Dit document bevat alle stof die je dient te leren voor het tentamen risicotaxatie. Het vak wordt gegeven als keuze- of major-/minorvak in het derde blok van het tweede of derde jaar. Alle colleges zijn gegeven door P. Habets. Alle colleges zijn bijgewoond en de extra besproken stof is dan ook toeg...
[Meer zien]
Laatste update van het document: 5 maanden geleden
Fijne structuur, prettig leesbaar. Heeft me enorm geholpen!
Door: sannehielkema • 7 maanden geleden
Super fijn! Dankjewel!
Verkoper
Volgen
sannehielkema
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Risicotaxatie
Inhoudsopgave
HC 1 – Inleiding risicotaxatie ......................................................................................................... 4
Risicotaxatie .................................................................................................................................... 4
Geschiedenis .................................................................................................................................. 4
RNR-Model ...................................................................................................................................... 7
The central 8 criminogene behoeften ................................................................................................ 8
Artikel ............................................................................................................................................10
HC 2 – Generaties risicotaxatie instrumenten & risicofactoren ...................................................... 11
Voorspellend vermogen ..................................................................................................................11
Generaties van risicotaxatie instrumenten........................................................................................13
Soorten factoren in de risicobeoordeling ..........................................................................................17
Artikel ............................................................................................................................................20
Overzicht van bepaalde instrumenten ..............................................................................................20
HC 3 – Risicotaxatie van geweld ................................................................................................... 22
HCR-20 ..........................................................................................................................................22
HCR-20V3 ......................................................................................................................................22
Stappen van de HCR-20V3 ..............................................................................................................24
HKT-R .............................................................................................................................................29
Stappen van de HKT-R .....................................................................................................................32
VRS ................................................................................................................................................33
Artikelen .........................................................................................................................................35
HC 4 – Risicotaxatie seksueel geweld ........................................................................................... 36
Static .............................................................................................................................................36
Static-99R ......................................................................................................................................37
Stable-2007 ....................................................................................................................................38
Acute-2007 .....................................................................................................................................39
Static/Stable/Acute (SSA) ................................................................................................................40
SVR-20 ...........................................................................................................................................40
VRS-SO ..........................................................................................................................................41
Tussentijdse samenvatting van de instrumenten ...............................................................................43
Indirecte maten voor het meten van seksuele voorkeuren .................................................................43
Artikel ............................................................................................................................................45
HC 5 – Instrumenten voor stalking ................................................................................................ 46
Types van stalkers ...........................................................................................................................47
, Stalking Risk Profile (SRP) ................................................................................................................48
Wat kan je doen als je gestalkt wordt en welke hulp kan je gebruiken? ................................................52
PCL-R ............................................................................................................................................53
Beveiligingsniveau ..........................................................................................................................55
DUNDRUM .....................................................................................................................................55
IFBE ...............................................................................................................................................57
Artikelen .........................................................................................................................................58
HC 6 – Jeugdigen en ambulante patiënten ..................................................................................... 59
Jeugddelinquentie...........................................................................................................................59
Risicotaxatie-instrumenten bij jeugddelinquentie à SAVRY ..............................................................63
SAPROF-YV ....................................................................................................................................64
VRS-YV ...........................................................................................................................................65
