Dit is een volledige en duidelijke samenvatting voor het vak verzekerings - en aansprakelijkheidsrecht gegeven in het tweede jaar van Financiën en Verzekeringen op de Arteveldehogeschool. De samenvatting werd gemaakt aan de hand van de syllabussen en powerpoints.
1 Strafrechtelijke en burgerlijke aansprakelijkheid
Er zijn verschillende soorten aansprakelijkheden:
▪ Strafrechtelijke aansprakelijkheid/verantwoordelijkheid
▪ Burgerlijke aansprakelijkheid
▪ Deontologische aansprakelijkheid
₋ Deze aansprakelijkheid zal opgelopen worden wanneer de deontologie of plichtenleer niet
nagekomen wordt.
1.1 De strafrechtelijke aansprakelijkheid
1.1.1 De strafvordering
▪ Publiek recht
▪ Dwingend recht
▪ Openbare orde
▪ De overheid (en niet een private persoon)
₋ Strafrechtelijke inbreuken worden in het regel door O.M. voor strafrechtbanken gebracht
1.1.2 Misdrijf
▪ Strafrechtelijke aansprakelijkheid komt enkel ter sprake bij het plegen van een misdrijf
▪ Men zal door de strafrechter bestraft worden voor een misdrijf
▪ Misdrijf = de algemene benaming voor strafrechtelijke inbreuk
▪ 3 soorten misdrijven
₋ Overtreding
₋ Wanbedrijf
₋ Misdaad
▪ Het aantal strafrechtelijke inbreuken is limitief in de strafwetten opgesomd: nullum crimen sine
lege (geen straf zonder een strafwet)
Het strafrecht sterkt ertoe schending van fundamentele rechtsregels te bestraffen waarvan naleving
noodzakelijk wordt geacht voor het goed functioneren van de samenleving. Het betreft als het ware
de harde kern van wetten. Niet alle wetten zijn strafrecht bv. burgerlijk recht is veelal geen strafrecht.
Definitie straf:
Een straf is door wet voorziene, individuele en persoonlijke, door rechter op te leggen leedtoevoeging.
Zij kan bestaan in een vrijheidsberoving (bv. gevangenisstraf), een vrijheidsbeperking (bv. rijverbod) of
een aantasting van het patrimonium (bv. een geldboete).
Een strafwet kan herkend worden omdat de wetgever een dergelijke wet sanctioneert met een
dergelijke leedtoevoeging.
Voorbeeld:
Art. 453 SW: ‘Met gevangenisstraf van een maand tot een jaar en met een geldboete van 26 EUR tot
200 EUR wordt gestraft hij die zich schuldig maakt aan grafschennis.’
1
,1.1.3 Slachtoffer van misdrijf
▪ Personen die slachtoffer zijn van misdrijf leggen best klacht neer
▪ Strafrechtelijk onderzoek wordt dan gestart
▪ De meeste misdrijven in ons land zijn geen klachtmisdrijven
₋ De strafrechter kan de dader van een misdrijf veroordelen tot een straf ook als het slachtoffer
geen klacht heeft neergelegd
₋ Toch is het slim om klacht neer te leggen: strafrechtelijk onderzoek wordt gestart
₋ Klacht kan neergelegd worden bij:
Politie
Onderzoeksrechter
A. Klacht bij de politie
₋ Politie maakt proces – verbaal (PV): wordt overgemaakt aan procureur des konings
₋ Strafrechtelijk onderzoek heet dan: opsporingsonderzoek
₋ Einde opsporingsonderzoek: Parket moet beslissing nemen
₋ Beslissing: vermoedelijke daders vervolgen of zaak seponeren
Seponeren komt vaak voor. Het parket kan daarvoor verschillende redenen aanhalen:
De toestand is intussen geregulariseerd
Er is maar beperkte maatschappelijke weerslag
Het gaat niet om misdrijf
Het misdrijf is verjaard
….
