Samenvatting : inleiding de
sociologie voor criminologen:
1 Op ontdekkingstocht door een bekend gebied?
Sociologie = kijken door een bril die je het grote maar ook het kleine van de samenleving laat zien
Inleiding:
Sociologie =
socius (metgezel bondgenoot) en logos (kunde, studie)
- ‘samenlevingskunde’(hoe je weg vinden in de samenleving)
- ‘studie van de maatschappij’ (abstracter want ‘wat is samenleving)
Micro < meso < macro
meer weten over hoe mensen samenleven in verschillende sociale verbanden :
- gezinnen
- verenigingen
- bedrijven
- steden
+ wetmatigheden (gewoontes) doorgronden
Sieyès gebruikte voor het eerst de term sociologie (1780) maar uitvinding werd toegekend aan Comte
halve eeuw later !!
Sociologie is 2 keer uitgevonden
Sieyès comte
- Normatief ‘hoe samenleving hoorde te zijn’ - Empirisch
- ‘studie van de verandering’ - Filosoof
->leer die rechtvaardige en revolutionaire inrichting - Samenleving doorgronden op objectieve wijze
van de samenleving voorschreef - positivistische manier
- Politiek gekleurd standpunt
- werk : ‘wat is de derde stand’
- volkssoevereiniteit
1.1 Een beeld van een titel
Titel niet random samenleving is een speelveld met spelregels en spelers
Regels kunnen traag of snel veranderen maar niet iedereen kan regels veranderen
Veld afgebakend door lijnen binnen lijnen spelers, buiten lijnen degenen die niet mee kunnen doen door een
blessure, inbreuk op spelregels WANT je moet je aan de regels houden
Specifieke posities en rollen (hoge of lage status) zijn niet immuun voor tijd ( in werkelijkheid kan 1 iemand
meerdere rollen hebben)
Voortdurend communiceren in het leven = Info (grondstof) uit een boek, Gsm, ervaringen,… + communicatie
(proces) belangrijk
Taakverdeling en hiërarchie mensen met geld of kennis hebben hogere status
Ruimte rond speelveld in concentrische cirkels Socio niet enkel betrekking op wat gebeurt op geld ook naast
het veld
1e ruimte dicht bij spelers vb: reserve spelers, trainers,…
2e ruimte commentatoren
3e ruimte publiek, neutrale waarnemers (zijn de sociologen)
passen in elkaar
, Een socioloog moet zich bewust zijn van hun positionaliteit of het geheel van positie gebonden rollen,
voorkeuren,… + mogelijke invloed ervan op neutraliteit onderzoek
1.2 Het dagelijkse leven door de lens van de Socioloog
De sociologische lens is vereist -> niet imaginair
Werkinstrument socioloog = surveys, observaties, …
We moeten betekenis geven aan vb de surveys
Socioloog ziet dingen rondom zich en probeert er ene naam aan te geven + verbanden van te maken
Zaken die niet belangrijk zijn -> wel belangrijk voor socioloog/ mensen met sociologische bril
‘sociological imagination’ (C.W Mills)
we moeten onze sociale bril afzetten + er bestaan meerdere verschillende sociologische
verbeeldingen ( verschillende sociologen en scholen)
iets dat een andere betekenis krijg omdat je er anders naar kijkt
componenten :
- Geschiedenis = hoe komt een samenleving tot stand en hoe veranderd die?
- Biografie = welke mensen bevolken een bepaalde samenleving?
- Sociale structuur = hoe werken de maatschappelijke instituties? Wat zijn de dominantie instituties?
Hoe houden ze de maatschappelijke orde in stand? (structuren kunnen lang meegaan totdat ze
veranderd worden of in elkaar vallen)
Belangrijke voorwaarde voor de sociologis he verbeelding wisseling van perspectieven
Vb: iets vanuit de voorkant bekijken/ vanuit de achterkant ziet er andeers uit
Wijze hoe mensen luisteren, pauze nemen, lokaal verlaten,… je kan je ogen trainen zodat je die dingen
opmerkt
1.2.1 Selectieve waarneming
Routineus denken ( common sense) en handelen (gedrag) !!!!!