Ambulant forensisch psychiatrische patiënten .................................................................................65
Ambulante risicotaxatie à FARE-2 ..................................................................................................67
Artikelen .........................................................................................................................................69
HC 7 – Vrouwen en personen met een verstandelijke beperking ..................................................... 71
Vrouwelijke dader ...........................................................................................................................71
FAM ...............................................................................................................................................74
Verstandelijke beperking .................................................................................................................76
Specifieke risicotaxatie voor mensen met een verstandelijke beperking .............................................78
ARMIDILO-S....................................................................................................................................80
DROS .............................................................................................................................................81
Risicotaxatie intercultureel ..............................................................................................................83
Artikelen .........................................................................................................................................85
HC 8 – uitvoeren van risicotaxatie ................................................................................................. 86
Beslissen van het uitvoeren van risicotaxatie ....................................................................................86
Het kiezen van het instrument..........................................................................................................87
Delictanalyse .................................................................................................................................91
Fases in de delictanalyse ................................................................................................................92
Delictanalyse VS. risicotaxatie .........................................................................................................97
Risicocommunicatie .......................................................................................................................98
Artikelen ....................................................................................................................................... 100
HC 9 – Problemen bij het uitvoeren van risicotaxatie ................................................................... 101
Oordeel en besluitvorming ............................................................................................................ 101
Heuristieken (bias) ........................................................................................................................ 102
Field validity en adversarial allegiance ........................................................................................... 103
Bedrog ......................................................................................................................................... 105
LEGENDA:
- Rood = begrip
- Blauw = auteur of een belangrijk persoon
- Schuingedrukt = voorbeeld
- Dikgedrukt of onderstreept = belangrijk woord (maakt het makkelijk om de tekst in 1x
te begrijpen wanneer je het al geleerd hebt)
- Plaatje = uitleg bij een afbeelding
3
, HC 1 – Inleiding risicotaxatie
Risicotaxatie
Definities
Risicotaxatie gaat vooral om het voorkomen van recidive = het opnieuw uitvoeren van een crimineel
delict. Voor risicotaxatie bestaan er twee definities:
1. Originele definitie van Kemshall à risicotaxatie = berekening van de waarschijnlijkheid
dat schadelijk gedrag of een schadelijke gebeurtenis zich zal voordoen, en het houdt een
beoordeling in van de frequentie van het gedrag (of de gebeurtenis), de waarschijnlijke
gevolgen en wie erdoor zal worden getroPen
2. Nieuwe definitie van Brown & Singh à risicotaxatie = de poging om de waarschijnlijkheid
van toekomstige overtredingen te voorspellen om zo individuen te identificeren die
behandeling nodig hebben
à De focus ligt in de nieuwe definitie op behandeling en hoe de cliënt het best behandeld kan
worden (voor een moordenaar is de behandeling compleet anders dan voor een potloodventer),
terwijl de focus in de originele definitie lag op de kans dat de cliënt opnieuw een misdaad zou
plegen
Risicotaxatie is hierdoor ook risicomanagement = interventies om het risico te hanteren of te
verminderen (een pedofiel niet in de buurt van een basisschool laten wonen, een behandeling
volgen voor een verslaving)
Waarom doen we aan risicotaxatie?
Er zijn vijf redenen waarom we aan risicotaxatie doen:
1. Veiligheid à om de veiligheid van (1) personeel of medebewoners te waarborgen, of (2) die
van de samenleving
2. Maatschappelijk belang à het voorkomen van ernstige recidive door patiënten of
delinquenten (vooral de ernstige recidives (moord), want een diefstal is zeker niet goed,
maar heeft een minder groot gevolg voor de maatschappij dan een moord)
3. Ethisch belang à er is geen willekeur; voor elke patiënt wordt dezelfde methode toegepast
4. Therapeutisch belang (RNR-model) à een goede risico-inschatting leidt tot (1) inzicht in
risicofactoren bij een individuele patiënt en tot (2) een risicohanteringsplan of -behandeling
5. Communicatie à meer transparantie en uniformiteit in de besluitvorming en verbetering
van communicatie over risico’s en risicomanagement (veel cliënten weten niet wat
risicotaxatie is wanneer ze wordt gevraagd of hun risicotaxatie eerder vastgesteld is)
Geschiedenis
Lombroso (1876)
Volgens Lombroso was crimineel gedrag erfelijk bepaald en hadden criminelen
dus ook bepaalde uiterlijke kenmerken:
- Grote vooruitstekende kaken
- Dieperliggende ogen
- Laag voorhoofd
- Grote kin
- Hoge jukbeenderen
- Haakneus
à Deze kenmerken zouden volgens hem ook laten zien of een persoon een goede
of slechte echtgenoot zou zijn
4
,Burgess – het eerste risicotaxatie (RT) instrument (1928)
Burgess ontwikkelde een tool om het risico op recidive te bepalen van daders die werden
vrijgelaten uit de gevangenis in Illinois. De berekeningen werden hierbij gedaan op basis van
analyses van gegevens van 3000 personen die in Chicago voorwaardelijk waren vrijgelaten. Voor
het bepalen van het risico op recidive werd er een onderscheid gemaakt tussen de burgerlijke
staat van de persoon, zijn/haar criminele- en arbeidsverleden en het institutioneel wangedrag.
