Prof Lore Mergaerts, volledige samenvatting. Ik was erdoor met 16/20 (examen van 14/6/2024)voor het examen. De samenvatting bevat alle onderdelen en elk deel is aangevuld met informatie uit de reader.
Het bevat ook examenvragen met de antwoorden. Indien er vragen zijn over de leerstof, mag je alt...
CRIMINOLOGISCHE PSYCHOLOGIE
DEEL I: INLEIDING IN DE CRIMINOLOGISCHE PSYCHOLOGIE
INLEIDING
Wat is criminaliteit?
• Wikstrom: “een daad die de morele regels overtreed die gedefinieerd staan in het strafwetboek”
o Morele regels= de regels die door de meeste mensen aanvaard worden
• Anderen focussen op:
o Deviant gedrag
▪ = het overtreden van sociale normen
▪ Is veel breder
o Antisociaal gedrag
▪ Zeer breed, kan dus ook alcoholmisbruik inhouden
• Criminaliteit is een moving target = het ligt aan wanneer en waar de criminaliteit wordt gepleegd
om het als misdrijf te beschouwen
o Criminaliteit is een sociaal geconstrueerde klasse van handelingen:
o Bv. homoseksualiteit
o Drugs
o Prostitutie
o …
=> Deze waren allemaal verboden, maar dit is nu veranderd
• Sommige criminologen spreken liever over deviant gedrag of antisociaal gedrag
o = gedrag dat sociale normen overtreedt
• Kerndelicten of male in se offences
o Delicten die als serieuze delicten worden aanzien
o = moord, verkrachting, aanranding, diefstal
Criminaliteit meten
Dit gedrag meten is belangrijk omwille van verschillende redenen:
1. We willen weten hoeveel criminaliteit er is en wat de prevalentie is van verschillende types
criminaliteit
2. Kijken of criminaliteit stijgt of daalt en nagaan of de criminaliteit vaker voorkomt in bepaalde
gebieden
3. Voor het verbeteren van de theorieën over criminaliteit
a. We hebben een duidelijk zicht nodig op een bepaald fenomeen dat we willen verklaren
• Officiële criminaliteitsstatistieken
o Verzameld door wetshandhavingsinstanties en zijn gebaseerd op overtredingen waarvan
aangifte wordt gedaan
o Zijn gebaseerd op criminele overtredingen
▪ Probleem: Dark number
o Alle Westerse landen publiceren hun criminaliteitsstatistieken
• Slachtofferenquêtes
o Vaak jaarlijks bevraagd
, o Beperkingen
▪ Slachtoffers moeten feiten naar boven halen vanuit hun geheugen
• Hoe ze dit zich herinneren is vaak anders dan hoe het werkelijk was
▪ Slachtoffers vinden het soms moeilijk om over de feiten te praten
• Zullen terughoudend zijn
• Voornamelijk bij seksuele misdrijven
• Dark figure of crime
o = dark number
1.EEN SCHETS VAN DE CRIMINOLOGISCHE PSYCHOLOGIE
Psychologie is 1 van de mogelijke invalshoeken om crimineel gedrag te bestuderen en verklaren
• Voor dit vak nemen we één specifieke bril op om te kijken waarom mensen in de criminaliteit
stappen
o Kunnen we deze inzichten gebruiken om misdrijven op te sporen
o Dus niet enkel voor de behandeling
1.1DE ONTWIKKELING VAN DE CRIMINOLOGISCHE PSYCHOLOGIE
Enkele belangrijke grondleggers
• Alles begon bij enkele personen (data niet kennen)
o William Stern (1871-1938)
▪ Psychologie heeft geen Amerikaanse roots, men denkt vaak dat dit van Amerika
komt
• Eigenlijk is het eerder Duits
• Hij zette zijn onderzoek verder in de VS omdat hij vluchtte voor de
Jodenvervolging, waardoor men denkt dat de oorsprong in Amerika is
▪ Deed onderzoek naar het geheugen
• Kunnen we wel op ons geheugen vertrouwen?
• = psychology of testimology
o = oordeel geven over de vraag of herinneringen aan
slachtoffers, getuigen of verdachten betrouwbaar zijn of niet
• Onderzoek op basis van experimenten
• Ontdekker van de stage of mop crimes
o = misdrijven in scene zetten om het te onderzoeken
o Bv. vechtsscène plots opzetten tijdens de les en achteraf
vragen wat iedereen in het publiek die het zag verklaart,
verklaart iedereen hetzelfde of niet?
