Samenvatting
Samenvatting HOOFDSTUK 10: verlichting: religie, wetenschap en politiek
HOOFDSTUK 10: verlichting: religie, wetenschap en politiek
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Beweging van de hemellichamen gaan zelfde bewegingen hebben als de voorwerpenop aardoppervlak
daardoor w de idee dat het bovenmaanse (hemel) en ondermaanse (op aarde)
VERSCHILLEND zijn van elkaar DEFINITIEF WEGGEBLAZEN
9.7. Een onttoverde wereld
wetenschappelijke revolutie brengt in 18e E diepgaande transformatie van wereldbeeld
- wereld niet langer uitdrukking goddelijke harmonie, maar wetmatig en wiskundig geordend
- wiskunde en mechanica sleutels tot begrip wereld ipv traditie en Schrift
onttovering wereld: wat is rol God nog in universum?
→ centrale bekommernis van debat over wetenschap en religie tijdens Verlichting
Toegankelijk maken voor degene die in andere talen actief zijn
Tegen einde 17e eeuw worden er steeds meer vragen gesteld bij het idee van het christendom dat zogezegd alles kan
verklaren in de wereld
HOOFDSTUK 10: VERLICHTING: RELIGIE, WETENSCHAP EN POLITIEK
10.1. Inleiding: redelijke burgers
Verlichting: alles moet kunnen uitgelegd worden aan iedereen
Beeld van appel op zijn hoofd: om hem bekend te maken
Wetensch inzichten worden een motor voor de samenleving
Immanuel Kant (1724 - 1804) : ‘durf te denken’
Verlichting: Europes en N-Amerikaans fenomeen (eind 17e en vooral 18e E)
- zoektoch naar bevrijding met rede als leidsman
- zelfstandig en kritisch denken ipv autoriteit, traditieen openbaring
- normen, waarden en wetten niet langer ‘van bovenaf’ opgedrongen, maar ruimte voor
burgerparticipatie
- ontstaan van publieke sfeer (J¨rgen Habermans): autonome en rationele maatschappelijke
inbreng van burgers
Durf te denken los van autoriteiten, tis nie om dat de prof zegt zo is het dat je niet moet denken
Hoe organiseer je dat?
verlichting legt de nadruk: dit is een gemeenschappelijke inspanning, praten met anderen, argument en tegen
argument
10.2. Wetenschap en religie
Inzicht: newton bracht ons een manier van denken en dat heeft ons de verlichting gegeven
Newtoniaanse fysica enorme impact op wetenschap Verlichting
● basis wetenschappelijke vooruitgang, maar ook bredere sociale, intellectuele, religieuze…
toepassing
● idee dat comlexe fysische realiteit in aantal wetten te vatten is, inspireert filosofen om ook
andere maatschappelijke vraagstukken te herleiden tot aantal principes
→ hergebruik van newtoniaanse wetenschap in debat rond religie: apologie en
religiekritiek
Die principes gaat men toepassen op allerlei tereinen en heeft heel wat
implicaties
natuurlijk naar christelijke wereldsopvatting
74
, a. Apologie van het geloof
(1) natuurlijke theologie in Engeland
- fysico-theologie: wetenschap in dienst van religie
- idee dat gods activiteit in wereld openbaart via natuurwetten
- natuurkunidge lezing van theologische kwesties; schepping, zondvloed, Godsvraag,
mirakels…
- God toont zich niet in eenmalige, ‘tegen-natuurlijke’ gebeurtenissen (bv mirakels) maar in
perfecte continute functioneren van schepping
- Tot dan toe werd god gezien als mirakel man, en verricht wonderen
- Fysico- theologie: Hier doen ze het andere, god is niet iemand die plots tussenbijde komt, god
heeft alles in gang gezet en is de uitvinder van al deze systemen (bv zonvloed perfecte
illustratie van mechanische wetten)
vertegenwoordiging door William Derham (1657 - 1735)
(2) Natuurlijke historie in Frankrijk
- Georges-Louis Leclerc, graaf de Buffon: Fr’se newtoniaan, verzet zich tegen natuurlijke
theologie
- geen goddelijke interventie in natuur: religie en natuurkunde scheiden om religieuze zuiver te
houden
- historicisering van natuur: natuurkunidge geschiedenis van aarde en ontstaan van leven in 7
fasen
→ geeft historische dimensie aan Newtons kosmologie
Buffon: natuurverschijnselen probeert te ordenen en zegt god is eigelijk de uitvinder van de gesch en de
natuurversc hebben een eigen geschiedenis, er is een chronologische evolutie
Bv schelpen, vormen zich, versteningen die uitgehold w door water, proces van miljoenen jaren
stelt een chronologie voor van allerlei evolutie
- theologische geschiedenis van schepping ingeruild voor natuurlijke geschiedenis: wijkt af van
scheppingsverhaal, introduceert historische dimensie…
- niettemin ook binnen raamwerk bijbelse scheppingsverhaal; symbolische lectuur Genesis,
verwerpt idee evolutie (degeneratie) van soorten
- Is alles wel waardevol wat er gecreeerd wordt?
- Een ezel is een ezel, geen ge degenereerd paard
- Idee van een natuurlijke geschiedenis
- Haalt scheppingsverhaal totaal onderuit
- maar zegt ja je mag de bijbel niet letterlijk nemen
- begrijpen in een andere tijdsdimensie
- Alternatief voor christelijk wereldbeeld
b. Religiekritiek
wetenschap ook gerecupereerd voor kritiek op geïnstitutionaliseerde religie (rooms-katholicisme)
1. Deïsme
● rationeel godsbegrip: Dieu Horloger - Voltaire
● universum werkt volgens onveranderlijke natuurwetten
● God als eerste oorzaak, geen immante aanwezigheid
● impliceert kritiek op katholieke vertrouwen op gebeden, mirakels… die interveniërende God
veronderstellen
● rol wetenschap in deïsme: studie natuurwetten om tot mysterie van schepping door te dringen
● bijbel bevat ethische boodschap, geen wetenschappelijek waarheid over het universum
→ waarheid komt via wetenschap, niet via openbaring of autoriteit van schrift
75
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hannedegeetere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75057 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen