Dit is een volledige samenvatting van partim embryologie. Zowel de cursus als mijn notities van de les zijn in deze samenvatting opgenomen.
Veel succes :))
2023-2024 Ontwikkeling van het
spijsverteringsstelsel
en endocriene klieren
Gastro-intes+naal en endocrien stelsel,
stofwisseling
Emma Degroote
2DE BACH GENEESKUNDE
,Inhoudsopgave
De pharynxbogen, pharynxgroeven en pharynxzakjes ..................................................................................... 4
De pharynxbogen ............................................................................................................................................... 4
Eerste pharynxboog ....................................................................................................................................... 4
Tweede pharynxboog .................................................................................................................................... 4
Derivaten van de pharynxbogen + zie aDeelding 4 !!! .................................................................................. 5
De pharynxgroeven............................................................................................................................................. 6
De eerste pharynxgroeve ............................................................................................................................... 6
De tweede, derde en vierde pharynxgroeve ................................................................................................. 6
De pharynxzakjes ................................................................................................................................................ 6
Het eerste pharynxzakje ................................................................................................................................ 6
Ontwikkeling van het oor .......................................................................................................................... 7
Middenoor ........................................................................................................................................... 7
Binnenoor............................................................................................................................................. 7
Het tweede pharynxzakje .............................................................................................................................. 8
Het derde pharynxzakje ................................................................................................................................. 8
Thymus ................................................................................................................................................. 8
Parathyroïdklieren ................................................................................................................................ 8
Het vierde (en vijfde) pharynxzakje ............................................................................................................... 8
Pathologie: ......................................................................................................................................................... 9
De tong ......................................................................................................................................................... 10
Ontwikkeling mucosa van de tong .................................................................................................................... 10
Het voorste 2/3de van de tong..................................................................................................................... 10
Bezenuwing: ............................................................................................................................................ 10
Het achterste 1/3de van de tong................................................................................................................... 10
Bezenuwing: ............................................................................................................................................ 11
EpigloEs ........................................................................................................................................................... 11
De tongspieren ................................................................................................................................................. 11
Bezenuwing: ............................................................................................................................................ 11
Pathologie: ....................................................................................................................................................... 11
Overzicht:.......................................................................................................................................................... 12
De schildklier ................................................................................................................................................ 12
Ontwikkeling van de schildklier ........................................................................................................................ 12
Pathologie: ....................................................................................................................................................... 13
De tanden ..................................................................................................................................................... 13
Ontwikkeling van de tanden ............................................................................................................................. 13
De complexe vorming van de tand .............................................................................................................. 13
De bouw van de tand ................................................................................................................................... 15
Glazuur .................................................................................................................................................... 15
Den]ne ................................................................................................................................................... 15
Postnataal......................................................................................................................................................... 15
Melktanden.................................................................................................................................................. 15
Permanente tanden ..................................................................................................................................... 15
Pathologie: ....................................................................................................................................................... 16
1
,Speekselklieren ............................................................................................................................................. 16
3 paar speekselklieren ...................................................................................................................................... 16
Gastro-intesCnaal stelsel............................................................................................................................... 16
Krommingen van het embryo ........................................................................................................................... 16
Het peritoneum en het mesenterium................................................................................................................ 18
Ontwikkeling van het peritoneum en het mesenterium .............................................................................. 18
Embryonale begrippen............................................................................................................................ 18
De primiLeve darm ........................................................................................................................................... 19
De voordarm ................................................................................................................................................ 19
De oesophagus........................................................................................................................................ 19
De maag .................................................................................................................................................. 20
