Samenvatting
Samenvatting anatomie & fysiologie deel 1: cardiovasculair stelsel
- Instelling
- Thomas More Hogeschool (tmhs)
Samenvatting van het cardiovasculair stelsel (bloedcirculatie) van het vak anatomie en fysiologie deel 1
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 39 pagina's
Voorbeeld 4 van de 39 pagina's
In winkelwagenVerkoper
VolgenVoorbeeld van de inhoud
HetHetcardiovasculair
cardiovasculairstelsel
stelsel ○ ○ Serum:
Serum: plasma
plasma waaruit
waaruit hethetstollingseiwit
stollingseiwit fibrinogeen
fibrinogeen is is
verwijderd.
verwijderd. Ontstaat
Ontstaat wanneer
wanneer
blob
je je
bloed
bloedeeneentijdje
tijdjein in
hethetbuisje
buisjelaat
laatstaan,
staan, dedebloedcellen
bloedcellen zakken
zakken samen
samen met methet
het
= transportsysteem
= transportsysteemvoor
voorvoedingsstoffen
voedingsstoffen
enen
andere
andere
essentiële
essentiële
stoffen
stoffen
in in fibrinogeen
fibrinogeen enen vormen
vormen eeneen klontertje
klontertje (=trombus).
(=trombus). Klonter
Klonter bestaat
bestaat dusdus uituit
cellen
cellen
diedie nien
het
het
lichaam
lichaam
&&afvoer
afvoer
van
van
afvalstoffen
afvalstoffen gevangen
gevangen zitten
zitten in in
eeneen fibrinenetwerk.
fibrinenetwerk.
→→ Fibrinogeen
Fibrinogeen = een
= een stollingseiwit,
stollingseiwit, datdataangemaakt
aangemaakt wordt
wordt in in
dedelever
lever enen Wa W
4.1
4.1Het
Hetbloed
bloed
voorkomt
voorkomt in in
hethetbloedplasma.
bloedplasma. nien
= vloeibaar
= vloeibaarweefsel
weefseldat
dat
zich
zich
in in
dede
bloedvaten
bloedvatenbevindt
bevindt
enenvoortdurend
voortdurend circuleert
circuleert
door
door
het
het
lichaam,
lichaam,a.g.v.
a.g.v.
dede
pompende
pompende werking
werking
van
van
het
het
hart
hart
-->-->
draag
draag
bijbij
aanaan
communicatie
communicatie AlsAls
stolling
stolling nodig
nodig is,is,
zalzal
erer
eeneen cascade
cascade aanaanreacties
reacties in in
gang
gang worden
worden gezet
gezet →
tussen
tussen verschillende
verschillendeorgaansystemen
orgaansystemen waarbij
waarbij fibrinogeen
fibrinogeen wordt
wordt omgezet
omgezet in in
fibrine.
fibrine.
Fibrine
Fibrine is is
nietnietoplosbaar
oplosbaar (i.t.t.
(i.t.t.
fibrinogeen
fibrinogeen dat
datopgelost
opgelost is is
in in
hethetbloed)
bloed)enen →
Homestatische
Homestatische mechanismen:
mechanismen:
houden
houden
bloedvolume
bloedvolume
enen
concentratie
concentratie
van
van
bestanddelen
bestanddelen bestaat
bestaat uituit
eeneen netwerk
netwerk vanvandraden
draden datdatzich
zich
rondom
rondom dedebloedcellen
bloedcellen zalzal
binnen
binnen
strikte
strikte
grenzen.
grenzen. afzetten:
afzetten: trombocyten,
trombocyten, erytrocyten
erytrocyten enen fibrine
fibrine vormen
vormen samen
samen eeneenbloedklonter.
bloedklonter.
Bloedafname:
Bloedafname: verschillende
verschillende bloedbuisjes,
bloedbuisjes, in in
sommige
sommige zitzit
al al
antistollingsmiddel
antistollingsmiddel zodat
zodathet
het →
4.1.1
4.1.1Samenstelling
Samenstellingvan
vanbloed
bloed
plasma
plasmaonderzocht
onderzocht kankan worden.
worden. InIneeneen'droge'
'droge' buis
buis zullen
zullen bloedcellen
bloedcellen metmet stollingsfactoren
stollingsfactoren
Bloed
Bloed
is is
hethet
transportkanaal
transportkanaal
voor
voor
verschillende
verschillende
stofffen:
stofffen:
samen
samen klonteren
klonteren enenkan kanhethetserum
serum onderzocht
onderzocht worden.
worden.
→→ Zuurstof
Zuurstof →
→→ Afvalstoffen
Afvalstoffen(koolstofdioxide)
(koolstofdioxide) 4.1.2
4.1.2Bloedplasma
Bloedplasma
→→ Voedingsstoffen
Voedingsstoffen Plasma
Plasma bestaat
bestaat uit:
uit:
→→ Hormonen
Hormonen →→ Water:
Water: 90%90%
→→ Antilichamen
Antilichamen enen
cellen
cellen →→ Eiwitten:
Eiwitten: 6-8%
6-8% (albumine,
(albumine, globulines,
globulines, fibrinogeen)
fibrinogeen)
van
van immuunsysteem
immuunsysteem →→ IonenIonen - anorganische
- anorganische zouten
zouten (Na,
(Na,K,K,Ca,Ca,
Cl)Cl)
→→ Eiwitten
Eiwitten →→ Voedingsstoffen
Voedingsstoffen (AZ,
(AZ,VZ,VZ,
monosachariden)
monosachariden) ww
→→ Warmte
Warmte →→ Overige
Overige stoffen
stoffen (enzymen,
(enzymen, hormonen,
hormonen, vitaminen,
vitaminen, afvalstoffen,
afvalstoffen,
gassen
gassen PlaP
Samenstelling
Samenstelling van
vanplasma
plasma lijkt
lijkt
opophethetinterstitium:
interstitium: water,
water,
ionen
ionenenen
kleine
kleine
opgeloste
opgeloste deeltjes
deeltjes →
Bloedvolume
Bloedvolume van
vaneen
eenvolwassenen
volwassenen is is
7%7%van
van
totale
totale
lichaamsgewicht
lichaamsgewicht = +/-
= +/-
5 liter
5 liter
bloed
bloed diedieworden
worden uitgewisseld
uitgewisseld tussen
tussen het
hetplasma
plasma enen interstitium.