Van de 3000 personen die vrijgelaten werden, zocht Burgess uit hoeveel mensen binnen een aantal
jaar zouden recidiveren. Er werd gevonden dat de mensen die hoog scoorden op de drie factoren,
eerder recidiveerden
- Deze methode wordt nu nog steeds gebruikt en is actuarieel van aard
- 76% van de personen die een high risk status hadden recidiveerde binnen vijf jaar
1950
Er was geen probleem met het inschatten van het recidiverisico, want dit werd gedaan door
gedragsexperts
Zaak Baxstrom (1960)
Baxstrom werd in de rechtbank veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf nadat hij iemand
mishandeld had. Nadat hij deze straf uitgezeten had werd hij niet vrijgelaten, maar werd hij
overgeplaatst naar een high security psychiatrische instelling. Dit gebeurde omdat één
psychiater beoordeeld had dat hij geestesziek was en het daarom te gevaarlijk was om hem terug te
laten keren naar de samenleving. Baxstrom vond het onredelijk dat hij slechts door één psychiater
beoordeeld werd, en maakte er een zaak van. Uiteindelijk won hij deze zaak, wat grote gevolgen
heeft gehad voor de psychiatrische ziekenhuizen:
- Veel mensen kwamen vrij of werden naar reguliere psychiatrische instellingen gestuurd
naar aanleiding van de zaak à 967 psychiatrische patiënten die eerst als ‘gevaarlijk’
beoordeeld waren werden na deze zaak getransfereerd naar reguliere psychiatrische
ziekenhuizen
- Onderzoekers Steadman & Cocozza (1978) hebben deze patiënten opnieuw onderworpen
aan risicotaxatie, waardoor 121 patiënten werden vrijgelaten in de maatschappij
• Maar 2.7% is teruggestuurd naar een forensisch psychiatrisch ziekenhuis
• Van deze 121 patiënten is maar 17% nog een keer gearresteerd en is 7% veroordeeld
à Voor de high risk patiënten zijn dit toch lage frequenties, dus de voorspellingen van
forensisch psychiaters waren niet goed
1970 – 1980
Er kwamen om verschillende redenen twijfels in het klinisch oordeel van een psychiater in het
voorspellen van crimineel gedrag:
- APA Task force à de mogelijkheid van psychiaters en andere professionals om toekomstig
recidive goed te voorspellen is niet bewezen, waardoor het voorspellen van gewelddadig
gedrag eigenlijk onvoldoende is
- Ennis & Litwack à het voorspellen van gewelddadig gedrag is niks meer dan een muntje
opgooien; het oordeel van de psychiaters is niet betrouwbaar
- Monahan à psychologen en psychiaters maken maar bij 1 van de 3 gevallen de juiste
voorspelling van crimineel gedrag
5
,Door een onderzoek in de jaren ’70 werd het oordeel van een psychiater in twijfel gebracht à het
onderzoek bestond uit twee groepen proefpersonen: leerkrachten en ervaren forensische
psychiaters. De proefpersonen werden gevraagd om voorspellingen te doen over de herval in
crimineel gedrag op basis van dossierinformatie:
1. Dossier 1 à index delict
2. Dossier 2 à socio-economische informatie (familie, leeftijd, woonplaats) en informatie over
eerdere delicten en opnames
3. Dossier 3 à gespecialiseerde informatie uit behandelingen (psychologische stoornissen,
psychologische testen, klinische observaties)
4. Dossier 4 à een bundel van de drie dossiers
à Uit de resultaten bleek dat de inter-beoordelaars betrouwbaarheid (IRR) van de leerkrachten
laag was, maar dat deze alsnog beter was dan de inter-beoordelaars betrouwbaarheid van de
psychiaters. Daarnaast bleek dat er gemiddeld een grote overeenkomst was tussen de
voorspellingen van psychiaters en leerkrachten. Tenslotte bleek dat hoe meer informatie er
beschikbaar was, hoe conservatiever de leerkrachten en psychiaters waren in hun oordeel à dit
onderzoek liet opnieuw zien dat het oordeel van experts in twijfel getrokken kan worden, terwijl je
zou verwachten dat experts tot een ander oordeel zouden komen dan leken. Daarnaast zou je
verwachten dat de inter-beoordelaars betrouwbaarheid tussen experts hoog zou zijn
Martien Philipse (jaren ’90)
Het tbs-systeem (ter beschikking stelling) had in deze tijd een groot aanzien in de wereld en werd
geprezen voor de innoverende aanpak van forensische patiënten.
Uit een onderzoek van Martien Philipse naar hoe Nederlandse gedragskundigen uit het forensisch
veld hun risico-inschattingen maakten, bleek dat geen van de door de clinici gesuggereerde
voorspellers daadwerkelijk voorspelde of de cliënt zou hervallen (empathie, ontkenning).
Daarnaast was er ook geen verband tussen de klinische inschatting van de recidive en de feitelijke
recidive
6
,RNR-Model
Volgens het RNR-model (= Risk-Need-Responsivity model) van Andrews & Bonta (1990) moeten
interventies gebaseerd zijn op resultaten uit wetenschappelijk onderzoek naar de ePectiviteit van
die interventies à de behandeling die je aan je cliënt aanbiedt moet dus evidence based zijn
- Risico principe (risk) = stem de behandelintensiteit af op het recidiverisico van de cliënt
• Wie ga je behandelen? à delinquenten met een hoog risico hebben de meeste baat bij
een intensievere behandeling, terwijl delinquenten met een laag recidive risico een
minder intensieve behandeling moeten krijgen
• Het recidiverisico staat centraal, en niet de stoornis (alleen de risicofactoren worden
behandeld, als de cliënt een depressie heeft (stoornis), wordt deze niet behandeld)
• Het recidiveniveau zal stijgen wanneer er een verkeerde afstemming is van de
behandelintensiviteit (op een lichte misdaad wordt een zware behandeling gezet)
• Wanneer je dezelfde behandeling toepast voor hoge en lage risicogroepen, is het
behandelePect groter bij de hoge risicogroepen à in deze groep is er 10% minder
recidive, terwijl het bij de lage risicogroep maar 3% is (in de lage risicogroep plegen
personen dus sneller opnieuw een misdaad)
- Behoefte principe (need) = alleen de factoren die samenhangen met een vermindering van
recidive zouden moeten worden aangepakt tijdens de behandeling à richt de behandeling
dus op de criminogene behoeften die daadwerkelijk een verband hebben met (toekomstig)
delict gedrag, en dus aandacht vragen
• Wat ga je behandelen?
