Volledige samenvatting van de lessen Ontwikkelingspsychologie deel 2 (adolescentie tot en met late volwassenheid) gedoceerd door professor Ralf Krampe ()
Ontwikkelingstaken= de reeks van vaardigheden en vermogens (bekwaamheden) die mensen ontwikkelen
doorheen hun levensloop
o Robert Havighurst’s Development Task Theory
o Ontwikkelingstaken hangen af van leeftijd à levensloop wordt opgedeeld in betekenisvolle periodes
o Drie bronnen van ontwikkelingstaken:
1) Lichamelijke (biologische) rijping
2) Individuele doelen en waarden
3) Culturele/maatschappelijke verwachtingen
De Havinghurst theorie: deze theorie slaagt de brug en bemiddeld tussen de biologische facetten van
ontwikkeling en de ontwikkelingsaspecten die worden gesteund of vereist door andere mensen in het leven
van een individu
2. Periodes van ontwikkeling
Conceptie tot geboorte Prenatale Fase
Geboorte- 2j Baby- en Peutertijd
2-6j Vroege Kindertijd
6-11j Middelbare Kindertijd
11-18j Adolescentie
18-40j Jongvolwassenheid
40-65j Middelbare Volwassenheid
65+ Late volwassenheid
3. Het levensloopperspectief
Ontwikkeling als...
o Een levenslang proces
o Multidimentioneel
• Traditionele opsplitsing:
- Lichamelijk
- Cognitief
- Emotioneel en sociaal
à Ontwikkelen niet alle 3 gelijktijdig
• Traditioneel zicht op de levensloop: de levenstrap: je
bereikt een piek op de 3 verschillende facetten
o Multidirectioneel= terwijl bepaalde functies achteruit gaan,
Prestatie op WAIS neemt af, verbale
blijven anderen nog stijgen bekwaamheid neemt toe (multidirectioneel)
o Plastisch
Samenvatting van Nina Hoevenaars (2023-2024)
, • Working age population: werkzaamheid
• Old-age dependency ratio: verhouding werkende
bevolking versus gepensioneerden
à depRatio (%)= (Aantal mensen 65+) / (Aantal
mensen 15-64j) x100
o Beïnvloed door veelvoudige en interagerende krachten
• Individuele verschillen
• Invloed van de samenleving, cultuur (bv. hoe wordt
er gekeken naar de menopauze?)
Individuele verschillen: Resilience= de bekwaamheid zich aan te passen aan uitdagingen en bedreiging voor
de ontwikkeling
o Veerkracht, weerstand, wilskracht, herstellingsvermogen
• Een ervaring beschouwen als controleerbaar
• Toewijding: interesse in dagdagelijkse activiteiten
• Uitdagingen zijn normaal en bieden een kans tot groei
o Beïnvloedende factoren:
• Persoonlijkheidskenmerken
• Warme relatie ouders, sociale steun buiten familie
• Bronnen en kansen in de samenleving
Samenvatting van Nina Hoevenaars (2023-2024)
, Thema 2: Adolescentie: lichamelijke en cognitieve ontwikkeling
1. Adolescentie: wat en wanneer?
Adolescentie=
o Overgang tussen kindertijd en volwassenheid
o Aanvang wordt gekenmerkt door de puberteit= verschillende biologische gebeurtenissen die
uiteindelijk leiden tot een volwassen lichaam en seksuele maturiteit (in de biologische betekenis)
Opvattingen over adolescentie:
1. Biologisch perspectief
• Puberteit: rebellie en roekeloosheid à Hall: noemt adolescenten “savages”
• Biologische opschudding zorgt voor verhoogde emotionaliteit en conflict à JJ Rousseau:
Storm-and-Stress-perspectief
• Freud: genitale fase: bewustwording van seksuele impulsen
2. Sociaal perspectief
• Sociale en culturele invloeden
• Ruime interindividuele en bepaalde interculturele verschillen
3. Gebalanceerd standpunt
• Zowel biologische als sociale invloeden
• Interactie hersenontwikkeling en sociaal gedrag
Ontwikkelingstaken en cultuur:
1. Psychologische adaptatie aan fysieke veranderingen
2. Leren de mannelijke of vrouwelijke sociale rol in te vullen
3. Verwerven van volwassen manieren van denken
4. Bereiken van emotionele en economische onafhankelijkheid (t.o.v. ouders)
5. Ouders hebben minder invloed omdat peers belangrijker worden
6. Ontwikkeling van meer volwassen manieren van omgaan met leeftijdsgenoten van beide geslachten
7. Verwerven van waarden en een ethisch kader voor gedrag
8. Identiteitsconstructie: veilig gevoel van ‘zelf’ in seksuele, morele en maatschappelijke termen
2. Puberteit: lichamelijke transitie tot volwassenheid
Hormonale veranderingen tijdens de puberteit:
o Genen beïnvloeden hormonale processen
o Groeihormoon en throxine: toename rond 8-9 jaar
o Meisjes bereiken puberteit gemiddeld 3 jaar vroeger
o Twee soorten veranderingen staan centraal binnen de puberteit:
1) Algemene groei van het lichaam
2) Maturatie van seksuele kenmerken
Geslachtsverschillen bij hormonale veranderingen:
1. Oestrogeen
Samenvatting van Nina Hoevenaars (2023-2024)
, • Meer bij meisjes
• Eierstokken geven oestrogeen vrij
• Bijnieren geven oestrogeen vrij
2. Androgeen
• Meer bij jongens
• Testikels geven grote hoeveelheid testosteron vrij, maar ook kleine hoeveelheden
oestrogeen
• Oestrogeen verhoogt GH-productie bij jongens en meisjes
Geslachtsverschillen in lichaamsgroei in de adolescentie:
Jongens Meisjes
Groeispurt Begint op 12-jarige leeftijd Begint op 10-jarige leeftijd
Proporties o Schouders breder Heupen breder
o Benen langer
Spier-vet-verhouding o Winnen meer aan Winnen meer aan vet
spiermassa
o Aërobische efficiëntie
Verandering in fysieke activiteit:
o Hoger bij jongens dan bij meisjes
o Sterke daling tegen de leeftijd van 15 jaar
o Activiteit op 14-jarige leeftijd voorspelt hoeveel mensen sporten op 31-jarige leeftijd
Seksuele rijping:
1. Primaire seksuele kenmerken= rijping van de voortplantingsorganen
• Meisjes: eerste menstruatie (menarche)
• Jongens: eerste zaadlozing (spermarche)
2. Secundaire seksuele kenmerken= andere zichtbare delen van het lichaam die duiden op seksuele
rijping
• Meisjes: borsten, okselhaar
• Jongens: baardgroei, verandering stem, okselhaar
Individuele verschillen in aanvang van puberteit:
1. Erfelijkheid
• Binnen 1 maand bij 1eiige tweeling: identieke zelfde genen bij 2 mensen (100%)
à Start van menstruatie kan bij 1eiige tweeling meisjes slechts 1 maand verschillen
• Binnen 12 maanden bij 2eiige tweeling: genetisch hetzelfde als gewone broer-zus
verhouding (50%)
à Start van menstruatie kan bij 2eiige tweeling meisjes tot 12 maanden verschillen
2. Voeding, atletisch oefenen
• Meestal bij meisjes
• Vetcellen produceren leptine
Samenvatting van Nina Hoevenaars (2023-2024)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ninahoevenaars. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.