interstitium. →
Bloed
Bloed= vloeistof
= vloeistof metmetcellen:
cellen: 55%55%vloeistof,
vloeistof,
45%
45%cellen.
cellen. Grootste
Grootste verschillen:
verschillen: concentraties
concentraties O2O2 enen CO2,
CO2, concentraties
concentraties opgeloste
opgeloste eiwitten
eiwitten
(grote
(grote →
○ ○ Vloeistof
Vloeistof = bloedplasma
= bloedplasma eiwitten
eiwittenin in
hethetplasma
plasma kunnen
kunnen niet
nietdoor
door dedevaatwand
vaatwand heen.
heen.
○ ○ %% bloedcellen
bloedcellen = hematocriet
= hematocriet (HTC)
(HTC) Homeostatische
Homeostatische regelmechanismen:
regelmechanismen: samenstelling
samenstelling van
van
het
hetbloed
bloedwordt
wordtzoveel
zoveelmogelijk
mogelijk
→→ Rode Rode bloedcellen:
bloedcellen: erytrocyten,
erytrocyten, 43%
43% constant
constant gehouden.
gehouden. Sterke
Sterke veranderingen
veranderingen in in
samenstelling
samenstelling kunnen
kunnenwijzen
wijzen
opopstoornis
stoornisin in
het
het
→→ Witte Witte bloedcellen:
bloedcellen: leukocyten
leukocyten lichaam
lichaam Labo-analyse
Labo-analyse vanvanhet
het plasma:
plasma: kankanhelpen
helpenomom dede
oorzaak
oorzaaktete
vinden.
vinden.Kan
Kan RoR
→→ Bloedplaatjes:
Bloedplaatjes: trombocyten
trombocyten samenstelling
samenstelling plasma
plasma onderzoeken.
onderzoeken. Cellen
Cellen onderzoeken
onderzoeken is is
eeneen
hematologisch
hematologisch onderzoek!
onderzoek! ○
Deze
Dezecellen
cellenzijn
zijn
niet
niet
gegroepeerd
gegroepeerd in in
weefselverband,
weefselverband, ererzijn
zijn
geen
geen intercellulaire
intercellulaire w w Water
Water in in
hethet
plasma
plasma
verbindingen.
verbindingen. DeDecellen
cellenzijn
zijn
dusdus
ergergbeweeglijk
beweeglijk
enen
stromen
stromen met
metdede bloedstroom
bloedstroom mee
mee Plasma
Plasma bestaat
bestaat voor
voor90%90% uituit
water.
water. ○
-->-->
cellen
cellenzijn
zijn
zwaarder
zwaarder dandan plasma,
plasma, dusdus
zinken
zinken
naar
naardede bodem
bodem in in
een
eenbloedstaaltje.
bloedstaaltje. Intercellulair
Intercellulair = water
= water in in
dedecellen,
cellen,buiten
buiten dedebloedvaten;
bloedvaten; ○
grootste
grootstegedeelte
gedeelte van
vanhethetwater
water (60-70%
(60-70% van
van menselijk
menselijk ○
Bloedplasma
Bloedplasma enenbloedserum
bloedserum lichaam)
lichaam)
Plasma
Plasmais is
hethetvloeibare
vloeibare deel
deelvanvanhethet
bloed,
bloed, zonder
zonder
dede cellen
cellen Extracellulair
Extracellulair = buiten
= buiten dede cellen
cellen
Serum
Serum is is
plasma
plasmazonder
zonder stollingseiwitten
stollingseiwitten • • Interstitieel
Interstitieel = in
= in
hethetinterstitium
interstitium ○
○ ○ Plasma:
Plasma:Kunnen
Kunnen wewe uituit
hethetbloed
bloed
halen
halen door
doorin in
eeneenbloedstaal,
bloedstaal, een
een • • Intravasculair
Intravasculair = in
= in
dede bloedvaten,
bloedvaten, waarvan
waarvan grootste
grootste ○
antistollingsmiddel
antistollingsmiddel toetoe
tetevoegen
voegen -->-->
staaltje
staaltje
stilstil
houden
houden-->-->
bloedcellen
bloedcellen
zaken
zaken deel
deelin in
plasma
plasma = interstitium
= interstitium enen bloedplasma
bloedplasma
naar
naar
dedebodem
bodem -->-->
vloeistof
vloeistof bovenin
bovenin is is
plasma
plasma
Sterke
Sterke
daling
dalingvan
vanalbuminegehalte
albuminegehalte kan
kan
oedeem
oedeem veroorzaken:
veroorzaken: CODCODin in
dede
bloedvaten
bloedvaten Homeostatische
Homeostatische processen
processenin in
dede
nieren
nieren
&&door
door
hormonen
hormonen-->-->
regulering
regulering
van
van
vocht-
vocht-
enen 4.14
neemt
neemt af,af,
waardoor
waardoor water
waterniet
niet
meer
meer
aangezogen
aangezogen wordt
wordtofof
juist
juist
eruit
eruitwordt
wordtgeperst.
geperst. elektrolyten
elektrolyten
balans
balans = r=
Ditzelfde
Ditzelfdetreedt
treedt
opopbijbij
eeneen
verhoogde
verhoogdebloeddruk.