Bursa omentalis .................................................................................................................................. 20
Het duodenum ........................................................................................................................................ 21
De lever ................................................................................................................................................... 21
De pancreas ............................................................................................................................................ 22
De milt..................................................................................................................................................... 22
Pathologie: ....................................................................................................................................................... 23
De oesophagus ............................................................................................................................................ 23
De maag ....................................................................................................................................................... 23
De pancreas ................................................................................................................................................. 23
De primiLeve darm ........................................................................................................................................... 24
De middendarm ........................................................................................................................................... 24
Ontwikkeling van de darmen .................................................................................................................. 24
Intraperitoneaal of retroperitoneaal? ................................................................................................ 25
Cytodifferen]a]e van het endodermale epitheel .............................................................................. 25
Vorming van het defini]eve darmlumen............................................................................................ 26
Pathologie: ....................................................................................................................................................... 26
De middendarm ........................................................................................................................................... 26
3 types van rota]estoornissen ........................................................................................................... 27
De primiLeve darm ........................................................................................................................................... 28
De einddarm ................................................................................................................................................ 28
Ontwikkeling van anaal kanaal ................................................................................................................ 28
Pathologie: ....................................................................................................................................................... 29
Derivaten van crista neuralis ......................................................................................................................... 30
Ontwikkeling van de neurale lijst ...................................................................................................................... 30
Craniale derivaten van crista neuralis .......................................................................................................... 30
Derivaten van craniale crista neuralis ..................................................................................................... 30
Truncale derivaten van de neurale lijst ........................................................................................................ 31
Het sympatho-adrenerg traject............................................................................................................... 31
Het ventrolateraal traject ........................................................................................................................ 31
Dorsolateraal traject ............................................................................................................................... 31
Circumpharyngeale derivaten van de neurale lijst ...................................................................................... 32
Cardiale neurale lijst derivaten ............................................................................................................... 32
Vagale neurale lijst derivaten .................................................................................................................. 32
Pathologie: ....................................................................................................................................................... 32
De hypofyse .................................................................................................................................................. 33
Vorming ............................................................................................................................................................ 33
Controle op de hypofyse ................................................................................................................................... 33
2
, De adenohypofyse ....................................................................................................................................... 33
De neurohypofyse........................................................................................................................................ 33
De bijnier ...................................................................................................................................................... 34
Vorming ............................................................................................................................................................ 34
Pathologie: ....................................................................................................................................................... 34
, 5
Arterie Craniale zenuw Skelet Spieren
1 A. Maxillaris N. trigeminus (V) Processus mandibularis: - Kauwspieren:
- N. maxillaris - Lig. sphenomandibulare 1. M. temporalis
- N. mandibularis - Malleus + anterieur lig. 2. M. masseter
- Mandibula 3. M. pterygoideus lateralis
4. M. pterygoideus medialis
Processus maxillaris - M. tensor veli palaAni
- Incus - M. tensor tympani
Derivaten van de pharynxbogen + zie a8eelding 4 !!!
- Ala major ossis sphenoidalis - M. digastricus venter anterior
- Maxilla
2 A. stapedia N. facialis (VII) - Stapes - M. stapedius
- Processus styloideus - M. stylohyoideus
- Cornua minora os hyoideum - M. digastricus venter posterior
- Craniaal corpus os hyoideum - Mimische spieren
- Ligamentum stylohyoideum
3 - A. caroAs communis N. glossopharyngeus (IX) - Cornua majora M. stylopharyngeus
- Proximaal deel A. caroAs - Caudaal corpus os hyoideum
4+6 - A. subclavia dextra N. vagus (X) CarAlago van de larynx - M. constrictores pharyngis
- Bijdrage aorta (CC – SC) - M. cricothyroideus
- A. pulmonalis - M. levator veli palaAni
- Binnenste larynxspieren
,De pharynxgroeven
De eerste pharynxgroeve
Eerste pharynxgroeve => meatus acusAcus externus
- Diepte begrensd door membrana tympani: drie lagen!
ñ Buitenste laag: ectoderm eerste pharynxgroeve
ñ Middelste laag: neurale lijstcellen
ñ Binnenste laag: endoderm eerste pharynxzakje
- Auricula gevormd rond opening uit 6 mesenchymale kraakbeenknobbels
ñ 3 uit pharynxboog 1
ñ 3 uit pharynxboog 2
De tweede, derde en vierde pharynxgroeve
Van tweede, derde en vierde pharynxgroeve blija niets over
1) 2de pharynxboog groeit naar caudaal: mesenchymale groei
2) Caudale groei sluit 3 groeven af: sinus cervicalis = Ajdelijke laterale holte
ñ Later opgevuld ! pathologie !
3) 2 pharynxboog vergroeit met ectodermale zwelling van 4de boog: platysma
de
De pharynxzakjes
Het eerste pharynxzakje
Eerste pharynxzakje betrokken bij vorming oor
- Uitstulping = recessus tubotympanicus (RTT)
ñ Mediaal: nauw deel tuba audiAva = buis van Eustachius
ñ Distaal: cavum tympani = middenoorholte
6
,Ontwikkeling van het oor
Middenoor4
Ontstaat uit 1ste en 2de pharynxboog, 1ste pharynxgroeve, en 1ste pharynxzakje!!
