CRIMINOLOGISCHE PSYCHOLOGIE
DE OORSPRONG EN DE GESCHIEDENIS VAN VOOR DE CRIMINOLOGIE RELEVANTE
PSYCHOLOGISCHE DISCIPLINES
ENKELE BELANGRIJKE VOORLEGGERS:
William Stern
- Duitse academicus
- 1933
- grondlegger van de toepassing van de psychologie in het recht
-uitvinder van de stage of mop crimes - hij gaat een misdrijf in scene zetten om te kijken hoe het met
de waarneming van de studenten gesteld is - bv in midden van les studenten ruzie laten maken en
achteraf kijken hoe de studenten beschrijven wat er gebeurd is - besluit dat de waarneming niet
nauwkeurig is
Hugo Munstenberg
- Duitse academicus
- probeerde te claimen de grondlegger zijn van de toepassing van psychologie in het recht
- heeft zich wel heel sterk gebaseerd op bevindingen van William stern maar dit nooit echt vermeld
- was vooral heel kritisch van over hoe juristen etc. besluiten delen - ging over van psychologie in het
recht naar psychologie “tegen het recht” omdat hij zo kritisch was en zoveel weerstand had -
hierdoor sterke afzetting van recht tegen psychologie
Franz Von Liszt
- keren terug naar Europa
- bedenker van “geïntegreerde strafrechtswetenschap “
- je mag criminologie niet herleiden tot een puur empirische discipline; je moet ook banden houden,
relaties met andere disciplines zoals het strafrecht, psychologie,
- ging gelijkaardige experimenten doen als William stern
Hans Gross
- eerste 2 namen vooral in VS en Hans Gross en Franz Von Liszt eerder in Europa
- strafrechtjurist en criminoloog
, - heeft “kriminalpsychologie” gepubliceerd waar hij veel aandacht heeft voor crimineel gedrag; brede
visie op toepassing van psychologie
Gustav
- duitster die ook als medegrondlegger wordt beschouwd maar minder belangrijk dan vorige 2
- ging kijken wat de impact op de strafrechtprocedure is, hoe criminaliteit voorkomen, ...
DE LEUVENSE TRADITIE:
Louis Braffort
- doet niet echt psychologisch onderzoek in recht maar heeft ervoor gezorgd dat psychologie een
plaats krijgt in de opleiding criminologie: eerste voorzitter van criminologie in Leuven (in Frans)
- was jurist en leefde in periode rond WOI en WOII- stond steeds mensen bij die vervolgd werden
door de Duitse krijgsraad - is vermoord bij WOII omdat hij niet is willen vluchten - zijn grote passie
voor het vak heeft hem het leven gekost
Etienne Degreeff
- nog steeds Franstalige opleiding in Leuven
- verschil met voorganger - meer psychologische achtergrond want was arts - gebruikten zijn inzichten
van zijn praktijk in de opleiding - ging verklaren bv waarom passionele moorden plaatsvinden
René Dellaert
- was ook arts maar ook psychiater dus had ook heel veel psychologische achtergrond
- ging bestuderen waarom criminaliteit gepleegd werd - verschil is dat hij niet naar persoonlijke
motieven ging kijken maar aandacht gaf aan een globaler beeld en gaf dus aandacht aan
omgevingsfactoren - vrij klinische insteek met voorspellen van criminaliteit
Steven de Batselier
- bijna de huidige situatie (leefde tot 2007)
- niet klinische beeld, niet statistische methoden om criminaliteit te voorspellen maar meer kijken naar
achterliggende factoren en meer beschrijven van ervaringen en belevingen
- ook kijken naar hoe wij met deze mensen omgaan en kijken naar labelingsproces -wil weg van
denken in “hoeken”
,Johan Goethals
- meten van onveiligheidsgevoelens
- meten wat bepaalde elementen doen, ‘wat doet een gevangenisstraf met een gedetineerde, wat laat
mensen onveilig voelen’, ...
VERSCHILLENDE VORMEN VAN BINNEN DE CRIMINOLOGIE TOEGEPASTE PSYCHOLOGIE:
Er bestaat geen eenduidigheid over “de psychologie in het recht of de criminologie “want
verschillende deeldomeinen, elementen,..
1) Forensische psychologie: 2 grote delen:
- Forensische psychologie wordt gezien als de toepassing van psychologie op het rechtssysteem.
- alle vormen van psychologie die worden toegepast in juridische context - elke toepassing van
psychologie in het recht valt hieronder (bijna alles dus)
- meer een sub element hiervan, veel specifieker: meer kennis ingezet in individuele zaken - bv meer
kijken naar risicotaxatie (of deze persoon opnieuw feiten pleegt na detentie), impact van iets op een
slachtoffer, kijken naar schuld en onschuld,
2) Rechtspsychologie: net iets andere invalshoek, nog breder want ook wisselwerking tussen recht en
psychologie maar focus op optreden van actoren in strafrecht
- gaat over bewijzen en besluiten in procedures - kan ook in andere zaken dan strafrecht worden
toegepast zoals bv burgerlijke zaken, asielprocedures, (maar vooral grote focus op strafrecht door
geschiedenis van psychologie maar ook omdat hierbij veel op het spel staat aangezien het hier gaat
over rechten van de mens, slachtoffers,) - bv hoe gaat politie gedachte verhoren,
3) Police psychology:
- wanneer de term psychologie gebruikt wordt in combinatie met trainen en selectie van politie
- heel specifiek: inzichten worden gebruikt bij training van politiemensen, inzichten gebruikt om te
kijken of mensen geschikt zijn om politie te worden, leren omgaan met hun bevoegdheid, soort
selectieproces (training, selectie,)
4) Investigative psychology:
- in handboek gezegd: het profileren van daders
, - hangt tussen domeinen in maar gaat vooral over inzetten van psychologische inzichten in opsporing
van daders bv-daderprofilering zodat men een inzicht kan krijgen wie de mogelijke dader zou kunnen
zijn - bv bij een seriemoordenaar alle moorden gaan vergelijken en verbanden leggen om in het hoofd
van de dader proberen te kijken en kenmerken te vinden
5) Correctional psychology:
- in handboek: wanneer psychologie in gevangenissen context wordt gebruikt voor de rehabilitatie van
daders.
- focus op toepassing van psychologie maar concreet in berechtingsfase dus gevangenissen, bv wat
doet gevangenisstraf met welzijn van gedetineerde of hoe kunnen we inzichten aanwenden voor de
rehabilitatie voor mensen in de gevangenissen (ook deze risico taxatie maar focus op
gevangeniswezen)
6) Criminologische psychologie: zien we hieronder verder uitgelegd
HET ONDERSCHEID EN DE RAAKVLAKKEN TUSSEN DE DISCIPLINES
Criminologische psychologie: veel raakvlakken
A) Alle disciplines zijn hier met elkaar verbonden
- niet de methode dat ze gebruiken maar de focus van het onderzoek is gelijk: op wie ze zich richten
(daders slachtoffers, verdachten etc.), welk domein en welk niveau (op specifieke zaak of meer
algemeen inzicht verwerven in waarom bepaalde personen bepaalde misdrijven plegen)
- focus in elk ligt op daders en verdachte: wat is het verschil? Dader: zeker en verdachte: niet zeker,
hebben enkel een vermoeden
- focus op strafrechtelijke zaken - gedrag van daders en verdachte bestudeerd in strafrechtelijke
context
B) Raakvlak forensische en rechtspsychologie:
