GASTRO ENTEROLOGIE
ZIEKTEN VAN DE MOND
ONTSTEKING VAN HET MONDSLIJMVLIES
ZIEKTEN VAN DE SLOKDARM
GASTRO OESOFAGEALE REFLUXZIEKTE GOR ZIEKE OF PATHOLOGISCHE GOR
GOR = terugvloeien van maaginhoud in de slokdarm, komt het tot in de mond dan spreken we over regurgitatie
(zure oprispingen)
GOR na een maaltijd is fysiologisch, we noemen het pathologisch bij het overschrijven van een bepaalde
hoeveelheid of duur
GOR ziekte of pathologische GOR (gepaard met symptomen en slijmvliesletsels)
VOORKOMEN
Zeer frequent, meestal chronisch of recidiveert
OORZAAK
Slechte werking of onvoldoende van de onderste slokdarmkringspier – functionele stoornis
De spier bevindt zich in het onderste gedeelte van de slokdarm, juist boven de maagingang = normaal een anti-
refluxbarrière tussen slokdarm en maag (normaal gesloten – tijdens slikken open)
Probleem: spier op verkeerde ogenblik ontspant en opent maaginhoud in de slokdarm GOR
Oorzaken die kunnen bijdragen:
een ontoereikende slokdarmperistaltiek (motiliteitsstoornissen)
te langzame of vertraagde lediging van de maag
reflux wordt bevorderd door: aanwezigheid glijbreuk
tweede anatomische structuur die bijdraagt tot de anti-refluxbarrière = diafragma, omsluit onderste deel van
de slokdarm
inademen, hoesten, … (andere activiteiten met druk in buikholte) contracties van het diafragma
conclusie:
onderste slokdarmkringspier = intern mechanisme
diafragma = extern mechanisme
van het anti reflux barrière
,BEVORDERENDE FACTOREN
1. roken: tabak zorgt voor
- stimulatie productie en afgifte van maagzuur
- verminderen spierspanning van de onderste slokdarmkringspier
2. Voedingsmiddelen
- die slokdarmslijmvlies prikkelen: citrusvruchten, koffie, ..
- die spierspanning onderste SLKDspier verminderen of maaglediging vertragen: vetten, chocolade,
alcohol, koffie, …
- die druk in maag verhogen: gashoudende dranken, te grote maaltijden, luchthoudende spijzen, …
3. Knellende kledij
4. zwangerschap drukverlaging van onderste SLKDspier door progesteron
SYMPTOMEN
Meest voorkomende: brandingsgevoel achter het borstbeen, pyrosis of retrosternaal zuurbranden
veroorzaakt door terugvloei van zuur maagsap tot in slokdarm en keel prikkeling van de
gevoelszenuwuiteinde
Vooral: na maaltijd,, bij inspanning, bij voorovergebogen of liggende houding
Minder voorkomende symptomen:
pijn op de borst, al dan niet tijdens het slikken. Soms uitstralend naar de rug, de hals of de armen.
gevoel van krop in de keel
nachtelijke hoest tgv. reflux van zure maaginhoud in de luchtwegen
aantasting van de stembanden (laryngitis) door reflux: schorre en hese stem, droge hoest, een gevoel
van druk diep in de keel, voortdurende neiging de keel te schrapen
kan gepaard gaan met oesofagitis, ontsteking van het slokdarmslijmvlies (in 40 à 60% van de gevallen).
