METHODOLOGIE: KWANTITATIEF ONDERZOEK
INTRO
• Over het vak:
o Richt zich op het onderzoeken van methodologieën en strategieën die essentieel zijn voor het verkrijgen
van valide en betrouwbare kennis, waardoor wetensch vooruitgang i/d gzhzorg wordt gestimuleerd
§ Validiteit en betrouwbaarheid dmv methodologische keuzes = kernconcepten in dit
opleidingsonderdeel (Mixed method/kwantitatief/kwalitatief)
o Benadrukt wisselwerking tss generieke en discipline-specifieke benaderingen, met primaire focus op
universele onderzoeksmethoden, technieken en procedures toepasbaar in versch wetensch domeinen
o Besproken principes + technieken zijn breed toepasbaar en dienen als basis voor ¹ wetensch disciplines
o Sampling = Bepalen of en hoe iemand kan meedoen aan een onderzoek/steekproef
• Examen
o Geslotenboektoets: meerkeuzevragen
o Soorten vragen: mix van vragen over feiten, toepassing en kritisch denken
o Tijdsbesteding: 3 uur de tijd om dit examen te maken
o Gebruik van materialen: Geen externe bronnen, tekstboeken, aantekeningen of elektronische
apparaten mag gebruiken. Rekenmachine voor epidemiology meenemen, geen grafisch (mag ook
meegenomen worden voor examen)
• Lessenrooster
Date Time Lecturer Topic
25.09.2023 16:00 – 19:00 Prof. D. Beeckman • Research Problems, Research Questions, and Hypotheses
02.10.2023 GEEN LES
09.10.2023 16:00 – 17:30 Prof. D. Beeckman • Ethics in Research
ONLINE 17:30 – 19:00 Prof. E. Clays • Experimental design
16.10.2023 16:00 – 19:00 Prof. E. Clays • Quasi- Experimental designs
• Non- Experimental designs
23.10.2023 16:00 – 19:00 Prof. D. Beeckman • Sampling in Quantitative Research
30.10.2023 16:00 – 17:30 Drs. A. Fourie • Basics of Mixed Method Research
• Discussion EXERCISE 1
17:30 – 19:00 Prof. D. Beeckman
• Specific Types of Quantitative Research
06.11.2023 16:00 – 19:00 Prof. E. Clays • Rigor and Validity in Quantitative Research
13.11.2023 16:00 – 17:30 Prof. D. Beeckman • Discussion EXERCISE 2
17:30 – 19:00 Prof. E. Clays • Epidemiology: basic concepts and definitions (1)
20.11.2023 16:00 – 19:00 Prof. E. Clays • Epidemiology: basic concepts and definitions (2)
• Epidemiology: exercises and discussion
27.11.2023 16:00 – 19:00 Prof. D. Beeckman • Developing a data collection plan
• Data collection instruments
04.12.2023 16:00 – 19:00 Prof. D. Beeckman • Measurement and Data Quality
11.12.2023 16:00 – 19:00 Prof. D. Beeckman • Test exam
• Questioning and Closure
o ONLINE
1. RESEARCH PROBLEMS, RESEARCH QUESTIONS AND HYPOTHESES
• Onderzoeksprobleem= iets waar je onvoldoende kennis over hebt en waarvoor het antwoord
belangrijk is à significant tekort aan kennis over specifiek thema bv. Heeft buiklig een pos invloed op
ptn met ARDS (gunstige/neg effecten en welke, zo ev. Richtlijnen ontwikkelen: helder en duidelijk)
• Onderdelen onderzoeksvraag: PICO (populatie, interventie, controle, outcome)
o Populatie: steekproef/sampling: ptn die opgenomen zijn op IZ
o Klinisch probleem: ARDS
o Interventie: prone positioning/buiklig bij ptn met ARDS op IZ à pos effect op mortaliteit?
