OUDERSCHAP
INLEIDING
WAAROM HET OLOD OUDERSCHAP
VIDEO
Ouders zijn vaak machteloos, we moeten als begeleider luisteren naar de kinderen
zelf, proberen achterhalen vanwaar het gedrag komt, …
De inspanningen van de ouders bij elkaar blijven (in hetzelfde huis), structuur
proberen te vinden voor de kinderen, time-out proberen …
UIT DE DEBATTEN BLIJKT
We kijken eerst en vooral vanuit het kindperspectief: er is veel “kind-theorie”. Het
ouderperspectief kennen we veel minder, maar hier zetten we het eerder centraal.
Het is belangrijk om het perspectief van de ouders mee te nemen, we moeten naar
ze toestappen en ondersteunen (ook wanneer het goed loopt)
- Ouderbegeleiding is een belangrijk deel van onze job. Vroeg of laat word je
ermee geconfronteerd.
- Bijzondere jeugdzorg
- Personen met een beperking
- Verslavingszorg
- Buitengewoon of regulier onderwijs
- Ook in residentiële setting!!
Belangrijk om het ouderperspectief nooit vergeten, we moeten de visie die zij hebben
van het kind steeds meenemen. Dit is verschillende settingen.
MAAR WAT MET DE OUDERS ZELF…
- Hoe beleven zij ouderschap? Hoe voelen zij zich als ouders?
- Hoe geven zij dat vorm?
- Waarom maken zij bepaalde beslissingen?
- Wat maakt dat ze kiezen voor aanpak A of methode B?
- Welke gevoelens en emoties gaan er allemaal om in ouders als ze bezig zijn
met ‘ouder zijn’?
Belangrijk om samen met de ouders in dialoog te gaan rond ouderschap
OUDERSCHAP DOOR DE JAREN HEEN (BIJKOMENDE TEKST)
VISIE OP OUDERSCHAP DOOR DE JAREN HEEN
Er bestaat al eeuwenlang een traditie van opvoedadviezen
- Predikanten: geestelijk opvoedingsadvies
- Begin 19de eeuw: Vooral artsen hielden zich hier mee bezig. Dit ging
voornamelijk over hygiëne en gezonde leefstijl (meer via de medische
invalshoek om goeie ouder te kunnen zijn).
- Eind 19de eeuw: leerkrachten en schooldirecteuren hadden een meer
didactische invloed (geen pedagogische insteek)
- Vanaf 1900: ervaren moeders – aandacht pedagogische aspecten
,Veranderend gangbaar idee rond opvoeding
- Opvoeden is een aangeboren instinct, liefde maakt alles goed
- Opvoeden moet worden aangeleerd, liefde is niet volmaakt, kan niet alleen
voorzien voor het kind (tijdschriften/opleiding/cursus)
- Focus op moeders: “Open brief aan moeders en anderen die in kinderen
belang stellen”
Moederscholen (gericht naar moeders om stil te staan bij ‘wanneer ben je een
goede ouder’).
- Het leven is de leerschool van ouders, geen opleiding nodig, wat met de
vaders?
De vorige focus kreeg dus kritiek (iedereen heeft een eigen stijl)
De rol van moeder werd niet meer alleen als focus gezien, vaders
kregen ook een rol.
ALBERT EINSTEIN, SIGMUND FREUD & BENJAMIN SPOCK
Revolutionair boek rond baby- en kinderverzorging en opvoeding.
REVOLUTIONAIRE VERANDERING
- Vaders hebben een actieve rol: ze kunnen en moeten deze rol ook opnemen
- Je kan nooit té veel affectie geven: eerste 1000 dagen zijn belangrijk (heeft hij
mee onderbouwd)
- Elke ouder kan een speciale en liefdevolle band hebben met zijn/haar kinderen
- Meer vertrouwen op instincten als ouder zijnde
- Meer genegenheid en flexibiliteit in de opvoeding van kinderen
Toen was dit revolutionair, nu lijken deze dingen vanzelfsprekend.
VISIE OP OUDERSCHAP DOOR DE JAREN HEEN
Deze revolutionaire zaken zorgde voor veel verandering.
Er waren eeuwenlange opvoedingsadviezen:
Tot jaren ‘70: ouderschap als crisis en zware opdracht
- Parenthood as crisis: 83% ouders ervaart lichte of ernstige crisis
- Oorzaken: geen voorbereiding, plots in één keer en niet geleidelijk, levenslang
- Ouders moesten aan zichzelf werken, moeten investeren in het ouderschap
Vanaf jaren ‘70: positief ouderschap
- Ouders verdienden medeleven, verdienen gehoord te worden
• Toen zette ze in op het positief ouderschap. We moeten ook meer
vertrouwen op het feit dat die verschillen er kunnen zijn.
- Onvolmaaktheid is normaal
- Authenticiteit
- Verschillende manieren van ouderschap
- Meer vertrouwen
TRIPLE P
,Er zijn veel soorten positief ouderschap: triple P is hier één van. Ouders krijgen hier
vaardigheden aangeleerd, leren tijd maken voor het kind en leren duidelijke
verwachtingen stellen die positief zijn naar het kind toe.
