Bijzondere weefselleer van de huisdieren II
HET INTEGUMENT
De 4 belangrijkste functies van het integument zijn:
1. Bescherming: verhoorning (hoe meer verhoorning hoe beter de bescherming), pigmentatie
2. Thermoregulatie: zweetklieren, haren, bloedvaten
3. Relatie buitenwereld: tast
4. Metabole activiteit: vitamine D, stoffen uitwisselen, excretie melk
De huid bestaat uit 3 lagen, namelijk de epidermis, de dermis en de hypodermis. De epidermis en
dermis worden samen de cutis genoemd.
Epidermis
Bestaat uit meerlagig verhoornd plaveiselepitheel. Wordt ook wel de opperhuid of epitheellaag
genoemd.
- In het basale membraan komen cellen die het stratum basale vormen. Vanuit deze cellen
worden alle andere lagen van de epidermis gevormd. Het stratum basale is via
hemidesmosomen aan de lamina basalis gehecht (grens epidermis-dermis).
- De eerstvolgende gevormde laag is het stratum spinosum, deze bevat veel stekels/spina. De
cellen zijn met elkaar verbonden via desmosomen, stevig aan elkaar door bundels
keratinefilamenten. Ze hebben wijde intercelullaire ruimten → voedingsstoffen.
- Vervolgens het stratum granulosum; tonofilamenten bundelen dmv het eiwit filaggrine
waardoor de keratinefilamenten aan elkaar binden en bundels vormen. Filagrine zit in
korrels, de keratohyalinekorrels. Deze zullen donker aankleuren op EM. Membrane-coating
granules vormen een lipide laag over de cellen, zo kunnen ze niet meer in contact komen
met de bovenliggende cellagen waardoor deze af zullen sterven.
- Het stratum lucidum komt enkel bij de verdikkingen van de huid voor, bijvoorbeeld bij de
binnenkant van de handpalmen, voetzolen etc. Valt eigenlijk ook onder het stratum corneum
- Stratum corneum: deze is vrij uitgebreid bij de dikke huid, bij de dunne huid is het straatum
corneum en het stratum disjunctivum beperkt. Het stratum lucidum ontbreekt bij de dunne
huid. De keratinocyten in deze laag zijn dood en opgevuld met keratinefilamenten. Ten slotte
schilferen ze af → stratum disjunctivum
De epidermis bevat de volgende cellen:
- Keratinocyten: komen voor in het stratum basale (stamcellen).
- Melanocyten: komen voor in het stratum basale, afkomstig van de neurale lijst. Ze
produceren melanine vanuit een tyrosine. Dit tyrosine wordt opgenomen in de cel en
omgezet, het enzym tyrosinase is hiervoor erg belangrijk (albino’s hebben deze niet). De
uitlopers in de cel zorgen dat het melanine juist terechtkomt. Als de melanine klaar is, zit hij
in een korrel = melanosoom. Deze wordt afgegeven aan keratinocyten dmv ….. Aan de kant
waar het zonlicht binnenkomt, stapelen de korrels zich op. Hoe donkerder de huid is, des te
, moeilijker is het om vitamine
D3 aan te maken → komt niet
tot bij de cellen vanwege de
hoge pigmentatie.
- Cellen van Langerhans: zij behoren tot het mononucleair fagocytensysteem. Ze liggen thv het
stratum spinosum. Oppervlakte vergroting door uitlopers die tussen de keratinocyten lopen.
Ze hebben vreemde granulen (in de vorm van een tennisracket) = Birbeck Granula (rechts)
- Merkelcellen: behoren bij de gevoels/tast receptoren. Komen voor in de dikke huid. Zitten
voornamelijk langs de basale kant van het epitheel. Worden gekenmerkt door donkere
granulen = dense cored granules. Ze bevatten neurotransmitters die vrijgesteld kunnen
worden bij signalen uit de omgeving.
Dermis
Bestaat uit dicht onregelmatig collageen bindweefsel. De epidermiskammen en de
dermispapillen zorgen voor het reliëf in onze vingerafdrukken (= voor iedereen verschillend). De
lagen zijn:
- Stratum papillare:
Vormt de dermis papillen. Bevat collageenvezels type III + elastinevezels, macrofagen,
mestcellen, leukocyten, lymfocyten en plasmacellen. Heeft een sterke vascularisatie
(thermoregulatie, ontsteking, overgevoeligheid).
- Stratum reticulare:
Grote hoeveelheid vezels (collageen I). bundels hebben een voorkeurrichting (lijnen van
Langer).
,De dichte bindweefsellaag geeft meer stevigheid aan de huid. Er is een sterke vascularisatie en
innervatie in de dermis.
Hypodermis
Deze laag hoort eigenlijk niet meer echt tot onze huid. Bestaat uit losmazig bindweefsel. Het laat
beweeglijkheid toe van de huid tov de onderliggende structuren. De dikte is plaatsafhankelijk:
thv kringspieren rond mand, anus. Thv de tepel is de hypodermis afwezig.
Bloedvoorziening
De subcutale plexus is het grootst, hierboven ligt de subpapillaire plexus. Arterio veneuze
anastomose zorgt voor de verbinding tussen het arteriele en het veneuze systeem.
Receptoren in de huid
Het gevoel dat we krijgen bij tast wordt veroorzaakt door de lichaampjes van Meissner (links).
Deze komen vooral veel voor thv de onbehaarde huid (vingertoppen bv.) ze zijn opgebouwd uit
een aantal platte, loodrecht op lengteas staande gliacellen met hiertussen vertakkingen van niet-
gemyeliniseerde afferente zenuwvezels.
Lichaampjes van Vater-Pacini (rechts) bevatten concentrische lamellen (fibroblasten) met daarin
zenuwvezels die kunnen vervormen wanneer de cellen vervormen. Deze vind je terug thv de
hypodermis of op de grens van dermis-hypodermis in het str. Reticulare. Niet te verwarren met
bloedlichaampjes. Functie= perceptie van snelle vibraties
, Derivaten van de huid
Voorbeelden van huidderivaten (van de epidermis)
- Haar:
Gemaakt uit gespecialiseerde keratinocyten. De kleur verkregen door melanocyten. De
haarschacht (haarpijl) bestaat uit dode materie en wordt omgeven door een medulla –
cortex – cuticula. De haarwortel bevat levende cellen die zullen verhoornen. Deze zorgt
ervoor dat het haar kan groeien.
Bij de meeste huisdieren is de hoeveelheid cortex en merg gelijk verdeeld. Veel cortex =
stevige, soepele haren (wol is enkel cortex). Veel merg = stijf, snel afbrekend haar (hert, ree,
rat).
De meeste haren komen tot in de hypodermis (primaire follikels), bij donsharen liggen de
follikels oppervlakkiger. Buitenste wortelschede = levende cellaag van het ingestulpte haartje
in de dermis, afkomstig van str basale en spinosum. Tegelijkertijd met de instulping van de
epidermis richting dermis zal een dermispapil, bestaande uit bloedvaatjes, de haar voorzien
van voedingsstoffen. Tussen het bindweefsel en het basale membraan zit het glasmembraan.
De inwendige wortelschede (blauwe pijltje) zorgt ervoor dat het haartje op zijn plek blijft. In
deze laag zitten haakjes (cuticula) die perfect passen in de haakjes van het haartje. De
inwendige wortelschede is ontstaan uit cellen van de bulbus en kan worden onderverdeeld in
het laagje van Henle en het laagje van Huxley. In het begin is het laagje van Huxley nog
onverhoornd, verder naar de dermis is ook dit laagje verhoornd. Laag van Huxley bevat
trichohyalienekorrels.
