2023 - 2024 samenvatting – Privaat recht
DEEL 1: PERSONEN – EN FAMILIERECHT
1
,2023 - 2024 samenvatting – Privaat recht
HOOFDSTUK 1
CATEGORIEËN VAN PERSONEN EN DE RECHTSPERSOON
BEGRIPPEN
Personenrecht = onderdeel van burgerlijk recht, dat betrekking heeft op de status en de bescherming
van de persoon als enkeling
Familierecht = onderdeel van burgerlijkrecht, dat betrekking heeft op de status van de verhoudingen
tussen personen zoals huwelijk, geregistreerd partnerschap, alimentatie, afstamming en adoptie
CATEGORIEËN VAN PERSONEN
Persoon = elke entiteit die drager kan zijn van rechten en plichten
SOORTEN PERSONEN
De natuurlijke persoon De rechtspersoon
= de mens met zijn rechten en plichten = groepering van personen en/of midden die aan
het rechtsverkeer kan deelnemen als drager van
criterium: mens zijn subjectieve rechten en plichten
2 noden:
Kapitaal samenbrengen
Aansprakelijkheid beperken
DE RECHTSPERSOON
Problemen:
Nood aan een systeem voor kapitaalopbouw ontstaan van een aparte persoon
Nood aan een beperking van aansprakelijkheid los van de mens
Soorten rechtspersonen:
Publiekrechtelijke rechtspersonen
Privaatrechtelijke rechtspersonen
Feitelijke verenigingen
Dienen het algemeen belang waarvoor ze specifieke
bevoegdheden krijgen, zoals belastingen heffen, bindende
reglementen opstellen en onteigenen
Publiekrechtelijke
rechtspersonen Indien de helft + 1 van de aandelen bij de overheid
= publiekrechtelijke rechtspersoon
Voorbeelden: gemeenschappen, gewesten, lokale besturen, bpost,
proximus, NMBS, PostNL …
2
,2023 - 2024 samenvatting – Privaat recht
Commerciële privaatrechtelijke rechtspersoon:
Vb. BV (Besloten Vennootschap), Telenet …
Privaatrechtelijke Niet commerciële privaatrechtelijke rechtspersoon
rechtspersonen Vb. VZW of Vereniging Zonder Winstoogmerk …
Kunnen niet zomaar opgestart worden: moeten statuten opmaken
+ een dossier neerleggen
Hebben geen aansprakelijkheidsbeperking: persoonlijke
verantwoordelijkheid voor de daden die men stelt in naam van de
vereniging
Feitelijke verenigingen Voorbeelden: jeugdvereniging
Uitzondering: vakbonden willen geen rechtspersoonlijkheid
wegens de volgende redenen:
Stakingen zouden via de rechtbank kunnen worden
tegengehouden
Financiële aansprakelijkheid
Extra informatie lesopnames
Een figuur van burgerlijke dood = de rechter kon je al je rechten ontnemen waardoor je in facto eigen
lijk geen mens meer was (was in de middeleeuwen zo al, als straf vogelvrij verklaard werd), juridisch
ben je dan geen mens meer, maar wordt je als een ding beschouwd, als een object.
→ ondertussen al afgeschaft: werd afgeschaft door een discussie met de VS in de 19e eeuw
Visie tegenover dieren is veranderd
Momenteel kennen wij dieren geen rechten toe, ooit was dit anders. in de middeleeuwen waren
dierenprocessen geen uitzondering.
Vb in de 16e eeuw , een incident waarbij een kind aan het spelen was met een hond van zijn nonkel. Toen het kind
een stukje vlees werd aangeboden heeft die hond dat willen afpakken en beet daarbij dat kind dood. In die tijd,
was de medische wetenschap nog niet zo gevorderd om dat kind te redden.
In de middeleeuwen:
Niet het baasje, maar de hond werd gearresteerd en beland in de cel, waar hij moest wachten op zijn
proces
In deze tijd:
Hond zou hoogstwaarschijnlijk ingeslapen worden, de verantwoordelijkheid ligt volledig bij ons en de
wet nu, volledige verantwoordelijkheid bij de eigenaar van dat dier
3
, 2023 - 2024 samenvatting – Privaat recht
HOOFDSTUK 2
DE NATUURLIJKE PERSOON
De natuurlijke persoon = de mens, met een menselijk lichaam
Bescherming tegen derden: bescherming van de fysieke integriteit tegen inmenging door
derden
Zelfbeschikkingsrecht: zeggenschap over je eigen lichaam
BESCHERMING VAN DE FYSIEKE INTEGRITEIT
ALGEMENE REGELS (Het lichaam is onschendbaar)
Rekening houden met:
Privaat recht: geen enkel individu mag de fysieke integriteit van iemand anders schenden
Publiek recht: het algemeen belang weegt zwaarder door dat het individueel belang waardoor
dwangmaatregelen mogelijk zijn
Vb. verplichte vaccinatie tegen polio (filmpje in lesopname 2), gedwongen opname van geesteszieken,
fouillering en arrestaties, douanecontroles
SCHENDING VAN DE FYSIEKE INTEGRITEIT
Schending van de fysieke integriteit is slechts mogelijk onder bepaalde voorwaarden:
1. Legaliteit: staat het in de weg?
2. Finaliteit: dient het democratisch doel?
3. Proportionaliteit: is het in verhouding tot het beoogde doel? minst mogelijke geweld
GEOORLOOFDE MEDISCHE INGREEP
Voorwaarden:
1) Medische noodzaak: 3 mogelijkheden preventief (Vb vaccinatie preventieve borstamputatie in
geval van vermoeden borstkanker), diagnostisch (Vb klinisch onderzoek laparoscopie) , curatief (Vb
chirurgie)
2) Redelijke proportie tussen het medisch risico waarmee de ingreep gepaard gaat en het gunstig
resultaat dat het kan opleveren (vb. harttransplantatie bij een 95 jarige man is ethisch moeilijk te
verantwoorden)
3) Geneeskunde moet beoefend worden door de regels van de kunst, met gebruikmaking van
recente wetenschappelijke kennis en moderne medische technieken
4) Informed consent: patiënt moet geïnformeerd zijn én vrij toestemming geven
ZELFBESCHIKKINGSRECHT
ALGEMENE REGELS (Eigen zeggenschap over je lichaam)
Evolutie doorheen de tijd:
• Vroeger: weinig zelfbeschikkingsrecht omwille van katholieke geloof
• Ondertussen meer en meer zelfbeschikkingsrecht
• Belangrijk keerpunt: abortuswet in 1990
4
