvoer:
- Proximale en distale tubulaire
structuren
- Verzamelkanalen --> kanalen van
Bellini
- Calyces minores --> majores
- Renale pelvis --> ureters

Opbouw van het nefron
Nefron = elementaire func)onele eenheid2
- Glomerulus: nierschors ontvangt bloed via afferente arteriole
ñ Filtert bloed => glomulaire filtraat => tubulaire stelsel
ñ Overblijvende bloed => efferente arteriolen
- Tubulaire stelsel:
ñ Proximale tubulus (PT):
˃ Complex gedraaid gedeelte (PCT)
˃ Recht gedeelte (pars recta)
ñ Lis van Henle:
˃ Afdalend dun gedeelte
˃ S)jgend dik gedeelte (TAL)
ñ Distale nefron: contact met afferente en
efferente arteriolen
˃ Complex gedraaid gedeelte (DCT)
˃ Verbindingstubulus (CT)
ñ Verzamelkanalen (CD) => kanalen van Bellini

2 soorten nefronen:
- Juxtamedullaire nefronen = 15% van nefronen
ñ Lange lissen van Henle: diep in merg
ñ Glomerulus: overgang cortex – medulla
- Korte nefronen: 85% van nefronen
ñ Lus van Henle: niveau buitenste gedeelte niermerg

De 3 belangrijkste basisprocessen in het nefron
1. Glomulaire filtra)e
2. Tubulaire secre)e
3. Tubulaire reabsorp)e

2
Zie aleelding 1


5

,Opbouw van de glomerulus
Glomerulus: Bowman-kapsel + 20-40 lusvormige capillairen + proximale tubulus3
- Intern con)nuïteit kapsel: capillaire endotheelcellen / basale lamina / podocyten
ñ Basale lamina = scheiding bloed en filtraat
- Externe con)nuïteit kapsel: proximale tubulus

3 gespecialiseerde cellen = juxtaglomulair apparaat
- Juxtaglomulaire cellen: vrijstellen renine bij daling doorbloeding
- Mesangiale cellen: verkleinen filtra)eoppervlak door contrac)e
ñ Contact met basale lamina: contrac)e trekken basale lamina mee
- Macula densa-cellen: tubulo-glomerulaire feedback
ñ Meten tubulaire zoutaanvoer en glomerulaire func)e bijsturen




3
Zie aleelding 2: vergelijking met handschoen


6

, Glomulaire filtratie
De glomerulo-capillaire membraan
Glomulaire filtra)e over glomerulo-capillaire membraan:
Te groot: te veel lichaam
- Vasculaire endotheliale fenestra)es: 70-90 nm essen2ële elementen
- Voetvormige uitlopers van podocyten = filtra)eslits: 25 nm doorlaten
- Basale lamina: werkelijke filtra)e met permselec)vity
ñ Size-selec)ef: moleculairgewicht > 100 kDa = moeilijk erdoor




Filtra'ecoëfficiënt Kf
ñ Charge-selec)ef:
˃ + lading = makkelijk
˃ - lading = moeilijk: basale lamina nega)ef geladen
® Sialoproteïnen (COO-) en glycosaminoglycanen (SO3-)

Filtra)edebiet = glomulaire filtra)erate = GFR = Kf ∙ (∆𝑃 − ∆𝜋)
- ∆𝑃 = hydrosta)sche drukverschillen
ñ Duwt vloeistof over glomerulo-capillaire membraan
- ∆𝜋 = colloïd osmo)sche drukverschillen
ñ Werkt hydrosta)sche drukverschillen tegen
ñ ∆𝑃 >>> ∆𝜋 : gefiltreerde vloeistof rich)ng tubulus
- GFR = 180L/dag (125ml/min) => veel tubulaire reabsorp)e
ñ Normale waterbalans: hoeveelheid urine = ingenomen vocht

Filtra5ekenmerken van glomerulo-capillaire membraan: basale lamina
["#$%&''%]
Filtra)ecoëfficiënt Kf = [)$'*+']
- 1 = 100% doorgankelijke molecule
- 0 = 0% doorgankelijke molecule

Neutrale moleculen
Permeabiliteit aYankelijk van grooqe:
- 100% = 5 kDa
- 50% = 13 kDa = 5,5 nm
- 0% = 100 kDa = 8 nm

Permeabiliteit ook aYankelijk van vorm:
- Hemoglobine met MW van 68 kDa
ñ Verwacht = 20%
ñ Realiteit = 3%
- Draagt bij tot niet-lineair verloop filtra)ecurve

Posi0ef geladen moleculen
Curve is naar rechts verschoven: Kf > 5-100 kDa
- Ka)onen aangetrokken door basale lamina
- Solvent drag-effect: geassocieerde ka)onen met basale lamina door stroming
filtra)evloeistof meegetrokken door fric)e


7

, Nega0ef geladen moleculen
Curve naar links verschoven: Kf < 5-100 kDa
- Nega)ef geladen basale lamina stoot anionen af
- Albumine met MW van 69 kDa hees Kf van 1%
ñ Reabsorp)e ter hoogte van tubuli: zo min mogelijk verlies
ñ 20 mg albumine per dag in urine

Stoornissen in de glomerulo-capillaire filtra5e
figuur toont:
- Zeefcurves (sieving curve) van filtra)emembraan
ñ Volle lijn: neutrale moleculen
ñ S)ppellijn: nega)ef geladen moleculen
- Elektroforese plots van eiwiqen in serum (SPEP)
- Elektroforeseplots van eiwiqen in urine (UPEP)
ñ Piek bij albumine: normale beperkte lekkage

Moleculen gebruikt in figuur
- 𝛾-eiwiqen = gammaglobulines = immunoglobulines
- 𝛽-eiwiqen = transferrine
- 𝛼, -eiwiqen = circulerende an)trypsines
- 𝛼- -eiwiqen = macroglobulines en haptoglobulines
ñ Macroglobulines gestegen bij nefro)sch syndroom
ñ Haptoglobulines = levereiwiqen betrokken bij aUraak RBC

Stoornissen in size-selec0vity
Diameter van filtra)eopening in basale lamina verhoogd
- Grotere moleculen zoals 𝛾- en 𝛽-eiwiqen door filter in
urine
- Verandering in UPEP: [𝛾- en 𝛽-eiwiqen]
- Verandering sieving curve: grotere neutrale moleculen
kunnen erdoor

Stoornissen in charge-selec0vity
Nega)eve lading ter hoogte van basale lamina gedaald
- Lekkage nega)ef geladen albumine
- Verandering in UPEP: verhoogde piek albumine
- Verandering zeefcurve: verschuiving rechts ka)onen

Stoornissen in serumeiwi;en
Geen renaal probleem
- Verandering in SPEP: bijkomende piek
ñ Hypergammaglobulinemie in plasma
- Verandering in UPEP: bijkomende piek
ñ hoge serumconcentra)e --> grotere drijvende
kracht --> door filter
- Geen verandering sieving curve


8

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mgrtgeneeskunde. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,29. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€7,29  4x  verkocht
  • (1)
In winkelwagen
Toegevoegd