Les 6 De Romeinse keizertijd Deel 2
Rome en de christenen
Het Nieuwe Testament is de primaire bron maar men moet kritisch zijn want we weten niet wat men
wou benadrukken in de evangelies.
Paulus had een conflict met andere apostelen, niet-joodse mensen die zich bekeerde tot het
christendom moesten zich niet houden aan Joodse regels (zoals besnijdenis) maar andere vonden
dat wel.
(1.) Nieuwe Testament, Evang. Marcus 15.1-1
De houding van Pilatus is afwachtend, hij wil weten wat Christus misdaan heeft. Pilatus denkt zelf
niet dat Christus echt kwaad heeft gedaan maar de hogepriesters willen Christus weg, onder hun
druk geeft hij Christus de kruisiging.
Het is verbazend dat Pilatus zo positief wordt voorgesteld want in andere bronnen wordt hij heel
negatief voorgesteld.
Er zijn geen andere bronnen over Paulus buiten de christelijke overlevering. Hij was een Jood uit
Tarsus, een Griekse stad. Hij had een conflict met de Joden uit Judea en is verantwoordelijk voor de
verspreiding van het Christendom in Klein-Azië en Griekenland.
(2.) Nieuwe Testament, Handelingen 13,14-51
Paulus en Barnabas worden uitgenodigd om in een synagoge te gaan spreken, in het begin was er
helemaal nog geen breuk.
Het grote succes van Paulus heeft tot afgunst gezorgd bij de vooraanstaande Joden. Dit heeft ervoor
gezorgd dat Barnabas en Paulus buiten gegooid werden.
(3.) Nieuwe Testament, Handelingen 18.1-17.
Het is opmerkelijk dat Paulus zijn bekeringen deed binnen de Joodse gemeenschap maar dit gaat
niet goed. Hij mag wel zijn gang gaan. Er komt een conflict met Joden en ze slepen hem voor de
rechter maar de rechter wil niet oordelen omdat het geen misdrijf is volgens hem, het gaat over een
religieus probleem.
(4.) Nieuwe Testament, Handelingen 19.23-40
Het motief van Demetrius is dat hij Artemis-beeldjes maakt maar als men niet meer in Artemis
gelooft, men geen geld meer kan verdienen. De magistraat zijn houding is neutraal.
De verhalen laten allemaal zien dat Paulus niets mis zou doen.
Christenvervolgingen
De eerste vervolgingen waren georganiseerd door Nero.
35
, 5.) Tacitus, Annales 14.44.2-5
Nero liet Christenen branden in de nacht als lantarens omdat er geruchten waren dat ze Rome in de
fik hadden gestoken en dat ze de mensheid zouden haten.
Tacitus heeft kritiek op Nero, hij vindt het niet erg dat hij ze straft maar de manier waarop is niet
goed, het werkt ook niet goed.
Het Christendom werd ook los gezien van het Jodendom, dus Christen zijn was strafbaar maar Joods
zijn niet.
(6.) Plinius, Epistulae 10.96
Ook onder Trajanus zijn er christenvervolgingen. Plinius zijn beleid t.o.v. van Christenen was dat men
ter dood veroordeeld werd maar als je duidelijk maakt dat men niet (meer) Christen is, dan ben je
veilig. Plinius weet eigenlijk niet of hij Christenen executeert omdat ze “Christenen” zijn of de
“misdaden” die bij het Christendom horen. Die misdaden horen dan bij een “bijgeloof” maar hij ziet
het probleem niet. Hij wil wel van het Christendom af maar hij wil ze bekeren, niet doden.
(7.) Plinius, Epistulae 10.97
Dit is Trajanus zijn antwoord. Hij geeft toe dat het niet mogelijk is om een algemene regel te maken
en men moet ook niet opzoek gaan naar christenen om ze te kunnen veroordelen, alleen als ze
aangeklaagd worden, moeten ze veroordeeld worden. Met anonieme aanklachten wordt ook niets
gedaan.
Christenen geven aan dat ze niets misdoen, maar dat andere altijd verkeerde betichtingen maakten.
Edxard Gibbon 1ste helft 2de eeuw was de beste tijd ooit
Er was stabiliteit en vrede, er waren geen interne conflicten en succesvolle oorlogen aan de grenzen.
De autoriteit van de keizers werden erkend door de legers, er was ook een goede verstandhouding
met de senaat.
Veranderingen eind 2de eeuw
De dreigingen aan de grenzen namen toe en er kwam een kloof tussen de keizer, het leger en de
stedelijke elites. Het zorgde voor de militarisering van het RR.
Er komen burgeroorlogen nadat Commodus vermoord wordt.
Severische dynastie
De winnaar van de oorlogen is Caracalla. Hij is een succesvolle generaal die door zijn succesvolle
oorlogen aanvaard wordt als keizer.
Zijn buste ziet er veel bozer uit dan die van Commodus, hij geeft een uitstraling dat hij alles in zijn
controle heeft.
Hij wordt vermoord maar een van zijn neven, Heliogabalus, volgt hem op maar hij was 14...
Heliogabalus is eigenlijk een priester uit het oosten voor een Zonnegod. Hij wordt heel negatief
beschreven door de bronnen. Hij zou ook getrouwd zijn met een Vestaalse maagd, wat niet mag. Hij
wordt ook vermoord.
Dan volgt een andere neef van Caracalla hem op, Alexander Severus, hij was 13 jaar. Hij had de pech
dat de Romeinen met het Nieuwe Perzische Rijk als vijand.
36
