Samenvatting Gespecialiseerde dierenartsassistentietechnieken
Hoofdstuk 1: Toediening van medicatie
Farmacokinetiek: Beschrijft hoe het lichaam geneesmiddelen opneemt, verdeelt
over de weefsels, ze metaboliseert en uitscheidt. Kortom de route van het
geneesmiddel doorheen het lichaam. Is belangrijk om te weten waarom sommige
geneesmiddelen rechtstreeks in de bloedbaan toegediend moeten worden en andere
via de mond ingenomen worden. Het legt ook uit waarom sommige geneesmiddelen
1x per dag of meermaals ingenomen moeten worden.
Wat het lichaam doet met geneesmiddelen kunnen we in 4 fases indelen
(ADME proces)
• Medicijn wordt toegediend en het duurt even
(absorptiefase) voordat het opgenomen wordt in de
bloedbaan
• Medicijnen die IV worden toegediend is er geen
absorptiefase omdat het geneesmiddel rechtstreeks in de
Absorptie
bloedbaan komt
• Chemische eigenschappen van medicijnen bepalen hoe
een medicijn toegediend moet worden
➢ Meloxicam: beste absorptie in de maag
➢ Omeprazole: beste absorptie in de darmen
Distributie of Het lichaam verdeelt het geneesmiddel over de weefsels
verdeling
• Medicijnen worden afgebroken zodat deze uit het
lichaam kunnen verwijderd worden
• Gebeurt voornamelijk in de lever
• Het medicijnmetabolisme wordt beïnvloedt door
leverziekte → deze dieren kunnen het medicijn niet goed
metaboliseren
• Cytochroom P450 enzymen worden geproduceerd door
Metabolisatie de lever en zijn belangrijk voor de metabolisatie van
medicatie
➢ Enzyme inducerende geneesmiddelen: zijn
medicijnen die de hoeveelheid cytochroom P450
verhogen hierdoor wordt het
geneesmiddelmetabolisme versnelt
➢ Enzyme remmers: zijn medicijnen die de hoeveelheid
cytochroom P450 verminderen
• Het geneesmiddel wordt uit het lichaam verwijderd
• Gebeurt voornamelijk via de nieren
• Dieren met een slecht werkende nieren → kunnen
Eliminatie of
minder medicatie uit te scheiden (Rekening mee houden:
excretie
dosis aanpassen ofwel een medicijn niet gebruiken)
• Via de gal in het spijsverteringsstelsel
• Via tranen, speeksel, zweet en adem
Prodrugs: zijn geneesmiddelen die door de lever gemetaboliseerd moet worden om
actief te worden. Vb: codeïne
Intravasculaire toediening Extravasculaire toediening
Er zijn 2 methoden van intravasculaire • Elke toediening van medicatie buiten
toediening: intra-arterieel en intraveneus (rectaal,
oraal, inhalatie, subcutaan,
• Intraveneus
intramusculair, topisch, …)
• Intra-arterieel → wordt weinig
• Het geneesmiddel moet eerst
gebruikt, enkel voor bloeddrukmeting en
geabsorbeerd worden om in de
monitoring van de bloedgassen
bloedbaan terecht te komen
Voordelen Nadeel
Nadelen
• Snelle werking: Bijwerkingen
moeilijk onder • Geen direct effect na toediening
direct aanwezig in de
bloedbaan → geen controle te • Elke geneesmiddel dat via
absorptie nodig houden zijn maagdarmstelsel gaat zal door first-
pass metabolisme medicatie verloren
• De volledige dosis
gaan dat niet in de bloedbaan terecht
van het medicijn is
komt
beschikbaar
First‐pass effect:
• Geneesmiddelen die via het
maagdarmkanaal worden opgenomen
gaan eerst via de vena porta
(leverpoortader) naar de lever
• Een deel van de geneesmiddelen in de
bloedbaan zullen telkens gemetaboliseerd
worden als ze de lever passeren waardoor
ze hun werking verliezen
• De lever bevat het cytochroom P450‐enzymen die ervoor zorgt dat een
geneesmiddel wordt omgezet naar een vorm (wateroplosbaar) dat uitgescheiden kan
worden via urine of gal
• Als het geneesmiddel gemetaboliseerd is dan wordt het: metaboliet genoemd →
en verwijderd
• Het first-pass effect bepaald hoeveel van het geneesmiddel er in de bloedsomloop
terecht komt → biologische beschikbaarheid genoemd
Geneesmiddelreceptoren:
• Receptoren zijn eiwitten die zich in of op een celwand bevinden
• Geneesmiddelen binden aan receptoren en zullen zo een signaal sturen naar de
cel en er zal een reactie van de cel ontstaan
• Agonist: medicatie die bindt op receptor en een reactie uitlokt
• Antagonist: medicatie die bindt op receptor maar geen reactie uitlokt, de
receptor is geblokkeerd waardoor er geen ander geneesmiddel zich meer aan de
receptor kan binden
Hoe komt het dat geneesmiddelen bijwerkingen veroorzaken?
In het beste geval zou een medicijn alleen binden aan de gewenste receptor maar dit
gebeurt niet. Het geneesmiddel zal zich binden aan het doelwit maar bindt zich ook
aan andere receptoren wat voor bijwerkingen zorgt.
Enterale toediening Parenterale toediening
• via het maagdarmstelsel • Niet via het maagdarmstelsel
• Bv: oraal, buccaal (via • Bv: topicaal, inhalatie en Injectie (bv.
wangslijmvlies), sublinguaal (onder de Intraveneus, subcutaan)
tong) en rectaal
Enterale toedieningen
Voordelen Nadelen
• Goedkoop • Medicatie werkt traag door
• Relatief gemakkelijk trage absorptie en distributie
• Kan door de eigenaar • Absorptie via
gegeven worden zonder hulp maagdarmstelsel is
Oraal (via van DA onregelmatig (bv. voedsel in
mond) • Verschillende doseringen de maag)
beschikbaar • Sommige medicatie wordt
afgebroken door enzymen in
het maagdarmstelsel
• Niet bruikbaar voor
patiënten die braken en
buiten bewustzijn zijn
Voordelen Nadelen
• Werkt snel door goede • Absorptieverschillen
doorbloeding op die plek tussen soorten (bij katten
• Kan aan bewusteloze en werkt buprenorfine onder de
Buccaal (via brakende patiënten gegeven tong goed maar bij honden
wangslijmvlies) worden niet)
en sublinguaal • Medicatie moet niet • Weinig medicatie
(onder de tong) worden ingeslikt beschikbaar in deze vorm
• Medicatie wordt • Smaak is soms
rechtstreeks in de bloedbaan onaangenaam
opgenomen waardoor het
first-pass-metabolisme
vermeden wordt
Voordelen Nadelen
• Ideaal voor als orale route • Absorptie is onregelmatig
Rectaal niet lukt: Bv. Diazepam bij en onvoorspelbaar
patiënt met epilepsie aanval, • Minder makkelijk om door
medicijn veroorzaakt irritatie de eigenaar thuis te laten
van het maagdarmstelsel doen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper estherplatini. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