o Elementen : populatie: ptn met ARDS opgenomen op IZ
o Controlegroep: obv hiervan effectiviteit onderzoeken: ptn met ARDS op ruglig verzorgd
o Outcome: mortaliteit
• Experimenteel designà pico gebruiken
• Hypothese = veronderstelling, soort predictie: in uw vraag zit al een richting bv. Heeft buiklig een
positief effect op de mortaliteit bij ptn met ARDS die opgenomen zijn op IZ
o Versch soorten: Nulhypothese, directieve, non-directieve
1
,1.1. OVERVIEW OF RESEARCH PROBLEMS
1.1.1. BASISTERMINOLOGIE / BASIC TERMINOLOGY
• Onderzoeksprobleem: raadselachtige of verontrustende aandoening binnen een breed onderwerp
• Probleemstelling: het ontwikkelen v/e argument voor een onderzoek (wrm gaan we die studie doen)
o Belangrijk problem statement:
§ Jezelf bv. Voor masterproef
§ Wetensch medewerker/doctoreren: wetensch rapporten schrijven. Financiëring
nodig voor onderzoek, argument voor studie is hiervoor zeer belangrijk, iets waar we
echt een kennis tekort over hebben en waarvoor uw onderzoek een significante
bijdrage levert bv. Onderzoeksverspilling, duplicaat onderzoek (research waste).
Argumenten adhv referenties bv. Mijn onderzoek is belangrijk want in een vorig
onderzoek werd het ook beschreven dat hierover te weinig kennis is
o Allemaal een trechter om uit te monden in onderzoeksvraag
• Onderzoeksvraag: specifieke vraag die de onderzoeker wil beantwoorden bij het aanpakken v/h
probleem
• Hypothesen: voorspellingen over antwoorden op onderzoeksvragen
• Verklaring v/h doel
• Onderzoeksdoelen
1.1.2. ONDERZOEKSPROBLEMEN & PARADIGMA’S / RESEARCH PROBLEMS EN PARADIGMS
• Aard van onderzoeksvraag Paradigma's
o Element: aard onderzoeksvraag bepaald welk soort onderzoek:
§ Kwantitatief onderzoek: vergelijken
• Gevalideerd instrument om level depressie te gaan meten, vragenlijst, 2
versch. groepen en deze groepen duidelijk gaan definiëren bv.
Werkende/gepensioneerden à statistische analyse antwoorden en kijken
naar verschillen
• bv. vergelijken van depressieniveaus onder werkende en gepensioneerde
senioren
§ Kwalitatief onderzoek: exploreren
• Vragenlijst kan, eerder oppervlakkige gegevens, vaker gebruik maken van
interview, gesprekken, uitgewerkte interview vragenlijst en dieper
doorgaan op betekenis van depressie in die specifieke onderzoeksgroep
• bv. onderzoeken v/d betekenis of ervaring van depressie bij chronisch zieke
gepensioneerden
1.1.3. OORZAKEN ONDERZOEKSPROBLEMEN / SOURCES OF RESEARCH PROBLEMS
• Waar kan je onderzoeksvragen uit halen? Argument moet voldoende overtuigend zijn
o Klinische ervaring
o Inspanningen voor kwaliteitsverbetering
o Verpleegkundige literatuur
o Maatschappelijke kwesties
o Theorieën
o Ideeën van externe bronnen
2
,1.2. ONDERZOEKSPROBLEMEN ONTWIKKELEN EN VERFIJNEN
1.2.1. ONDERWERP SELECTEREN
• Creatief proces
• Voorlopige ideeën
• Ideeën sorteren in termen van:
o Interesse
o Kennis over het onderwerp
o Haalbaarheid
§ Haalbaarheid moeilijk bij bep. groepen bv. ptn met mentale beperking, analfabeten,
cognitieve problemen, kinderen/jonge neonaten, culturele minderheden à
kwetsbaarheid, toegankelijkheid bepalen haalbaarheid bv. Smartphone, email
ð Meest vruchtbare idee kiezen`
• Informed consent = geïnformeerde toestemming tot deelname onderzoek. Kan in elke fase stopgezet
worden, ook nadien als het onderzoek afgerond is. Bij bep. kwetsbare personen bv. Ptn op iz die
gesedeerd zijn kunnen geen toestemming geven à vaak botsing op ethische zaken.
