Metabolisme: belangrijke tussenproducten in stofwisseling van de organen vb: glucose
Structureel: zeer grote koolhydraten vormen vezelachtige structuren die o.a. planten,
insecten en schaaldieren een skelet geven. Vb: ribose is structuurelement van RNA
Cel-cel interacties: door vertakte koolhydraten vb: bloedgroepensysteem bij mensen
MONOSACCHARIDEN
3 tot 7 koolstofatomen, ketogroep (=ketosen) of aldehydegroep (=aldosen)
Aldosen
Fisher projectie:
Meest geoxideerde groep boven
Horizontaal: boven vlak
Verticaal: onder vlak
D-suiker: OH groep op
voorlaatste C-atoom rechts
L-suiker: OH groep op voorlaatste
C-atoom links
Enantiomeren: spiegelbeelden
vb: D-glucose en L-glucose
Epimeren: OH-groep op 1 plaats anders
vb: D-glucose en D-galactose
Triosen en tetrosen: lineair, vrije
aldehyden of ketosen
interne ringvorming:
Pentosen en hexosen
additiereactie aldehyde + alcohol = acetal
5 ring: furanose (met OH van C4), 6 ring: pyranose (met OH van C5)
Dubbele binding w gebroken -> nieuwe binding
OH-groep naar boven of beneden -> belangrijk bij vertering
C1 nieuwe asymmetrisch C-atoom
2 anomere vormen (ringvormen): α: C1-OH aan dezelfde kant van de D- of L-OH en β: C1-OH
aan andere kant van de D- of L-OH mutarotatie = omzetting α -> β
Ringprojectie: Haworth projectie
Haworth projectie:
Fisher: OH links Haworth: OH boven
Fisher: OH rechts Haworth: OH beneden
D-suikers: CH2OH boven vlak
O brug rechts achteraan, C1 rechts ervan
D-suikers: OH onder vlak = α anomeer, OH boven vlak = β anomeer
L-suikers: OH boven vlak = α anomeer, OH onder vlak = β anomeer
, Ketosen
Ringvorming: additiereactie met C2 en OH van C5 (5 ring) of C6 (6 ring) ->
vorming hemiketal -> nieuwe anomere C-atoom is C2
Voorbeelden:
Glucose: belangrijkste monosaccharide
eindproduct vertering, levert acetylgroepen voor citroenzuurcyclus
energie
Galactose: pectine van planten, onderdeel lactose melkeiwit
wordt omgezet naar glucose
Fructose: honing en fruit, onderdeel sucrose
Ribose en 2-deoxy-ribose: onderdeel nucleotiden RNA en DNA
2 monosacchariden verbonden door glycosidische binding, minstens 1 glycosidische OH en afsplitsing
water
Waar ring gesloten is, variabel dus alfa (binding onder de ring) of beta (binding boven de ring)
Voorbeelden:
Sucrose: suiker van in de keuken, 1 D-glucose en 1 D-fructose gebonden door 1α-2β glycosidische
binding
Beide anomere C-atomen betrokken, dus geen vrije
hemiactelgroep, dus geen reducerend suiker
Lactose: zoogdiermelk, β-D-galactopyranose en β-D-glucopyranose gebonden door β1-4
glycosidische binding
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottehulselmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