Zorgen ervoor dat we weten wat we moeten doen in nieuwe situaties
4 factoren die onze waarnemingen beïnvloeden:
Fysische en sociale Belangen: Kennis en informatie : Voorkeuren en afkeer :
beprekingen:
- kennen niet iedereen - Vb : verschillende - waarneming - Pos en neg verhoudingen zijn niet
+ kunnen niet overal krantenartikels gebeurt vanuit aangeboren sociaal bepaald
aanwezig zijn over hetzelfde kennis die we - Bijgebracht via : opvoeding,
- Gebonden aan onderwerp hebben gezin, school, de media, …
materiële + sociale ander verhaal - info die je krijgt socialisatieproces
ruimte verteld door positie bepaald wat je - Socialisatieproces : proces
- Nemen samenleving verteller waarneemt waarbij een zich in de omgang
waar vanuit (fabrieksbaas vs met anderen de cultuur van zijn
bepaalde sociale arbeider) omgeving eigen maakt
posities (student, - + eigen - Esthetische en ethische
prof, baas,…) -> zo interpretatie hangt categorieën verschillen in tijd
missen we soms af van eigen positie en ruimte
delen info of - Als je jeigen belang - Vb esthetisch: de snelle
verkrijgen we het belangrijkste wisselingen in de mode, muziek,
makkelijker info vind schuif je die schilderijen en kunst, …
prikkels vaak gefilterd van andere aan de - Vb ethisch: homo’s, abortus,
maar socioloog moet kant euthanasie, …
proberen om alles te zien
, 1.2.2 Referentiekaders
Selectieve waarneming begint niet telkens van voren af aan bouwt stapgewijs op vanuit vorige ervaringen +
beïunvloed latere ervaringen = referentiekader
Ideeën over wat goed/slecht, mooi/lelijk ,… is = referentiekader Selectief
Kenmerken :
- Vormt een geheel alle waarnemingen gebeuren vanuit hetzelfde referentiekader (geen aparte kader
voor speciefieke ervaringen !!!)
- Stabiel maar niet onveranderlijk verandering in onze situatie beïnvloed na verloop van tijd het kader
- Tarlijk, divers en individueel evenveel als er mensen zijn
- Gedeelde kaders wnr grote groepen in dezelfde omstandigheden opgroeien/werken/… daardoor
soortgelijke ervaringen vb: jeugdcultuur, arbeidscultuur, stands- en plattelandscultuur, …
Door verschillende kaders reageren we anders op situaties
Onderscheid Zakelijke en gepercipieerde werkelijkheid gepercipieerde stuurt even sterk ons handelen (miss
sterker)
Aanvankelijk verkeerde beeld kan werkelijkheid worden doordat we ons gaan gedragen naar onze perceptie
= ‘self-fulfilling prophecies = zichzelf waarmakende voorspelling !!!!!!
Pygmalioneffect = vb verwachtingen van leerkrachten op schoolprestaties beïnvloeden die ook doordat
leerkrachten hun gedrag en taalgebruik aanpassen
Vooroordelen en stereotypes :
- Een simplificatie vb: zuinige hollander, vrouw is huisvrouw en man kostwinner
- Niet gebaseerd op feiten
- Pos en neg
- Er zijn verklaringmodellen
- Significante maatschappelijke inpakt
de sociale bril maakt onze waarnemingen selectief + voedt vooroordeling en stereotypes
Sociologie streeft naar onbevooroordeelde , neutrale beelfvorming v/d maatschappelijke realiteit zoveel
mogelijk afstand nemen van routines in dagelijks leven
1.2.3 Over sport
Sociale verschillen tussen sporten:
- Tennis, skiën, golf,… hoge sociale status
- Wielrennen, boksen, worstelen, … lage status
Sport is drager van symbolische codes van smaken en leefstijlen
Sporten die lichaamscontact vermijden hogere status
Geen monopolie, maar diverse interpretaties en scholen
resultaten socio verbeelding niet de enige uitleg voor sociaal fenomeen
Invloed van tijd en ruimte, en dus beperkt houdbaar
ookal neem je afstand van routines er zijn altijf sporen van cultuurspatronen
Sociologisch inzicht in menselijk denken en handelen is product van tijdsgeest ivm wetten van
natuurkunde
Sociologische theorieën zijn minder ‘future proof’