Soms bijkomende functies: Trilhaarepitheel: slijmtransport over het oppervlak
Darmepitheel: absorptie vn voedselbestanddelen (transcellulair transport)
Opperhuid: : synthese vn Vit D & melanine (= kleur)
BOUW & KENMERKEN
1 dominant celtype geschikt in 1 of meerdere lagen:
- Basale laag bevat kiemcellen vr herstel & vernieuwing
- Apicaal (= lumineel) oppervlak kan verschillen vd celbasis & kan glad of bezet zijn met microvilli
- vn andere weefsels gescheiden door basale membraan
Onderling stevig aan mekaar & basale membraan verankerd via tight & gap junctions + (hemi)desmosomen
weinig tt geen intercellulaire ruimte
Kunnen hypertrofiëren of vn type veranderen (= metaplasie) bij irritatie
= overmatige groei; bv. eelt = reversibele verandering vn ene celtype nr andere op plaats
Waar dat normaal nt voorkomt
reactie op chronisch, nt-fysiologische prikkel
Bevat gn bloedvaten (avasculair): moeten voedingsstoffen uit diepere weefsels of uitwendig oppervlak halen
BASALE LAAG MET KIEMCELLEN
Kiemcellen = primitieve cellen met levenslang deelvermogen
Kunnen steeds regenereren door deling: een dochtercel vervangt moedercel,
de ander wordt gewone epitheelcel
Ter vernieuwing: continue vervanging vd versleten toplaag
Vr herstel: dichting vn defecten bij beschadiging = re-epithelialisatie
HET APICAAL/LUMINEEL OPPERVLAK
Glad; bv. endotheel in bloedvaten, opperhuid
Bezet met microvilli = kleine vingervormige uitlopertjes ter vergroting vh oppervlak;
bv. thv de darm
Bezet met cillia = beweeglijke trilharen om vloeistofstromen te creëren vr transport;
bv. thv luchtwegen
, CELVERBINDINGEN
Tight junction = verbinding tss 2 celmembranen & microfilamenten vh cytoskelet
gn diffusie tss cellen mogelijk
Gap junction = verbindin met membraankanalen die beide membranen overspannen
diffusie vn kleine moleculen tss cellen
Desmosoom = verbinding tss cellen onderling of met basale membraan & intermediaire filamenten vh
cytoskelet via adhesie-eiwitten
TYPES OBV CELVORM & GELAAGHEID
Vorm: zeer verscheiden ngl epitheelsoort & lokalisatie ih epitheel zelf
cilindervormig (cilindrisch) = zuilvormig
cuboïdaal (kubisch) = even hoog als breed
plaatvormig (plaveisel) = afgevlakt
Urotheel in urinewegen = overgangsepitheel volgens mate vn stretching
KLIERWEEFSEL
Kliercellen zijn gespecialiseerde epitheelcellen die stoffen afscheiden om op afstand vd cel in te werken
bv. slijmbekercellen zijn ééncellige klieren die geïsoleerd voorkomen ih dekepitheel vd slijmvliezen
Klieren zijn groeperingen vn kliercellen
bv. maagliertjes, borstklier
Klierafscheiding wordt gereguleerd door het autonome zenuwstelsel & hormonen
INDELING OBV BESTEMMING
Exocriene klieren: afscheiding vn waterige secreten nr
buitenwereld
Endocriene klieren: afscheiding vn hormonen nr
bloedbaan
Gemengde klieren: klieren die zowel endocriene als
exocriene kliercellen bevatten
bv. pancreas, testes
Belangrijke exocriene klieren:
- slijmklieren: slijm heeft glijfunctie & vangt
stofdeeltjes weg
- zweetklieren: zweet wordt afgescheiden aan
huidoppervlak vr verdamping
- talgkliertjes - melkklieren
- traanklieren
- prostaat & zaadblaasjes
- spijsverteringsklieren: scheiden sappen af id darmholte vr vertering
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 1gH. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,79. Je zit daarna nergens aan vast.