bloeddruk. Stoornis:
Stoornis:
ernstige
ernstige
problemen
problemen met
met
neurologische
neurologische
&&cardiologische
cardiologischesymptomen.
symptomen. AaA
Oorzaken
Oorzaken verlaagde
verlaagdeCOD:
COD:overmatig
overmatigeiwitverlies
eiwitverlies
bijbij
nierziekte,
nierziekte,
extreem
extreem eiwitarm
eiwitarm
dieet
dieet VoV
,neer
nneer Water
Water in in
plasma
plasma dient
dient
vooral
vooral
alsals
oplosmiddel
oplosmiddel voor
voor
dede
verschillende
verschillende stoffen
stoffenin in
dede Albumine
Albumine
t bloedbaan
bloedbaan-->-->
wordt
wordtviavia
dede
darmen
darmenopgenomen
opgenomen in in
ons
ons
bloed
bloed
-->-->
verlaat
verlaat
het
het
lichaam
lichaam viavia
dede = meest
= meest voorkomende
voorkomende plasma-eiwit
plasma-eiwit(60%)
(60%)
die
n die nieren,
nieren,
dede
ontlasting,
ontlasting, uitgeademde
uitgeademde lucht
lucht
enen
huid.
huid. ○ ○ Belangrijk
Belangrijk voor
voor
het
het
handhaven
handhaven van
van
dedecolloïd-osmotische
colloïd-osmotische druk
druk(COD)
(COD)
○ ○ Transporteiwit
Transporteiwit van
van
verschillende
verschillendestoffen
stoffen
zoals
zoals
VZ,VZ,
bilirubine,
bilirubine,calcium,
calcium,
Waterpeil
Waterpeilwordt
wordt stabiel
stabiel
gehouden
gehouden door
door
dede
schildklierhormoon,
schildklierhormoon, testosteron
testosteronenensommige
sommige medicijnen
medicijnen -->-->
stoffen
stoffen
binden
binden
nieren
nieren
enenhormonen:
hormonen:
tijdelijk
tijdelijk
aan
aan
albumine
albumine enen
kunnen
kunnen hierdoor
hierdoorvervoerd
vervoerd worden
worden door
doordede
bloedbaan.
bloedbaan.
→→ BijBij
veel
veelvochtverlies
vochtverlies wordt
wordt erer weinig
weinig
urine
urinegeproduceerd
geproduceerd Colloïd-osmotische
Colloïd-osmotische druk
druk(COD)
(COD)
ed)
) enen →→ BijBij
veel
veeldrinken
drinken zullen
zullen wewemeer
meer
HetHetlichaam
lichaamstreeft
streeft
ernaar
ernaarom omdedeconcentratie
concentratie eiwitten
eiwitten
aan
aan
beide
beidezijden
zijden
van
van
dede
plassen:
plassen: voorkomen
voorkomen datdat
ererteveel
teveel
vaatwand
vaatwand gelijk
gelijk
tete
maken.
maken. AlsAls
erereen
een verschil
verschil
is is
aanaanweerszijden
weerszijdenvan
vaneeneen
nter.
onter. water
water in in
het
hetbloed
bloed komt.
komt.
bloedvatwand
bloedvatwand leidt
leidt
dat
dat
ertoe
ertoedatdat
water
water met
meteeneen bepaalde
bepaaldekracht
kracht
door
doordede
vaatwand
vaatwand
het
t →→ Hormonen
Hormonen hebben
hebben invloed
invloed opop
heen
heen wordt
wordtgetrokken
getrokken viavia
osmose
osmose -->-->
van
van
dedezijde
zijde
met
metlage
lage
eiwitconcentratie
eiwitconcentratie naar
naar
dede
uitscheiding
uitscheiding viavia
nieren
nieren enenontlasting,
ontlasting,
toren
ren zijde
zijdemetmet
hoge
hoge concentratie.
concentratie.
niet
niet
viavia
ademhaling
ademhaling enenhuid.
huid.
→→ BijBij
afwijking
afwijking vanvandedenieren
nierenzalzal
het
het Verschil
Verschilin in
dede
concentratie
concentratie
van
van
opgeloste
opgeloste
stoffen
stoffen
aan
aan
weerszijden
weerszijden
van
van
een
een
water
water vanuit
vanuit dedebloedvaten
bloedvaten verplaats
verplaats bloedvatwand.
bloedvatwand.
worden
worden naar
naardedecellen
celleneneninterstitiële
interstitiële
ruimte
ruimte om omwatergehalte
watergehalte in in
hethet
plasma
plasma zozostabiel
stabielmogelijk
mogelijk tetehouden.
houden. Water
Water wordt
wordt
met
met
een
een bepaalde
bepaalde
kracht
kracht
door
door
dede
vaatwand
vaatwand getrokken
getrokken
viavia
osmose
osmose
(de(de
vaatwand
vaatwand
is is
welwel
doorlaatbaar
doorlaatbaar
door
door
water,
water,
niet
niet
voor
voor
grote
grote
eiwitten)
eiwitten)
w w Eiwitten
Eiwitten
in in
het
hetplasma
plasma
Plasma
Plasmabestaat
bestaat uituit
dedevolgende
volgende
eiwitten:
eiwitten:
tjes
eltjes DeDe
kracht/druk
kracht/druk waarmee
waarmee hethet
water
water door
door dede
vaatwand
vaatwand
in in
het
het
bloedvat
bloedvat
wordt
wordt
→→ Albumine
Albumine (60%)
(60%)
gedrukt
gedrukt
→→ Verschillende
Verschillendesoorten
soortenglobulines
globulines
(iets
(iets
<40%)
<40%)
e →→ Fibrinogeen
Fibrinogeen(2%)
(2%) Deze
Deze
uitwisseling
uitwisseling vanvan
water
water enenvoedingsstoffen
voedingsstoffen
Daarnaast
Daarnaast bestaat
bestaat
plasma
plasmaook
ook
uit:
uit:
niet
niet
gebonden
gebonden hormonen
hormonen zoals
zoals
insuline,
insuline, gebeurt
gebeurt
alleen
alleent.h.v.
