MSK 2: De heup
Theorie
Inleiding (anatomie)
Art. coxae
Gevormd door “caput femoris” en “acetabulum”
Direct en indirecte verbinding met: sacro-iliacaal gewrichten, symphysis pubica, lumbale
wervelkolom, knie, onderbeen en enkel/voetregio
=> belangrijk mee op te nemen in de beoordeling
Belangrijke rol in mechanische schakeling tussen bovenste en onderste lichaamshelften,
bijzonder het uitvoeren van primaire functies
(bv. overbrengen van krachten van de romp naar onderste extremiteiten)
Stabiliteit vs mobiliteit:
Heupgewricht mechanisch te beschouwen als een art. spheroidea (kogelgewricht)
Femurkop omsloten door de kom (= acetabulum)
Drie vrijheidsgraden = flexie/extensie, abductie/adductie, exo-/endorotatie
Stabiliteit > mobiliteit
=> gewichtsdragend gewricht heeft meer nood aan stabiliteit
=> klinisch manifesteert zich dat in weinige dislocaties
=> verlies mobiliteit wordt gecompenseerd met bewegingen in de lumbale wervelzuil
Stabilteit:
Passieve elementen + actieve elementen
Passieve stabiliteit: configuratie femur en acetabulum, zwaartekracht, spanningstoestand,
capsulo-ligamentaire structuren en negatieve intra-articulare druk
Actieve stabiliteit: verschillende spiergroepen
Aandoeningen van de heup vanuit kinesitherapeutisch standpunt
Gewrichtsaandoeningen
Verschil artrose vs artritis
o Artrose => slijtage van gewrichtskraakbeen dat het bot bedekt
o Artritis => ontsteking van het gewricht of het gewrichtskapsel
Coxartrose
= het langzaam verlies van gewrichtskraakbeen
=> mogelijks ook veranderingen in het subchondrale bot en aan de gewrichtsranden
(= osteofytose)
Meest voorkomende vorm => door belangrijkste gewichtsdragende gewrichten
Vaak asymptomatisch aanwezig
Vaak een uitsluitende röntgenologische diagnose
, Primaire/secundaire coxartrose:
o Primaire coxartrose
=> Röntgenologisch qua bouw en stand normaal gewricht, zonder eerder
doorgemaakte ziekte of aandoening
=> Vanaf 40 jaar
o Secundaire coxartrose
=> Gevolg van een afwijkende anatomie of van een al eerder doorgemaakte
ziekte
=> Vanaf 25 jaar
Verschillende risicofactoren: genetische factoren, vaker bij vrouwen, intrinsiek (bv. trauma),
extrinsiek (bv. overgewicht, zwaar beroep, topsport …)
Langzaam voortschrijdend proces met afwisselende perioden:
o Perioden van relatieve stabiliteit (zonder veel symptomen)
o Perioden waarin de aandoening actiever (meer pijn en/of inflammatoire
verschijnselen)
Flare = een acute exacerbatie van de klachten en ontstekingsverschijnselen
Klinisch onderzoek
Basisonderzoek:
Anamnese:
Kenmerkend artrose:
Pijn & stijfheid in de lies en aan de antero-laterale zijde van de heup
=> soms in het bovenbeen
=> uitstralend naar het bovenbeen en de knie
=> !!! niet uitzonderlijk klagen patiënten alleen van pijn in de knie (= gerefereerde pijn) !!!
Crepitaties:
o Die worden gehoord en gevoeld
o Veroorzaakt door ruwe gewrichtsoppervlakken en de benige verdikkingen aan de
gewrichtsranden die langs de ligamenten strijken
Gevolgen van pijn, stijfheid, bewegingsbeperking en/of standsafwijkingen:
o Ontstaan van problemen bij het uitvoeren van dagdagelijkse activiteiten
(bv. lopen, traplopen …)
o Uiteindelijk kunnen de stoornissen en beperkingen in activiteiten leiden tot
participatieproblemen
Verschillende fases van klachten:
o Eerste fase:
=> pijn alleen bij het starten van een beweging of bij langdurige belasting
=> pijn neemt vaak toe naarmate de dag vordert
o Latere fase:
=> ook pijn in rust en nachtelijke pijn
=> problemen met het dagdagelijks functioneren
Typische stijfheid: meestal startstijfheid, die na enkele minuten verdwenen is
, Functieonderzoek:
Kapsulair patroon:
Endorotatie => sterk beperkt en herkenbare pijn
=> hard en benig eindgevoel
=> tegelijkertijd flexiecontractuur
Extensie => pijn en/of bewegingsbeperking
=> maximale extensie onmogelijk
=> belangrijk probleem
=> gangpatroon vaak compensatie door hyperextensie
van lumbale wervelzuil
=> tegelijkertijd permanente flexiepositie van de knie
Patiënten vaak antalgische (= houding met minste pijn) mankend gangpatroon
Bij matige en ernstige vorm van coxartrose: heupflexie gedwongen gepaard met
exorotatie en abductiebeweging (= teken van Drehmann)
/a/ teken van Trendelenburg: +
Soms ontstekingsreactie van het synovium (= gewrichtsvloeistof)
=> pijn en temperatuursverhoging
=> zwelling ook mogelijk maar moeilijk te beoordelen ter hoogte van de heup
=> zo’n fase van artritis noemen we een “flare”
Toegevoegd onderzoek:
Testbatterij van Sutlive et al.: +
Fabertest: +
Thomastest: + (indien flexiecontractuur)
Meetinstrumenten => performancetest (bv. timed-up-and-go test & 6 minuten wandeltest)
Om duidelijk beeld te krijgen van de mate van pijn, gewrichtsstijfheid en fysiek
functioneren => WOMAC of HOOS vragenlijst
Medische informatie:
Vaak sprake van radiologische afwijkingen, maar deze afwijkingen houden slechts in
geringe mate verband met de klachten
Aanvullend radiologisch onderzoek is niet altijd zinvol
Kans op klinische symptomen neemt echter wel toe
Mate van degeneratie:
0 => no osteoarthritis
1 => suspicious for osteoarthritis
2 => mild osteoarthritis
3 => moderate osteoarthritis
4 => severe osteoarthritis
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ischameersman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