• Elke delinquent heeft een unieke combinatie van factoren die tot het plegen van een
delict geleid hebben = criminogenic needs
• Deze criminogene behoeften zijn de dynamische risicofactoren die in relatie staan tot
het delict
• Deze dynamische risicofactoren zijn veranderbaar door behandelinterventies à de
focus van de behandeling ligt dus op de matig tot hoge dynamische risico’s
à Het juist behandelen van de criminogene behoeften leidt tot 19% minder recidive,
terwijl het behandelen van niet-criminogene behoeften leidt tot een stijging van 1% in
recidive
- Responsiviteit principe (responsivity) = interventies moeten worden afgestemd op de
kenmerken van de dader (motiveringsniveau, persoonlijke omstandigheden, leerstijl)
• Hoe ga je behandelen?
• Algemeen à maak gebruik van principes die werken (cognitieve gedragstherapie)
• Specifiek à de interventie specifiek toepassen aan de behoeftes van de cliënt
7
, The central 8 criminogene behoeften
Voor de hieronder beschreven criminogene behoeften worden telkens de volgende termen
gebruikt:
- Risico = wat bedoelen we ermee?
- Dynamische behoefte = hoe behandelen we dit?
The Big Four criminogenic needs (grootste voorspellers van recidive)
1. Geschiedenis van antisociaal gedrag (statisch) = als je al veel antisociaal gerag hebt
vertoond in het verleden (diefstal, bedreiging), is de kans op recidive groter in de toekomst
• Risico à vroege en aanhoudende betrokkenheid bij een aantal en verscheidenheid van
antisociale handelingen in een verscheidenheid van instellingen
• Dynamische behoefte à werk aan niet-criminele alternatieve gedragingen om uit te
voeren in risicovolle situaties
2. Antisociaal persoonlijkheidspatroon
• Risico à avontuurlijk plezier zoeken (kick), zwakke zelfbeheersing, rusteloos en
agressief
• Dynamische behoefte à werk aan probleemoplossende vaardigheden,
zelfmanagement vaardigheden, woedebeheersing en copingvaardigheden
3. Antisociale cognities
• Risico à attitudes, waarden, overtuigingen en rationalisaties die crimineel gedrag
ondersteunen:
o Cognitief emotionele condities van woede, wrok en trots à door wrok en trots
over eerdere misdaden, ga je eerder opnieuw een misdaad plegen
o Criminele VS. hernieuwde identiteit
o Criminele VS. anti-criminele identiteit
• Dynamische behoefte à verminderen van antisociale cognities à (1) herken
risicovolle manieren van denken en voelen, (2) ontwikkel alternatieve en minder
risicovolle manieren van denken en voelen, (3) maak een hernieuwde en/of anti-
criminele identiteit
4. Antisociale peers of leefomgeving
• Risico à nauwe contacten met andere criminelen en relatieve sociale isolatie met niet-
criminelen à directe sociale steun voor criminaliteit
• Dynamische behoefte à verminderen van contacten met andere criminelen en
contacten of banden opbouwen met niet-criminelen
The Moderate Four (The Big Four +)
5. Familiale en/of echtelijke relaties
• Risico à twee belangrijke elementen voor recidive zijn enerzijds de opvoeding en/of de
zorg (ruzie tussen ouders in jeugd), en anderzijds de controle en/of het toezicht
(seksueel misbruik waarin je zelf geen macht had)
• Dynamische behoefte à verminder conflicten, bouw positieve relaties op, verbeter de
controle en het toezicht
6. School en/of werk
• Risico à lage niveaus van prestaties en voldoening op school en/of werk
• Dynamische behoefte à verbeter de prestaties, beloningen en voldoening
7. Vrije tijd en/of recreatie
• Risico à lage niveaus van betrokkenheid en bevrediging bij niet-criminele
vrijetijdsbesteding (geen lid van sportverenigingen, geen vriendengroepen)
• Dynamische behoefte à verbeter betrokkenheid (aansluiten bij een sportclub),
beloningen en voldoening
8
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sannehielkema. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