t.h.v.
dede
capillairen;
capillairen;dede
jk prolactine,
prolactine,
thyroïd
thyroïd
stimulerend
stimulerend hormoon,
hormoon, follikelstimulerend
follikelstimulerend hormoon
hormoon -->-->
dede bloedvaatjes
bloedvaatjes hebben
hebben een
eenspeciale
specialedoorlaatbare
doorlaatbare
in
het
het concentraties
concentratieshormonen
hormonen wisselen
wisselenvanvan
dag
dagtottot
dag
dag
ofof
zelfs
zelfs
van
vanuur
uur
tottot
uur.
uur. wand.
wand.
DeDe
bloeddruk
bloeddruk (hydrostatische
(hydrostatische druk)
druk)is is
dede
Rol
Rolvan
van
deze
dezeeiwitten:
eiwitten:
oek!
k! tegendruk
tegendrukvanvanCOD.
COD. COD
COD zuigt
zuigt
water
water aan,
aan,dede
○ ○ Colloïd-osmotische
Colloïd-osmotische druk
druk(COD):
(COD): grote
grote
plasma-eiwitten
plasma-eiwitten blijven
blijven
in in
het
het
bloed,
bloed, zeze
zijn
zijn
tete
hydrostatische
hydrostatische druk
druk perst
persthethet
water
water uituit
dede
groot
groot
omomdoor
doordedeporiën
poriën vanvandede
capillairen
capillairen
tete
treden
treden
-->-->
houden
houden vocht
vocht in in
bloedbaan
bloedbaan
bloedvaten.
bloedvaten.
○ ○ Viscositeit
Viscositeit
= dikte
= diktevan
vanhethetbloed
bloed
→→ Arteriële
Arteriële capillairen:
capillairen:bloeddruk
bloeddruk is is
hoger
hoger
○ ○ Handhaven
Handhaven PHPHvanvan
hethet
bloed:
bloed: afstaan
afstaan
enen afbreken
afbreken H+H+
ionen
ionen
dan
dandedeCOD,
COD, waardoor
waardoor water
water &&
○ ○ Reservevoorraad
Reservevoorraad aan
aanAZ:AZ:eiwitten
eiwittenworden
worden bijbij
katabole
katabole
reacties
reactiesin in
dede
lever
lever
voedingsstoffen
voedingsstoffen uituit
dede capillairen
capillairen wordt
wordt
afgebroken
afgebroken tottot
AZ,
AZ,
diedie
gebruikt
gebruikt kunnen
kunnen worden
worden voor
voor
dede opbouw
opbouw van
vanlichaamseigen
lichaamseigen
geperst.
geperst.
eiwitten
eiwitten
→→ Veneuze
Veneuze capillairen:
capillairen:bloeddruk
bloeddruk is is
gedaald
gedaald
○ ○ Transportmiddel
Transportmiddel vetten,
vetten, hormonen,
hormonen, Fe,…
Fe,…
enen
lager
lagerdandanCOD,
COD, waardoor
waardoor water
water viavia
○ ○ Specifieke
Specifiekefuncties
functies
osmose
osmose wordt
wordt aangezogen
aangezogen in in
dedecapillairen.
capillairen.
n 4.1.3.1
4.1.3.1
Erytrocyten
Erytrocyten Hemoglobine
Hemoglobine bestaat
bestaat
uituit
4 eenheden,
4 eenheden, elke
elke
eenheid
eenheid= globine
= globine
+ heemgroep
+ heemgroep
+ ijzer
+ ijzer
= rode
= rodebloedcellen:
bloedcellen:
meest
meest voorkomende
voorkomende cellen
cellen
in in
het
het
bloed,
bloed,
99%.
99%. IJzer
IJzer
zorgt
zorgt
voor
voor
rode
rode
kleur
kleur enen
is is
bindingsplaats
bindingsplaats
O2O2
enenCO2
CO2
Aanmaak
Aanmaak van
van
erytrocyten
erytrocyten in in
het
het
beenmerg
beenmerg = erytropoëse
= erytropoëse
InIn
een
een
omgeving
omgeving
met
met
veel
veel
O2O2
zalzalhet
het
met
met
hemoglobine
hemoglobine
binden
binden
enen
oxyhemoglobine
oxyhemoglobine
Volume
Volume erytrocyten
erytrocytent.o.v
t.o.v
volume
volume bloed
bloed
= hematocriet
= hematocriet
, Plasma
Plasmais is
hethetvloeibare
vloeibare deel
deelvanvanhethet
bloed,
bloed, zonder
zonder
dede cellen
cellen Extracellulair
Extracellulair
= buiten
= buitendedecellen
cellen
Serum
Serum is is
plasma
plasmazonder
zonder stollingseiwitten
stollingseiwitten • • Interstitieel
Interstitieel
= in
= in
hethet
interstitium
interstitium ○
○ ○ Plasma:
Plasma:Kunnen
Kunnen wewe uituit
hethetbloed
bloed
halen
halen door
doorin in
eeneenbloedstaal,
bloedstaal, een
een • • Intravasculair
Intravasculair= in
= in
dede
bloedvaten,
bloedvaten, waarvan
waarvan
grootste
grootste ○
antistollingsmiddel
antistollingsmiddel toetoe
tetevoegen
voegen -->-->
staaltje
staaltje
stilstil
houden
houden-->-->
bloedcellen
bloedcellen
zaken
zaken deel
deel
in in
plasma
plasma= interstitium
= interstitiumenen
bloedplasma
bloedplasma
naar
naar
dedebodem
bodem -->-->
vloeistof
vloeistof bovenin
bovenin is is
plasma
plasma
Sterke
Sterkedaling
dalingvan
vanalbuminegehalte
albuminegehalte kan
kan
oedeem
oedeem veroorzaken:
veroorzaken: CODCODin in
dede
bloedvaten
bloedvaten Homeostatische
Homeostatische processen
processenin in
dede
nieren
nieren
&&door
door
hormonen
hormonen-->-->
regulering
regulering
van
van
vocht-
vocht-
enen 4.14
neemt
neemt af,af,
waardoor
waardoor water
waterniet
niet
meer
meer
aangezogen
aangezogen wordt
wordtofof
juist
juist
eruit
eruitwordt
wordtgeperst.