Er zijn eeuwenlang opvoedadviezen
Tot jaren ’70 zagen we het ouderschap als een crisis en zware opdracht. Na de jaren
‘70 kwam het positief ouderschap, hierbij zien we het krampachtig ouderschap
(extreem ouderschap)
- Meer verantwoordelijkheid bij ouders
- Sociale omgeving minder beschikbaar als steun
- Problematisch gedrag wordt vaker gediagnosticeerd
Jeugdwet (2015): dure zorg kan beperkt worden
- Eerder signaleren: hoe vroeger je ze opvangt, hoe beter en vroeger we kunnen
ondersteunen
- Niet te veel en te snel problematiseren
- Eigen kracht van ouders versterken: bijvoorbeeld kind en gezin polsen ze bij
ouders hoe gaat het mentaal met jou, lukt het om zoveel op te staan, … Zo
kunnen ze zo vroeg mogelijk kijken of er een ondersteunend netwerk is.
KRAMACHTIG OUDERSCHAP (EXTREEM OUDERSCHAP)
Hierbij zien we ouders die hun kinderen continue monitoren. Ze delen dan vaak enkel
de goede momenten/ de voorbeeldmomenten. Deze vorm kent ook zijn risico’s.
- Kinderen hebben een laag zelfvertrouwen, zijn angstiger, hebben een laag
zelfbeeld, …. Dit kan komen omdat ouders zoveel controleren tijdens de
opvoeding.
We zien deze vorm van ouderschap vaak bij de middenstand en hogere stand
gezinnen.
We zien enkele oorzaken van dit soort ouderschap.
- Meer tijd voor minder kinderen (minder kinderen per gezin)
- Status (prestatiemaatschappij) (cfr. Extreme verjaardagsfeestjes)
- Internet en smartphones
We gaan als laatste verder in op de risico’s
- Laag zelfbeeld, minder onafhankelijk, minder doorzettingsvermogen
- Emotioneel rigide, moeilijk te controleren
- Angstig en bang voelen voor buitenwereld
In het Engelse woordenboek vinden we de benaming van dit soort ouderschap onder
de termen: helicopterparenting, over-parenting of hyper-parenting
VISIE OP OUDERSCHAP DOOR DE JAREN HEEN
DE HUIDIGE TENDENSEN
KRACHTIG OUDERSCHAP
Door de jeugdwet van 2015, zien we de rol van ouders veranderen.
, Ouders worden minder afhankelijk van zorg, omdat ze vaker en eerder gebruikmaken
van eigen mogelijkheden: ouders zijn expert over hun kind. Een beschermende factor
hierbij zien we het uitbreiden van hun sociaal netwerk, en het versterken en
gebruiken hiervan.
Er wordt ook minder doorverwijst naar specifieke zorg. In de realiteit is dit niet altijd
zo, maar komt door veel verschillende zaken.
- Zelfredzaam en samen redzaam
- It takes a village → individuele aangelegenheid → ondersteund ouderschap
MILD OUDERSCHAP
Zie volgende les
ALLES OP EEN RIJTJE
- Voor 19e eeuw: weinig aandacht voor pedagogische aspecten (geestelijk
opvoedingsadvies, artsen, …)
- Vanaf 1900: aandacht pedagogische aspecten
- Veranderend gangbaar idee rond opvoeding (aangeboren instinct, aan te
leren, focus moeders, wat met vaders…)
- 1946: Benjamin Spock (vaders actieve rol, meer beroep op instinct en
flexibiliteit in opvoeding…)
- Tot jaren ‘70: ouderschap als crisis en zware opdracht
- Vanaf jaren ‘70: positief ouderschap
- Krampachtig ouderschap (extreem ouderschap)
- Huidige tendensen
Krachtig ouderschap (Gravesteijn)
Mild ouderschap (Nina Mouton)
Mindful ouderschap (Bögels)
WAT IS OUDERSCHAP
WAT IS OUDERSCHAP
Het deel van je identiteit dat aangeeft dat je kinderen hebt.
- Formeel op aanspreekbaar
- Levenslang
- Leidt tot gevoelens van kwetsbaarheid
- Zich verantwoordelijk willen voelen voor kinderen (opvoeding en
welbevinden kinderen)
- Taak: zoveel mogelijk tradities, wijsheden en inzichten overbrengen op het
kind MAAR HET IS MEER DAN DAT!
Ouderschap is niet gelijk aan opvoederschap, opvoederschap zit onder ouderschap.
Als begeleider neem je nooit het ouderschap over.
- Zelfzorg, je weg vinden in nieuwe rol, je lichaam die veranderd, … hebben
allemaal te maken met ouderschap.
Ouderschap wordt nog te vaak gelijkgesteld aan opvoeden én succesvol ouderschap
wordt afgemeten aan de manier waarop het kind ontwikkelt.