B. Klacht bij onderzoeksrechter met burgerlijke partijstelling
₋ Gerechtelijk onderzoek: onderzoek gevoerd onder leiding en gezag van onderzoeksrechter
₋ Onderzoeksrechter: voert gerechtelijk onderzoek zowel à charge als à décharge
₋ Men kan niet voor elk misdrijf klacht met BP – stelling neerleggen bij onderzoeksrechter
Bij klacht met BP -stelling bij onderzoeksrechter moet waarborgsom betaald worden
₋ Wanneer onderzoeksrechter van oordeel is dat onderzoek voltooid is, dan maakt hij dossier over
aan procureur des konings
₋ Procureur des konings: vordert een regeling van rechtspleging door raadkamer
₋ Raadkamer en Kamer van Inbeschuldigingstelling: onderzoeksgerechten
Voordeel: zij kunnen het dossier niet seponeren
Als er strafbare feiten gepleegd zijn en deze zijn voldoende bewezen moet de raadkamer
beslissen om de inverdenkinggestelde personen naar de strafrechtbank te verwijzen
1.1.4 Klachtmisdrijven
▪ Slechts enkele misdrijven zijn klachtmisdrijven
▪ Hier moet slachtoffer klacht neerleggen
▪ Zonder klacht geen vervolging/veroordeling voor strafrechtbank
Voorbeeld klachtmisdrijf:
“Art. 442/110 SW: §1. Met gevangenisstraf van acht dagen tot maand en met geldboete………….,op
eender welke manier andermans niet bewoonde huis, appartement, …… hetzij binnendringt, hetzij
bezet, hetzij erin verblijft zonder zelf houder te zijn van voormelde titel of recht. §2. …. §3. Het in
paragraaf 1 bedoelde misdrijf kan alleen worden vervolgd op klacht van een persoon die houder is van
een titel of een recht op het betrokken goed”
2
,1.1.5 Klachtenafstand
▪ Sommige verzekeraars die schadevergoeding uitbetalen aan slachtoffer vragen het slachtoffer een
‘klachtenafstand’ te tekenen
▪ Het tekenen van klachtafstand bewijst dat het slachtoffer erkent vergoed te zijn
1.1.6 Enkele kenmerken van een straf
▪ Straf heeft geen schadevergoedend karakter
₋ Een geldboete zal voor schatkist zijn en niet voor slachtoffer
▪ Er is een verband tussen zwaarte van misdrijf en zwaarte van straf
₋ Er is een wettelijk systeem van minimum – en maximumstraffen
₋ Er is een systeem van verzachtende omstandigheden
▪ Straf heeft persoonlijk karakter
₋ Strafrechtelijke aansprakelijkheid voor andermans daad is niet mogelijk
₋ De strafvordering vervalt met de dood van degene die de strafrechtelijke inbreuk beging
1.1.7 Verjaring van de strafvordering
Verjaringstermijnen van strafvordering
Zware misdaden 20 jaar
Andere misdaden 15 jaar/ 10 jaar
Wanbedrijven 5 jaar
Overtredingen 6 maanden
Uitzondering: verkeersovertreding 1 jaar
▪ Sommige misdrijven zijn wel onverjaarbaar
▪ Verjaringstermijnen kunnen verlengd worden ten gevolge van schorsing en stuiting van verjaring
3
, 1.2 De burgerlijke of civielrechtelijke aansprakelijkheid
1.2.1 Burgerlijke vordering
▪ Privaat recht
▪ Vordering moet worden ingesteld door de schadelijder tegen de aansprakelijke
1.2.2 Burgerlijke aansprakelijkheid
▪ Doel: het vergoeden van de schade die een ander lijdt
▪ Degene die burgerlijk aansprakelijk is: verplicht de schade te herstellen die een ander lijdt
▪ Als er geen schade geleden is komt burgerlijke aansprakelijkheid niet in gedrang
▪ Geen band tussen de zwaarte van de inbreuk en de zwaarte van de te betalen schadevergoeding
Voorbeeld:
Het kan voorkomen dat een lichte inbreuk een immense schade veroorzaakt heeft. De te betalen
schadevergoeding zal immens zijn. Zo kan de rechter geen rekening houden met de zwaarte van de
fout en een aantal persoonlijkheidskenmerken van de dader (zoals berouw). De dader moet alle schade
vergoeden.
1.2.3 Burgerlijke en strafrechtelijke aansprakelijkheid kunnen samen voorkomen
▪ Alleen burgerlijke aansprakelijkheid komt in gedrang
₋ Dit zal het geval zijn wanneer er een inbreuk op algemene zorgvuldigheidsverplichting is
begaan maar er geen strafrechtelijke inbreuk gepleegd werd of de strafrechtelijke inbreuk
reeds verjaagd is.
▪ Alleen de strafrechtelijke aansprakelijkheid komt in het gedrang
₋ Dit zal het geval zijn wanneer er een misdrijf begaan werd zonder schade te veroorzaken.
▪ Beide aansprakelijkheden komen in het gedrang
₋ Dit zal het geval zijn wanneer een niet verjaard misdrijf ook schade heeft veroorzaakt.
▪ Burgerlijke aansprakelijkheid komt alleen voor
₋ Het misdrijf is verjaard, maar de burgerlijke aansprakelijkheid nog niet.
Voorbeelden:
Bestuurder van een voertuig rijdt door het rode licht. Hierdoor komt de bestuurder in aanrijding met
een bestuurder die door het groene licht reed. Zowel de strafrechtelijke als de burgerrechtelijke
aansprakelijkheid komen in het gedrang. De strafrechtelijke aansprakelijkheid komt in het gedrang
omdat rijden door een rood licht strafbaar gesteld wordt in de Wegcode. De burgerlijke
aansprakelijkheid is aan de orde omdat er foutief schade berokken werd aan een slachtoffer.
Wanneer garagehouder, gespecialiseerd in de koop-verkoop van tweedehandsvoertuigen, een
voertuig aankoopt mag van hem verwacht worden dat hij voorlegging van aankoopfactuur eist, zodat
hij er zich kan van vergewissen dat het aangeboden voertuig eigendom is van verkoper. Hij begaat dan
ook fout indien hij nalaat dit te doen. Enkel de burgerrechtelijke aansprakelijkheid van garagehouder
komt in het geding. De strafrechtelijke aansprakelijkheid komt niet ter sprake omdat er geen strafwet
is die stelt dat het strafbaar is de aankoopfacturen niet op te vragen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Studente456. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,89. Je zit daarna nergens aan vast.