geperst. elektrolyten
elektrolyten
balans
balans = r=
Ditzelfde
Ditzelfdetreedt
treedt
opopbijbij
eeneen
verhoogde
verhoogdebloeddruk.
bloeddruk. Stoornis:
Stoornis:
ernstige
ernstige
problemen
problemen met
met
neurologische
neurologische
&&cardiologische
cardiologischesymptomen.
symptomen. AaA
Oorzaken
Oorzaken verlaagde
verlaagdeCOD:
COD:overmatig
overmatigeiwitverlies
eiwitverlies
bijbij
nierziekte,
nierziekte,
extreem
extreem eiwitarm
eiwitarm
dieet
dieet VoV
ofof
leverinsufficiëntie.
leverinsufficiëntie. w w Afvalstoffen
Afvalstoffen
in in
het
het
plasma
plasma
○ ○ Ureum
Ureum HoH
Globulines
Globulines ○ ○ Urinezuur
Urinezuur →
-->-->
heeft
heeft
een
een
transportfunctie:
transportfunctie:vitamines,
vitamines,
cholesterol,
cholesterol,
kleine
kleine
ionen,
ionen,
hormonen
hormonen
enen
ijzer.
ijzer. ○ ○ Creatine
Creatine(afbraakproduct
(afbraakproduct spieren)
spieren) →
Globulines
Globulinesworden
wordenin in
dede
lever
lever
aangemaakt
aangemaakt →→ Concentratie
Concentratie creatine
creatine
in in
het
het
bloed
bloed= =goede
goedeparameter
parameter voor
voor →
○ ○ Gammaglobulines
Gammaglobulines (immunoglobulines/antilichamen):
(immunoglobulines/antilichamen): worden
wordengeproduceerd
geproduceerd
door
door functioneren
functioneren van
van
dede
nieren
nieren
B-lymfocyten
B-lymfocytenenen
zijn
zijn
erg
erg
belangrijk
belangrijk
voor
voor
dede
immuniteit.
immuniteit. ○ ○ CO2
CO2 →
B-lymfocyten
B-lymfocyten produceren
produceren antilichamen
antilichamenalsals
reactie
reactie
opop
antigenen
antigenen
van
van
virussen,
virussen,
bacteriën
bacteriëneneneiwitten.
eiwitten. w w Gassen
Gassenin in
het
het
plasma
plasma
Zuurstof
Zuurstof= niet
= nietoplosbaar
oplosbaarin in
water,
water,
daardoor
daardoor
bevindt
bevindtslechts
slechts 2%2%zich
zich
opgelost
opgelost
in in
het
het
bloed.
bloed.
Het
Hetplasma
plasma
heeft
heeft
een
een
belangrijke
belangrijke
rolrol
bijbij
dede
afweer
afweer
tegen
tegen
lichaamsvreemde
lichaamsvreemde
stoffen,
stoffen, Extra
Extra
zuurstoftransportmechanisme:
zuurstoftransportmechanisme: hemoglobine
hemoglobine in in
dederode
rode
bloedcellen
bloedcellen= >98%
= >98%van
van →
door
doordede
aanwezigheid
aanwezigheid
van
vanglobulines.
globulines. O2O2
in in
het
het
bloed
bloed wordt
wordtgebonden
gebonden aanaan
hemoglobine
hemoglobinein in
dedeRBCRBC enen
opopdiedie
manier
manier
vervoerd.
vervoerd.
Fibrinogeen
Fibrinogeen 4.1.3
4.1.3Bloedcellen
Bloedcellen →
= grootste
= grootste
stollingseiwit,
stollingseiwit,
aangemaakt
aangemaakt
door
door
dede
lever
lever
enen
komt
komt
voor
voor
in in
het
het
plasma.
plasma. Soorten
Soorten
bloedcellen
bloedcellen
○ ○ Rode
Rodebloedcellen
bloedcellen= erytrocyten:
= erytrocyten:grootste
grootste
aandeel
aandeel
bloedcellen.
bloedcellen.
Voor
Voor1 leukocyt,
1 leukocyt, ongeveer
ongeveer1000
1000 Ri
BijBij
stolling
stolling
(bijv.
