Uitgebreid document met examenvragen (uitgewerkt) uit elk hoofdstuk van het vak sociale en politieke leerstelsels. Bijzonder grote kans dat enkele vragen hieruit of verwante vragen aan bod komen op het effectieve examen. Kan studenten helpen die meer zicht willen op vragen of dit willen gebruiken o...
SOCIALE EN POLITIEKE
LEERSTELS
Dit document bevat een hele waaier aan
mogelijke vragen op het examen sociale en
politieke leerstels (open vragen). Het vak
bestaat ook voor een deel uit begrippen die
men moet leren, maar hoofdzakelijk uit
open vragen.
,OPEN VRAGEN
HOOFDSTUK 1 – DE ONTRAFELING
VAN DE MIDDELEEUWSE ORDE
(1450-1650)
Vergelijk de politieke ideeën van Machiavelli en Thomas More. Hoe verschillen
hun visies op de ideale samenleving?
Machiavelli en More hadden zeer verschillende visies op de ideale samenleving:
Machiavelli:
• Focuste op de realiteit van politiek en macht, niet op morele idealen.
• Geloofde dat een heerser soms immoreel moest handelen om effectief te zijn.
• Zag de staat en de heerser als één, met als doel de eenheid en stabiliteit van de
staat.
• Seculariseerde de politiek, scheidde het van religie en moraal.
More:
• Creëerde een fictief ideaal eiland 'Utopia' als kritiek op de toenmalige
maatschappij.
• Pleitte voor gemeenschappelijk bezit van productiemiddelen en afschaffing van
privébezit.
• Zag een harmonieuze, christelijke samenleving als ideaal.
• Kritiseerde de sociale en economische problemen van zijn tijd, zoals de
enclosure-beweging.
Welke rol speelde de wetenschappelijke revolutie in de veranderende
wereldbeelden van de 16e en 17e eeuw?
De wetenschappelijke revolutie had een enorme impact op de wereldbeelden:
• Versterkte het zelfbewustzijn van de mens door ontdekkingen zoals het
heliocentrisme.
• Leidde tot een meer empirische en toekomstgerichte benadering, in
tegenstelling tot de idealisering van het verleden.
• Figuren als Francis Bacon benadrukten het belang van ervaring en experiment
in kennisvergaring.
• Thomas Hobbes paste wetenschappelijke principes toe op de studie van de
maatschappij.
• René Descartes ontwikkelde de methodische twijfel als basis voor kennis.
• Het ondermijnde de autoriteit van traditionele kennisbronnen, inclusief de
Kerk.
2
, Bespreek de impact van de ontdekkingsreizen op het Europese denken over niet-
westerse culturen.
De ontdekkingsreizen hadden een grote impact op het Europese denken:
• Leidde tot het Dispuut van Valladolid over de rechten en status van inheemse
volkeren.
• Juan Ginés de Sepúlveda verdedigde de onderwerping van inheemse volkeren
als 'natuurlijke slaven'.
• Bartolomé de Las Casas pleitte voor humane behandeling en vreedzame
bekering van inheemse volkeren.
• Creëerde spanning tussen economische uitbuiting en morele/religieuze
overwegingen.
• Leidde tot het concept van de 'edele wilde' in Europees denken.
• Vormde de basis voor latere koloniale en imperiale ideologieën.
Hoe beïnvloedde de Reformatie de relatie tussen kerk en staat in Europa?
De Reformatie had grote invloed op de kerk-staat relatie:
• Luther's leer ondermijnde de autoriteit van de Katholieke Kerk.
• Leidde tot de opkomst van nationale kerken, vaak onder controle van vorsten.
• In calvinistische gebieden ontstonden nieuwe vormen van kerkelijk bestuur,
zoals consistories.
• Versterkte de macht van sommige vorsten die de nieuwe leer omarmden.
• Leidde tot religieuze oorlogen en politieke conflicten in Europa.
• Droeg bij aan de secularisering van de politiek in sommige gebieden.
Analyseer de verschillen tussen de visies van Luther en Calvijn op de rol van
religie in de maatschappij.
Luther en Calvijn verschilden op belangrijke punten:
Luther:
• Benadrukte een directe relatie tussen God en gelovige, zonder kerkelijke
tussenkomst.
• Was wantrouwig tegenover kapitalisme en handel.
• Geloofde in sterke wereldlijke autoriteit (Obrigkeit).
• Zag religieuze vrijheid niet als verbonden met maatschappelijke gelijkheid.
Calvijn:
• Ontwikkelde een systematische moraal, staatsorde en dogma.
• Accepteerde winst als resultaat van arbeid en creativiteit.
• Pleitte voor strikte morele discipline via consistories.
• Zag wereldlijk gezag als ondergeschikt aan religieus gezag.
• Benadrukte gelijkheid voor de wet, wat bijdroeg aan de ontwikkeling van
individuele vrijheid.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper depolitiekeman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,39. Je zit daarna nergens aan vast.