• Belangrijkste criteria om goed onderzoek gefinancieerd te krijgen
o 1. Wetenschappelijke kwaliteit methoden, design (vaak belangrijkste)
o 2. Impact en relevantie: hoe waardevoel/betekenisvol is dit onderzoek (sluit aan bij
argumenten) en bijdrage tot bestaand onderzoek, wat zal bij jou anders zijn
o 3. Haalbaarheid
o 4. Kwaliteit onderzoeker (onderzoeksgroep): ervaring, gekend met thema, netwerk (nodig
voor implementatie)
1.2.2. HET ONDERWERP BEPERKEN
• Stel enkele algemene vragen
o Bv. "Welke factoren dragen bij aan...?", "Wat is de betekenis van...?"
o Breed beginnen, 2e fase gaan vernauwen
o Welke factoren dragen bij tot… experimenteel of beschrijvend onderzoek? Beschrijvend van
aard hier: cohort van ptn gaan opvolgen, observationeel onderzoek bv. Alle ptn in buiklig en
complicaties in kaart gaan brengen
o Interventies gaan vergelijken bv. Buiklig vs ruglig = experimenteel
• Wees je bewust van te brede/complexe problemen
• Er kunnen meerdere mogelijke onderzoeksproblemen naar voren komen
• Elk onderzoeksprobleem wordt anders bestudeerd (paradigma)
• Kritische evaluatie is noodzakelijk
1.2.3. ONDERZOEKSPROBLEMEN EVALUEREN
• 4 belangrijke overwegingen voor het selecteren v/e onderzoeksprobleem:
o Betekenis v/h probleem (belang/significantie v/h probleem)
o Onderzoekbaarheid v/h probleem
o Haalbaarheid v/h probleem
o Belangstelling v/d onderzoeker (eigen interesse)
3
, 1.3. ONDERZOEKSPROBLEMEN EN -VRAGEN COMMUNICEREN
1.3.1. DOELSTELLINGEN
• Vat de onderzoeksdoelen samen
• Kwantitatief onderzoek:
o PICO-elementen (populatie, interventie, controle, outcome)
o Bv. 'De associatie onderzoeken v/h serotoninetransportgen en misselijkheid en braken na
ontslag bij vrouwen na een borstkankeroperatie'
§ Onderzoeksdoelstelling geen vraag (beschrijvend onderzoek)
§ P: vrouwen die owv borstkanker een heelkundige ingreep ondergaan hebben
§ I: / aanwezigheid serotonine transport gen
§ C: afwezigheid ervan
§ O: postdischarge nausea en braken
• Kwalitatief onderzoek:
o Sleutelbegrip en groep, gemeenschap of setting
o Bv. "Het doel van deze kwalitatieve studie was om de geleefde ervaring van chronische
veneuze insufficiëntie-ptn te beschrijven en te onderzoeken hoe deze chronische ziekte hun
gezondheidsgerelateerde levenskwaliteit beïnvloedde”
§ Geen gebruik van pico bij kwalitatief onderzoek
• Verschil tss populatie en steekproef:
o Populatie bv. totaal bloedvolume
o Steekproef/sample: representatief voor populatie: moet zoveel mogelijk aansluiten bij
kenmerken die volledige populatie heeft bv. Bloedtube
o Bv. Bloedafname op spoed bij ptn (weten hoe samenstelling bloed is)
o Zeker zijn: alle tubes bloed afnemen (populatie: volledige bloedvolume, gaat niet dus nemen
we een sample, enkele ml bloed via vene uit bloedsomloop halen en dat analyseren =
steekproef: zo represenatief mogelijk zijn voor volledige bloedvolume)
o Vaak vertekend beeld: bias = vertekening bv. Bias bij bloedafname door bv.
Hemolyse/afbraak, prikt tube aan kant glucose infuus, nuchter/niet,….
1.3.2. ONDERZOEKSVRAGEN
• Doel: Het doel van deze studie was om de relatie tss het niveau van functionele afh van
niertransplantatieontvangers en hun herstelsnelheid te beoordelen
• Vraag: Wat is de relatie tss het functionele afhankelijkheidsniveau (I) van niertransplantatieontvangers
(P) en hun herstelsnelheid (O)?
o Nodigt uit tot een antwoord
o Helpt te bepalen welke gegevens nodig zijn
• Vanuit doelstelling onderzoeksvraag formuleren à Pico uit doelstelling:
o Populatie: ptn die niertransplantatie ondergaan zijn
o Interventie: / gaan eerder op zoek naar relatie geen experimenteel onderzoek
o Controle: /
o Outcome: hoe functioneel afh zijn ze en hun herstel niveau
• Relatie onderzoek tss 2 variabelen (onafh en afh)
o Outcome: herstelsnelheid: afhankelijke variabele (herstel)
o Interventie: onafh variabele (functioneel afh: ofwel wel ofwel niet)
• Welke data nodig: herstel data (hoelang duurt het herstel), hoe functioneel is iemand afh,
niertransplantatie,… à richting door onderzoeksvraag
4