(bijv.
beschadiging
beschadiging bloedvat):
bloedvat):
erytrocyten
erytrocyten ze
Fibrinogeen
Fibrinogeen Fibrine
Fibrine
▪ ▪ Fibrinogeen
Fibrinogeen = wateroplosbaar,
= wateroplosbaar, opgelost
opgelost in in
het
hetbloed
bloed ○ ○ Witte
Witte
bloedcellen
bloedcellen
= leukocyten:
= leukocyten:delen
delen
zich
zich
opop
in in
Fu
▪ ▪ Fibrine
Fibrine= niet
= niet
oplosbaar;
oplosbaar; bestaat
bestaat uituit
een
een
netwerk
netwerk van
van
draden
dradendiedie
zich
zich
rond
rond
dede verschillende
verschillende
soorten
soorten zoals
zoals
neutrofielen,
neutrofielen,
Be
bloedcelprop
bloedcelprop afzetten
afzetten basofielen,
basofielen,
monocyten
monocyten enen
lymfocyten
lymfocyten
=
trombocyten,
trombocyten, erytrocyten
erytrocyten enen fibrine
fibrine
vormen
vormen samen
samen een
een
bloedklonter
bloedklonter ○ ○ Bloedplaatjes
Bloedplaatjes
= trombocyten
= trombocyten
=
Plasma
Plasma speelt
speelt
dusduseen
eenbelangrijke
belangrijkerolrol
bijbij
immuniteit,
immuniteit, transport
transportvan
van
stoffen
stoffenenen Aanmaak
Aanmaak bloedcellen
bloedcellen Di
bloedstolling!
bloedstolling! Meeste
Meestebloedcellen
bloedcellen worden
worden in in
rode
rode
beenmerg
beenmerg aangemaakt.
aangemaakt. lo
→→ Bevindt
Bevindt zich
zich
in in
centrum
centrum vanvan
platte
platte
beenderen:
beenderen: bekken,
bekken,ribben,
ribben,
borstbeen,
borstbeen,schede,
schede, CO
w w Ionen
Ionenofofelektrolyten
elektrolyten in in
het
het
plasma
plasma
+ + + + 2+ 2+ 2+ 2+ epifyse
epifyse(kop)
(kop)vanvanpijpbeenderen
pijpbeenderen enen
in in
onregelmatige
onregelmatige beenderen
beenderen zoals
zoals
hand-
hand-
enen he
InIn
plasma
plasma zijn
zijn
meerdere
meerdere ionen
ionen aanwezig:
aanwezig:NaNa, K, K, Ca
, Ca, Mg
, Mg , N, Cl-Cl
, N, -
, PO , PO3- 3-
4 4(fosfaat),
(fosfaat),
SOSO 2- 2-
4 4
voetwortelbeentjes.
voetwortelbeentjes. ga
(sulfaat)
(sulfaat)
→→ BijBij
pasgeborenen
pasgeborenen is is
rode
rode beenmerg
beenmerg in in
alle
alle
botten
botten
tete
vinden
vinden w
Ionen:
Ionen:opgeloste,
opgeloste, osmotisch
osmotisch werkzame
werkzame stoffen:
stoffen:
→→ Reguleren
Reguleren dede kristalloïd
kristalloïd osmotische
osmotische druk
druk (KOD)
(KOD)= transport
= transport vanvan water
water in in
enen
uituit
dede Pluripotente
Pluripotentestamcel
stamcel= hemocytoblast
= hemocytoblast = moedercel:
= moedercel:alle
alleverschillende
verschillendebloedcellen
bloedcellenstammen
stammen H
cellen:
cellen:Na+/K+
Na+/K+ balans
balans heeft
heeft
grote
grote
invloed
invloed opop hoeveelheid
hoeveelheid water
water in in
hethetbloed
bloed
enen afaf
van
van
1 soort
1 soortstamcel
stamcel =
dus
dusookookdedebloeddruk
bloeddruk Pluripotent:
Pluripotent: hieruit
hieruit
ontwikkelen
ontwikkelenverschillende
verschillende
cellijnen
cellijnen
met
met eryrtrocyten,
eryrtrocyten,
leukcocyten,
leukcocyten, H
→→ Zuurtegraad
Zuurtegraad = PH:
= PH: bicarbonaat
bicarbonaatspeelt
speelthierbij
hierbij een
eenbelangrijke
belangrijke rolrol trombocyten
trombocyten etc.
etc. va
→→ Processen
Processen in in
het
hetlichaam:
lichaam: werking
werkingvan
vanspieren
spieren enenzenuwen,
zenuwen, bloedstolling
bloedstolling Vorming
Vorming van
van
bloedcellen
bloedcellen uituit
dede
stamcel
stamcel
= hemopoëse
= hemopoëse ofofhematopoëse
hematopoëse
Regulatie
Regulatievanvanionen:
ionen: d.m.v.
d.m.v. hormonen
hormonen
Zodra
Zodrareticulocyt
reticulocyt
rijp
rijp
is,is,
verlaat
verlaathijhij
hethet
beenmerg
beenmerg enen komt
komtin in
dede
bloedbaan
bloedbaan terecht
terecht
-->--> Afbraak
Afbraak
erytrocyten
erytrocyten A
verliest
verliest
daar
daar
binnen
binnen eeneen dagdag
zijn
zijn
kernresten
kernresten -->-->
wordt
wordt een
eenerythrocyt
erythrocyt = hemolyse:
= hemolyse:
afbraakproces
afbraakproces
erytrocyten,
erytrocyten,
nana
ongeveer
ongeveer
120
120
dagen
dagen
tete
hebben
hebben
geleefd.
geleefd. =
Reticulocyten
Reticulocyten= rode
= rode bloedcel
bloedcel in in
bloedbaan
bloedbaan metmet kernresten,
kernresten, korreltjes
korreltjes te
Normaal
Normaal gezien
gezien maar
maarweinig
weinig reticulocyten
reticulocyten in in
bloedbaan,
bloedbaan, bijbij
verhoogde
verhoogde →→ Verloopt
Verloopthoofdzakelijk
hoofdzakelijkviavia
dede
milt,
milt,
maar
maar
ook
ook
in in
lever
lever
enen
rode
rode
beenmerg.
beenmerg.