gevolg van de inwerking van maagzuur ter hoogte van het slokdarmslijmvlies = refluxoesofagitis
VERWIKKELINGEN
Ernstige oesofagitis kan gepaard gaan met: (minder dan 10 procent)
ulceraties
bloedingen bloedbraken (hematemese)
stenose (vernauwing van doorgang door bindweefselvorming als reactie op ontsteking)
ontstaan van Barrettslokdarm, plaveiselepitheel wordt vervangen door éénlagig cylindrisch epitheel
als reactie op zure reflux (precancereuze toestand – slokdarmkanker bij 10 procent)
andere verwikkeling: verergeren astma en terugkerende luchtweginfecties
DIAGNOSE
Endoscopie met eventuele afname van een biopt
,BEHANDELING
NIET MEDICAMENTEUS
1. voorovergebogen of liggende (zeker na maaltijd) houding vermijden
2. dragen knellende kledij vermijden
3. gebruik alcohol en tabak stoppen of beperken
4. slechte voedingsmiddelen vermijden
5. overgewicht beperken
6. stress beperken
MEDICAMENTEUS
1. Gaviscon = legt schuimlaag die op maaginhoud drijft mechanische barrière tussen maagsap en
slokdarm
2. Maagzuursecretieremmers in geval van oesofagitis (H2 blokkers, proronpompinhibitoren)
3. Heelkundige ingreep bij recidief (voorbeeld: hiatus hernia)
ZIEKTEN VAN DE MAAG
VERDEDIDINGSFACTOREN VAN DE MAAG
Mucus door oppervlakkige epitheelcellen (onder andere onder invloed van prostaglandines)
AGRESSIEFACTOREN VOOR DE MAAG
Fysiologisch: secretie zuur, pepsine
Omgeving gebonden: voedingsfactoren
Medicamenteus: NSAI
Infectieus: helicobacter pylori
HELICOBACTER PYLORI
= kleine spiraalvormige gramnegatieve bacterie met flagellen (één uiteinde) met goed aanpassingsvermogen in
zure en weinig zuurstofrijke omgeving
beschikt over: krachtige urease-activiteit, ureum splitsen in ammoniak
enzym (urease): ureum ammoniak en in koolzuur verhoging van de pH veroorzaakt neutralisatie micro
omgeving gunstiger milieu bacterie
Helicobacter pylori vasthechten cellen maagepitheel door specifieke moleculen prolifereren celwerking
progressief te verstoren
immuunrespons van de gastheer:
Lokaal: productie immunoglobulines
Cellulair: activering van lymfocyten en monocyten
hevige reactie maar ontoereikend
ongevoeligheid van de kiem voor de immuunrespons, zou gevolg zijn van de aanwezigheid van moleculen met
laag antigeen vermogen aan het oppervlak van de kiem
, ontstekingsreactie acute en vervolgens chronische gastritis
Persistentie (lang in stand blijven) atrofie van het maagslijmvlies (chronische atrofische gastritis).
Voornaamste reservoir van Helicobacter pylori = mens. Eens verworven, blijft de infectie meestal gedurende
jaren of zelfs voor de rest van het leven chronisch aanwezig
Overdracht: oro-oraal en/of feco-oraal.
Industrielanden
20% van de bevolking geïnfecteerd met Helicobacter pylori.
Helicobacter pylori = meest verspreide oorzaak van pathogene bacteriële infectie toch (> 80%) van de
Helicobacter pyloridragers symptoomvrij
GASTRITIS
= Ontsteking van het maagslijmvlies
OORZAKEN
Irritatie van het maagslijmvlies door:
de eigen maagsappen tgv. maagstase (vertraagde maagmotiliteit)
sterk gekruid voedsel, zeer warm of zeer koud voedsel
alcohol
Infectieus: Helicobacter pylori (evolutie naar chronische gastritis)
SYMPTOMEN
1. Branderigheid tot pijn thv. middenbovenbuik na de maaltijd
2. Volheidsgevoel, opgeblazen gevoel
3. Misselijkheid, braken
4. Verminderde eetlust
BEHANDELING
Maagsparend dieet:
Vermijden van: zeer koude of zeer warme voedingsmiddelen, prikkelende voedingsmiddelen (kruiden,
koffie, thee, alcoholische dranken en gashoudende dranken), vetten, zout
kleine, lichte en talrijke maaltijden gebruiken, over de dag gespreid
langzaam en rustig eten, goed en voldoende kauwen
Medicamenteus:
anti-emetica (Motilium, Primperan, Dibertil ...)
antacida (Mylanta II, Maalox ... )