▪ Bleek dat er heel uiteenlopende verklaringen
uitkwamen
▪ Het geheugen is niet foutloos bij het herinneren van
criminele feiten
o Hugo Munsterberg (1863-1916)
▪ Claimde dat hij de grondlegger was in de VS
▪ Was zeer kritisch tov justitie en zei dat de psychologie het beter deed
▪ Bouwde verder op Stern, maar erkende dit niet
▪ Publiceerde on the witness stand
• Inzichten over het geheugen in de praktijk in de justitie
, • Omdat hij zich zo keerde tegen justitie, werden zijn inzichten ook niet
serieus genomen
o Hierdoor was er een moeilijke verhouding tussen justitie en
psychologie
o Von Liszt
▪ Bedenker van geïntegreerde strafrechtswetenschap
▪ De psychologie betrekken bij het recht
• Criminaliteit juridisch bekijken
o Hans Gross (1847-1915)
▪ Boek Criminalpsychologie
▪ Kijkt ook naar de misdadigers
▪ Psychologische inzichten op strafrechtsbedeling
▪ Focus op de werkzaamheid van rechters
• Hoe komen rechters tot hun beslissingen?
▪ Onderzoek naar waarneming van mensen en wat dit de impact is op de
verklaringen die ze geven
o Gustav Asschaffenburg
▪ Ook als grondlegger van criminele psychologie beschouwt
▪ Kijkt ook naar daders en plegers van criminaliteit
▪ De eerste drie personen kijken enkel naar…
• Laatste 2 kijken ook naar de misdadigers
o Hilde Kaufmann
▪ Onderzochten oorzaken van crimineel gedrag vanuit psychologie
o Erich Wuffer
▪ Onderzochten oorzaken van crimineel gedrag vanuit psychologie
Hoe kan je psychologie integreren in het juridische?
• Hoe werd dit gedaan in Leuven?
o Louis Braffort
▪ Optichter van de Leuvense school van de criminologie
▪ Jurist die geen criminologisch psychologisch onderzoek deed, maar ervoor
zorgde dat er psychologische vakken in de opleiding criminologie werden
geïntegreerd
o Etienne Degreeff
▪ Tweede voorzitter Leuvense school criminologie
▪ Studeerde geneeskunde en gebruikte deze ervaring om te onderzoeken waarom
mensen plegen
▪ Criminogenese uitgevonden
• = analyse van bepaald misdrijf waarbij je gaat ontleden wat er is
gebeurt, hoe iemand heeft gereageerd waardoor deze een misdrijf
pleegt
• = goede basis om te analyseren hoe je deze situaties kan vermijden
o René Dellaert
▪ Arts, opvoedkundige en psychiater
▪ Kon het medische en psychiatrische goed combineren op misdadigers (werkte in
de gevangenis)
▪ We mogen de mens niet herleiden tot wat hij in zijn hoofd denkt, we moeten
kijken naar het globale mensbeeld
• Voorstander van interdisciplinaire kijk
, • Ondanks deze mening, was hij toch fel voorstander van klinische
behandeling van de dader
o De Batselier
▪ Wou afstand nemen van klinische benadering
▪ = voorvechter kritische criminologie
▪ Had eigenwijze invulling van criminaliteit
▪ Kijken naar individu maar ook naar impact van maatschappij waarin iemand
functioneert, we maken als maatschappij mensen zo waardoor ze criminaliteit
gaan plegen
• Het is de schuld van de maatschappij
• We moeten eerder hier naar kijken ipv naar het individu alleen
▪ Psychopathologie van de normale mens
• Elke mens heeft wel iets, en het is de maatschappij die er dan voor zorgt
of deze iets gaat plegen
• Nie puur kijken naar persoon zelf, maar ook naar de omgeving
• We moeten kijken naar hoe we met die pesonen omgaan en welke
kansen deze hebben gekregen
o Johan Goethals
▪ Pleitte ook voor geïntegreerde benadering
• Verder kijken dan individu
▪ Onderzoek naar waarom mensen niet stoppen met crimineel gedrag
1.2 VERSCHILLENDE VORMEN VAN BINNEN DE CRIMINOLOGIE TOEGEPASTE
PSYCHOLOGIE
Hebben allemaal hun eigen werk, maar overlappen ook
• Forensische psychologie
o = het toevoegen van de psychologie aan het rechtssysteem
o Soms wordt rechtspsychologie als subdomein hiervan beschouwd
o Allerlei vormen van psychologie toegepast in forensische context
o Brede definitie:
▪ Alles wat forensisch is
▪ de toepassing van psychologie op vrijwel alles wat met misdaad te maken heeft,
inclusief ons begrip van de oorzaken van misdaad
o Enge definitie:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sofievandoren. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,46. Je zit daarna nergens aan vast.