Oo
, eiwitten
eiwitten
→→ Veneuze
Veneuze capillairen:
capillairen:
bloeddruk
bloeddruk is is
gedaald
gedaald
○ ○ Transportmiddel
Transportmiddel vetten,
vetten,
hormonen,
hormonen,
Fe,…
Fe,…
enen
lager
lager
dan
danCOD,
COD, waardoor
waardoorwater
water viavia
○ ○ Specifieke
Specifieke
functies
functies
osmose
osmose wordt
wordtaangezogen
aangezogenin in
dedecapillairen.
capillairen.
n 4.1.3.1
4.1.3.1
Erytrocyten
Erytrocyten Hemoglobine
Hemoglobine bestaat
bestaat
uituit
4 eenheden,
4 eenheden, elke
elke
eenheid
eenheid= globine
= globine
+ heemgroep
+ heemgroep
+ ijzer
+ ijzer
= rode
= rodebloedcellen:
bloedcellen:
meest
meest voorkomende
voorkomende cellen
cellen
in in
het
het
bloed,
bloed,
99%.
99%. IJzer
IJzer
zorgt
zorgt
voor
voor
rode
rode
kleur
kleur enen
is is
bindingsplaats
bindingsplaats
O2O2
enenCO2
CO2
Aanmaak
Aanmaak van
van
erytrocyten
erytrocyten in in
het
het
beenmerg
beenmerg = erytropoëse
= erytropoëse
InIn
een
een
omgeving
omgeving met
metveel
veel
O2O2
zalzalhet
hetmet
methemoglobine
hemoglobine binden
bindenenenoxyhemoglobine
oxyhemoglobine
Volume
Volume erytrocyten
erytrocytent.o.v
t.o.v
volume
volume bloed
bloed
= hematocriet
= hematocriet
vormen.
vormen.AlsAlszuurstofgehalte
zuurstofgehaltestijgt,
stijgt,
zalzal
kleur
kleur
van
van
het
hetbloed
bloed
veranderen:
veranderen:
→→ O2O2 rijkrijk
bloed
bloed
= helderrood
= helderrood vanwege
vanwege hoge
hoge
gehalte
gehalte
aan
aan
oxyhemoglobine
oxyhemoglobine
Hoe
Hoezien
zien
erytrocyten
erytrocyten eruit?
eruit?
→→ O2O2 armarm bloed
bloed
= donkerblauw,
= donkerblauw, omdat
omdat het
het
niet
niet
verzadigd
verzadigd
is is
→→ RondeRonde schijfjes
schijfjes metmet indeuking
indeuking in in
het
hetmidden
midden = biconcave
= biconcave schijfjes
schijfjes
zonder
zonder kern!
kern!
→→ Biconcave
Biconcave vorm
vorm vergroot
vergroot het
hetoppervlak
oppervlak voor
voor
uitwisseling
uitwisseling van
vanO2O2enen CO2:
CO2:door
doorhethet
O2O2
enen
hemoglobine
hemoglobine zijn
zijn
losjes
losjes
met
met
elkaar
elkaar
verbonden,
verbonden,
zodat
zodat
O2O2
makkelijk
makkelijk
kan
kan
dunne
dunne centrale
centrale deel
deel kan
kangas
gassnel
snel
dedecelcel
in in
enen
uit.
uit.
worden
wordenafgestaan:
afgestaan:
→→ Wand Wand is is
dundun enen flexibel:
flexibel:makkelijk
makkelijk tete
vervormen
vervormen omom door
door dedesmalle
smalle capillairen
capillairentete
→→ Omgeving
Omgeving met
metlaag
laagO2O2gehalte
gehalte
stromen.
stromen.
→→ Sterk
Sterk
actief
actief
metaboliserend
metaboliserend weefsel
weefsel
→→ Hebben
Hebben geen
geen kern,
kern, dusdusgeen
geen DNA:
DNA:bestaan
bestaan alleen
alleenuituit
cytoplasma
cytoplasma propvol
propvol hemoglobine
hemoglobine
→→ LageLage
PhPhwaarde
waarde
+ ijzer
+ ijzer
(zorgt
(zorgt voor
voor rode
rodekleur)
kleur)metmetdaaromheen
daaromheen eeneencelwand
celwand
Voorstadium
Voorstadium vanvaneen
eenRBCRBC bevat
bevatwelweleen
eencelkern,
celkern, is is
nodig
nodigbijbij
celdeling
celdeling
in in
het
het Soorten
Soorten hemobglobine
hemobglobine
ed.
loed. beenmerg
beenmerg HbAHbA = volwassenen
= volwassenen
%vanvan →→ Doordat
Doordat erytrocyten
erytrocyten geen
geenkern
kern hebben,
hebben, kunnen
kunnen zezeniet
niet delen.
delen.Moeten
Moeten dus
dus HbFHbF= foetus
= foetus
-->-->
wordt
wordt
vervangen
vervangen voor
voor
HbA
HbAalsals
baby
baby
geboren
geboren
is is
d.rd. voortdurend
voortdurend vervangen
vervangen worden
worden door
doornieuwe
nieuwe cellen.
cellen.Leven
Leven 120
120dagen!
dagen! HbSHbS= afwijkende
= afwijkende vorm:
vorm:
sikkelcelvormige
sikkelcelvormigecellen,
cellen,verstoppen
verstoppen
bloedcellen
bloedcellen
→→ Aantal
Aantal RBCRBC in in
bloedbaan
bloedbaan blijft
blijft
redelijk
redelijk
constant,
constant, beenmerg
beenmerg produceert
produceert zeze
met
metdezelfde
dezelfde -->-->
beschermingsmechanisme
beschermingsmechanisme tegen
tegenmalaria
malaria
snelheid
snelheid alsals
waarmee
waarmee zeze
worden
worden afgebroken!
afgebroken!
Koolstofmonoxide
Koolstofmonoxide (CO)
(CO)
Rijpe
Rijpe
erytrocyten
erytrocyten
hebben
hebben geen
geen
celkern
celkernenen
dus
dus
geen
geen
DNA
DNA
waardoor
waardoor
groei,
groei,
deling
deling
enen →→ Bindt
Bindt zich
zich
makkelijker
makkelijker aan
aan hemoglobine
hemoglobine dan
danCO2CO2enenO2.