1) Dorsaal van uiteinde van RTT: condensaAe mesenchym (week 6)
ñ 1ste pharynxboog: malleus, incus, m. tensor tympani
ñ 2de pharynxboog: stapes, m. stapedius
2) Dorsale endoderm van RTT ruptureert: gehoorbeentjes in cavum tympani
ñ Cavum tympani nog gevuld met losmazig mesenchym
de
3) 8-9 maand voor bevalling: apoptose losmazig mesenchym
ñ Gehoorbeentjes in lucht
GelijkAjdig expansie van endodermaal epitheel => volledig middenoor bedekt met endoderm
- Sensibele innervaAe slijmvlies middenoor: n. tympanicus (IX = 3de boog)
ñ PRETREMATISCHE TAK = tak die oorspronkelijke kieuwboog verlaat om gebied
in kieuwboog ervoor sensibel te innerveren
˃ N. ophtalmicus: V
˃ Chorda tympani: VII
Binnenoor
Binnenoor ontstaat uit ectoderm!!
1) Ectodermale verdikking = oorplacode (week 3)5
2) Oorplacode gaat invagineren => afgesloten structuur = otocyst of oorblaasje
ñ Labyrinthus membranaceus
ñ Ganglia N. vesAbulocochlearis
3) Dorsomediaal deel otocyst gaat verlengen => appendix endolymfaAcus
ñ Appendix endolymfaAcus --> saccus endolymfaAcus
ñ Saccus verbonden met pars superior via ductus endolymfaAcus
4) DifferenAaAe otocyst in 2 delen (week 5)
ñ Pars inferior: ductus cochlearis + sacculus
˃ Sacculus verbonden met ductus cochlearis via ductus reuniens
ñ Pars superior: 3 ducA semicirculares + utriculus
4
Zie aDeelding 5
5
Zie aDeelding 6
7
,Het tweede pharynxzakje
Tweede pharynxzakje => fossa tonsillaris => tonsilla palaAna
1) Begin derde maand: epitheel proliferaAe in
onderliggend mesenchym
ñ Endodermale crypten
2) 3 – 5de maand infiltraAe lymfocyten uit beenmerg
de
Sensibele innervaAe door n. glossopharyngeus (3de boog)
Het derde pharynxzakje6
Derde pharynxzakje geea oorsprong aan thymus- en parathyroïdweefsel
- Distaal uitstulpingen: dorsaal --> parathyroïdweefsel, ventraal --> thymusweefsel
- Verdwijnt uiteindelijk volledig
Thymus
1) 4de week: pars ventralis = endodermale proliferaAes => epitheliale weefsel
ñ Niet thymocyten!
2) ConnecAe endodermale proliferaAes met derde pharynxzakje verdwijnen: apoptose
3) 4-7de week: afdaling op middellijn endodermaal weefsel --> thorax
ñ Thymus nu nog volledig epitheliaal
ñ Langs migraAetraject kan ectopische restanten gevonden worden ≠ pathologie
4) InfiltraAe neurale lijstcellen => septa en kapsel vormen
5) 3de maand: infiltraAe lymfocyten => cortex en medulla
Parathyroïdklieren
1) 5de week: pars dorsalis => glandula parathyroideae inferiores
2) Afdaling met thymusweefsel, finaal naar middellijn migreren
3) 7de week: dorsaal onderpool schildklierlobben
ñ Onvoldoende/te veel afzakken = aberrante glandula parathyroidea
˃ Bij kanker moet je rekening houden met ≠ locaAes
˃ Nooit alle bijschildklieren verwijderen: veel klachten door [Ca2+]↓
Het vierde (en vijfde) pharynxzakje
Vierde pharynxzakje geea oorsprong aan glandulae parathyroideae superiores
- Glandulae parathyroideae superiores ontstaat caudaler dan inferiores
- Minder variaAe in ligging dan glandulae parathyroideae inferiores
Vierde of vijfde pharynxzakje => ulAmobranchiale lichaam (endodermaal + omgeven NLC)
1) Meteen los --> mediaal en caudaal
2) Opgenomen in lateraal groeiende schildklier
3) Vorming parafolliculaire of C-cellen
- ProducAe calcitonine: hoeveelheid calcium in bloed verlagen
6
Zie aDeelding 7
8
, Pathologie:
1. Branchiale of branchiogene cyste
= met vocht gevulde blaas door niet volledig opgevulde sinus cervicalis
- Waar: ventraal m. sternocleidomastoideus, onder angulus mandibulae, lateraal
- Opmerken pas bij puberteit: secreAe door epitheel
- Soorten branchiale cysten: met/zonder fistula of
kanaal
ñ Externe cervicale fistula: communicaAe met
huid
ñ Interne cervicale fistula: communicaAe met
fossa tonsillaris
ñ Externe en interne cervicale fistula: beide =
zeer zeldzaam
9
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mgrtgeneeskunde. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,36. Je zit daarna nergens aan vast.
