Volledige samenvatting ouderschap
Ouderschap: Inleiding
Visie op ouderschap door de jaren heen
1. Ouderschap als crisis
2. Positief ouderschap
3. Krampachtig ouderschap
4. Krachtig ouderschap
Eeuwenlang is er een traditie van opvoedadviezen
- Predikanten: geestelijk opvoedingsadvies
- Begin 19de eeuw: artsen, vnl. over hygiëne en gezonde leefstijl
- Eind 19de eeuw: leerkrachten en schooldirecteuren
- Vanaf 1900: ervaren moeders – aandacht pedagogische aspecten
Veranderend gangbaar idee rond opvoeding
1. Opvoeden is een aangeboren instinct, liefde maakt alles goed
2. Opvoeden moet worden aangeleerd, liefde is niet volmaakt
(tijdschriften/opleiding/cursus)
Focus op moeders: “Open brief aan moeders en anderen die in kinderen belang stellen”
➔ Moederscholen
3. Het leven is de leerschool van ouders, geen opleiding nodig
➔ wat met de vaders?
Albert Einstein, Sigmund Freud en Benjamin Spock.
Dokter Benjamin Spock
Belangrijk voor de opvoeding van kinderen en baby’s:
- Hij zegt dat je een baby niet verwent door hem liefde te geven als hij huilt, maar dat ze
geborgenheid en genegenheid nodig hebben.
- Hij wil meer genegenheid in de opvoeding van kinderen.
Hij duidt op het belang van ouders die zich gesteund moeten voelen in waar ze mee bezig zijn.
Revolutionaire verandering:
- Vaders hebben een actieve rol
- Je kan nooit te veel affectie geven
- Elke ouder kan een speciale en liefdevolle band hebben met zijn/haar kinderen
- Meer vertrouwen op instincten
- Meer genegenheid en flexibiliteit in de opvoeding van kinderen
Eeuwenlange opvoedingsadviezen
Tot jaren ‘70: ouderschap als crisis en zware opdracht
- Parenthood as crisis: 83% ouders ervaart lichte of ernstige crisis
- Oorzaken: geen voorbereiding, plots in één keer en niet geleidelijk, levenslang
• Geen voorbereiding: je weet niet wat te doen.
• Plots in één keer: alles verandert in een vingerknip.
, • Levenslang: je kan nooit meer terug gaan naar niet-ouder zijn.
- Ouders moesten aan zichzelf werken
Vanaf jaren ‘70: positief ouderschap
- Ouders verdienden medeleven
- Onvolmaaktheid is normaal
- Authenticiteit
- Verschillende manieren van ouderschap
- Meer vertrouwen
Triple P:
= Positive Parenting Program
= Inzetten op positieve verwachtingen wanneer een kind in crisis is.
➔ Gevolg: krampachtig en extreem ouderschap.
Krampachtig ouderschap en extreem ouderschap
- Meer verantwoordelijkheid bij ouders
• Ouders worden aangesproken als kinderen zich verkeerd gedragen.
- Sociale omgeving minder beschikbaar als steun
- Problematisch gedrag wordt vaker gediagnosticeerd
Tegenreactie: Jeugdwet (2015): dure zorg kan beperkt worden
• Eerder signaleren
• Niet teveel en te snel problematiseren
• Eigen kracht van ouders versterken
Wat?
- Ouders monitoren hun kinderen continue
- Middenstand en hogere stand gezinnen
Oorzaken
- Meer tijd voor minder kinderen (minder kinderen per gezin)
- Status (prestatiemaatschappij) (cfr. extreme verjaardagsfeestjes)
- Internet en smartphones
Risico’s
- Laag zelfbeeld, minder onafhankelijk, minder doorzettingsvermogen
- Emotioneel rigide, moeilijk te controleren
- Angstig en bang voelen voor buitenwereld
Helicopterparenting
- Zeer aanwezig zijn in het leven van de kinderen.
- Extreme aandacht voor ervaringen en problemen van de kinderen.
- Monitoren alles, ook al zijn er geen problemen.
Hyper-parenting
- Zeer prestatiegericht: laten een kind geen kind zijn.
, - Ouders kiezen zelf de ambities van hun kinderen.
Curling parents
- Obstakels voor kinderen gaan verwijderen, zo komt het kind geen problemen tegen.
Lawnmover parents
- Alle mogelijke problemen die in de toekomst kunnen voorkomen gaan elimineren voor het
kind.
- Dit is extremer van curling parents.
Huidige tendensen
- Krachtig ouderschap (Gravesteijn)
- Mild ouderschap (Mouton)
- Mindful ouderschap (Bögels)
Krachtig ouderschap:
- Jeugdwet 2015 → rol van ouders veranderen
• Ouders worden minder afhankelijk van (professionele ) zorg
- Vaker en eerder gebruikmaken van eigen mogelijkheden
- Sociaal netwerk uitbreiden, versterken en gebruiken
• Beschermende factor voor het mentaal welzijn van ouders
Gevolg
- Minder doorverwijzingen naar specifieke zorg → doel van de jeugdwet
- Zelfredzaam en samenredzaam
• Zelf kunnen omgaan met uitdagende situaties bij het ouderschap
• Sociaal netwerk betrekken om samen redzaam te zijn
Evolutie in ouderschap
- It takes a village → individuele aangelegenheid → ondersteund ouderschap
Mild ouderschap
“Ik wil je leren dat gevoel te vertrouwen, zelfs als het indruist tegen adviezen van je omgeving of
tegen je eigen constructie van de ‘perfecte’ ouder.
“Ik wil tonen dat meeveren met jezelf en de kinderen, in uiteenlopende situaties, meer energie kan
opleveren dan krampachtig vastklampen aan rigide regeltjes.”
- Luisteren naar buikgevoel als ouders
- Balans tussen doe en zijns modus
- Wat is de ware aard van het kind en de relatie met je kind?
Mindful ouderschap:
= Een methode om stress in de opvoeding en automatische ouderlijke reactiepatronen te
herkennen, begrijpen en verminderen. Ouders leren zich op een niet-oordelende manier bewust
te worden van opvoedingsstress en opvoedingsreactiviteit.
Alles op een rijtje:
, - Voor 19e eeuw: weinig aandacht voor pedagogische aspecten (geestelijk
opvoedingsadvies, artsen, …)
- Vanaf 1900: aandacht pedagogische aspecten
- Veranderend gangbaar idee rond opvoeding (aangeboren instinct, aan te leren, focus
moeders, wat met vaders,…)
- 1946: Benjamin Spock (vaders actieve rol, meer beroep op instinct en flexibiliteit in
opvoeding,…)
- Tot jaren ‘70: ouderschap als crisis en zware opdracht
- Vanaf jaren ‘70: positief ouderschap
- Krampachtig ouderschap (extreem ouderschap)
- Huidige tendensen
• Krachtig ouderschap (Gravesteijn)
• Mild ouderschap (Nina Mouton)
• Mindful ouderschap (Bögels)
Wat is ouderschap?
Het deel van je identiteit dat aangeeft dat je kinderen hebt.
- Formeel op aanspreekbaar
- Levenslang
- Leidt tot gevoelens van kwetsbaarheid
- Zich verantwoordelijk willen voelen voor kinderen (opvoeding en welbevinden kinderen)
- Taak: zoveel mogelijk tradities, wijsheden en inzichten overbrengen op het kind MAAR HET
IS MEER DAN DAT!
Ouderschap opvoederschap
- Opvoederschap is een deeltje van ouderschap.
- Ouderschap wordt nog te vaak gelijkgesteld aan opvoeden én succesvol ouderschap
wordt afgemeten aan de manier waarop het kind ontwikkelt.
- Als je ouders opvoedadviezen geeft, maar geen of weinig oog hebt voor de onzekerheid die
ouders voelen, of de stress die ouders ervaren vanwege “de vele ballen die ze in de lucht
moeten houden”, dan sla je een essentiële stap over.
➔ Geen opvoedingsadvies zonder rekening te houden met ouderschap.
➔ Wat hebben ouders nodig om …?
Oog voor goede ouderervaringen:
“Momenten dat ouders het gevoel hebben dat ze het goed doen als ouder, trots zijn op hun kind
en gevoelens van geluk en intimiteit met hun kind delen”
Wat weten we al over ouderschap?
Werd weinig onderzoek naar gedaan
Een levenslang proces
- Waarin interactie is tussen ouder, kind en omgeving
- Getypeerd door veranderingen binnen partnerrelatie, sociale en emotionele
vaardigheden,…