O2.
zelfreparatie
zelfreparatie
van
van
cellen
cellen
niet
niet
mogelijk
mogelijk
is is →→ Kan Kanontstaan
ontstaan bijbij
niet-volledige
niet-volledige verbranding
verbranding van
vankoolstof
koolstof
enenfossiele
fossiele
brandstoffen
brandstoffen zoals
zoals
steenkool
steenkool enenaardgas.
aardgas. DitDit
betekent
betekent datdat
dede
verbranding
verbranding
Functie
Functie van
van
erytrocyten
erytrocyten
plaatsvindt
plaatsvindt in in
omstandigheden
omstandigheden waarbij
waarbij erer
tete
weinig
weinigO2O2beschikbaar
beschikbaar is.is.
Belangrijkste
Belangrijkste functie
functie
(bijv.
(bijv.
in in
een
een niet
niet
goed
goedgeventileerde
geventileerde kamer
kamerwaar
waareeneenkachel
kachelbrandt:
brandt:
= transport
= transport van
vanO2O2 uituit
dedelongen
longen naar
naar
dedeweefsels
weefsels
hemoglobine
hemoglobine wordt
wordt bezet
bezetdoor
doorCOCO-->-->
erer
kan
kangeen
geen zuurstof
zuurstofmeer
meer vervoerd
vervoerd
= transport
= transport CO2
CO2 vanvanweefsels
weefsels naar
naar dede
longen
longen
worden
worden -->-->
ererontstaat
ontstaateen
een tekort
tekort
aanaan zuurstof
zuurstofin in
dede
weefsels
weefsels -->-->
hypoxie
hypoxie in in
DitDit
is is
mogelijk
mogelijkdoor
door dedegrote
grotehoeveelheid
hoeveelheid hemoglobine:
hemoglobine: eiwit
eiwit
datdatO2O2 enenCO2
CO2kan
kan binden
binden
enen
dedegevoeligste
gevoeligste weefsels
weefsels-->-->
bewusteloosheid
bewusteloosheid ofofoverlijden
overlijden
loslaten.
loslaten.
= koolstofmonixidevergiftiging
= koolstofmonixidevergiftiging
de,
, CO2
CO2 ontstaat
ontstaatalsals
afvalproduct
afvalproduct bijbij
metabolisme
metabolisme enenwordt
wordtvoor
voor
hethetgrootste
grootste deel
deelopgelost
opgelost
in in
het
hetbloed.
bloed.Klein
Kleindeel
deelvanvan
CO2CO2zalzal
ookookbinden
binden
aan
aan
hemoglobine.
hemoglobine. DeDe uitwisseling
uitwisseling
vanvandeze
deze Erytropoëse
Erytropoëse
gassen
gassen vindt
vindt
plaats
plaatsin in
het
het
capillaire
capillairenetwerk
netwerkrondom
rondom dedealveoli
alveoli
in in
dedelongen
longen
enenin in
dede = vorming
= vormingvan
vanrode
rode
bloedcellen,
bloedcellen,
vanuit
vanuit
weefselcapillairen.
weefselcapillairen. pluripotente
pluripotentestamcel
stamcelin in
het
het
beenmerg,
beenmerg,
mmen
men duurt
duurt
7 dagen.
7 dagen.
Hemoglobine
Hemoglobine (Hb)
(Hb)
= gespecialiseerd
= gespecialiseerd
eiwit
eiwit
(globuline)
(globuline)
datdatO2O2enen
CO2
CO2transporteert
transporteertdoor
door het
het
bloed.
bloed. Delingen
Delingen
enen
differentiatieprocessen
differentiatieprocessen -->-->
Erytroblasten
Erytroblasten
zijn
zijn
onrijpe
onrijpe
voorlopers
voorlopers(groter
(groter
yten,
cyten, Hemoglobine
Hemoglobine vervoert
vervoertzuurstof
zuurstof
van
vanlongen
longen naar
naar
dede
rest
rest
van
van
het
het
lichaam
lichaam &&voert
voert
CO2
CO2
afaf dan
dan
RBC)
RBC)
met
metcelkern
celkern-->-->
bijbij
rijping
rijping
stoten
stoten zeze
hun
hun
kern
kern
afafenen
vormen
vormenreticulocyten
reticulocyten-->-->
vanuit
vanuit
dede
weefsels
weefselsnaar
naar
dede
longen,
longen,om omuituit
tete
ademen.
ademen. moeten
moetenverder
verderrijpen
rijpen
in in
beenmerg
beenmerg (kunnen
(kunnen nog
nog
kernresten
kernresten bevatten)
bevatten)
Anemie
Anemie 4.3.1.2
4.3.1.2
Leukocyten
Leukocyten
= bloedarmoede
= bloedarmoede= tekort
= tekort
aan
aan
zuurstof
zuurstof
in in
het
het
bloed
bloed
alsals
gevolg
gevolg
van
van
tekort
tekort
aan
aan
RBC
RBC
en/of
en/of = witte
= witte
bloedcellen
bloedcellen
tekort
tekort
aan
aan
HbHb →→ Kunnen
Kunnenonderling
onderlingsterk
sterk
verschillen
verschillen
quaqua vorm
vorm
enenfunctie
functie
→→ Spelen
Spelen
een
een
rolrol
bijbij
dedeafweer
afweer
van
vanhet
hetlichaam
lichaamtegen
tegenbacteriën,
bacteriën,
virussen
virussen
enen
Oorzaken
Oorzakentekort
tekort
aan
aan
RBC:
RBC:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisannevrolijk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75632 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen