Samenvatting van 'cytologie' als onderdeel van het vak 'celbiologie partim histologie en cytologie' gegeven door J.P. Bogers in de 1ste Bachelor Geneeskunde aan de UA. Volledige samenvatting gebaseerd op college slides en eigen lesnotities.
Voorkomen
● in alle eukaryote cellen
● tot ⅖ van cytoplasmavolume innemen
● eivormig en langgerekt, soms vertakt
● zeer heterogene verdeling over cytoplasma bij verschillende celtypes
○ vaak ophoping in gebieden waar veel energieverbruik is (oriëntatie)
● aantal en grootte is variabel, dynamisch
○ afhankelijk van energiebehoefte van cel (splitsen en fusioneren)
Bijzonderheden
bevatten eigen circulair DNA en ribosomen (+ enzymen om proteïnen te synthetiseren)
● mitochondriaal DNA en geassocieerde enzymen lijken op deze in bacteriën
→ kunnen instaan voor eigen onderhoud, groei en vermenigvuldiging
● circulair DNA openbreken om te kunnen afschrijven
○ genen voor rRNA → eigen ribosomen maken
Opbouw
dubbel membraan met intermembranaire ruimte
● buitenmembraan omgeeft heel mitochondrion
● binnenmembraan is sterk geplooid → vorming van cristae mitochondriales
● intermembranaire ruimte
● matrix
transportproteïnen
● TIM = transporter inner membrane
● TOM = transporter outer membrane
,Buitenmembraan
● omgeeft heel het mitochondriën
● bevat vele transporteiwitten
● permeabel voor niet al te grote moleculen en kleine eiwitten
○ samenstelling intermembraanruimte afspiegeling van omliggend cytoplasma
● bevat enzymen
○ conversie van bepaalde substraten bewerkstelligen
○ voor vetsynthese/vetzuurmetabolisme
Binnenmembraan
● sterk geplooid naar inwendige van mitochondrion → vorming van cristae mitochondriales
○ vergroting van membraanoppervlak ten opzichte van inhoud/matrix
○ bladvormige of buisvormige cristae mitochondriales
○ hoe hoger metabole activiteit van een cel, hoe meer uitgesproken de plooiing van membraan
● bestaat voor ¾ uit eiwitten (ademhalingsenzymen en transporteiwitten)
○ receptoren zijn beweegbaar over celoppervlak (soep met vetbolletjes)
● minder permeabel dan buitenmembraan
○ protonengradiënt opbouwen
○ tight junctions (ikea zak)
Matrix
● bevat enzymen van vetzuuroxidatie en deel van citroenzuurcyclus
● ronde matrixkorrels = neergeslagen van calcium- en magnesiumzouten
= granules
● metabolisme
○ oxidatie van lipiden
○ oxidatie van pyruvaat
○ citroenzuurcyclus = Krebscyclus
Functie
● productie van 95% van nodige energie voor het in stand houden van een cel
○ andere 5% afkomstig van glycolyse
○ andere 5% afkomstig van omkeerbaarheid van Na+-K+-pomp → bij hypoxie, cel gaat zwellen
● ATP vormen door afbraak van organische moleculen in reactieketen waarbij O2 verbruikt wordt en CO2
aangemaakt
metabolisme = katabolisme + anabolisme
● onbalans in evenwicht van apoptose ~ celdeling → kanker
Synthese van mitochondriale proteïnen
● merendeel wordt gesynthetiseerd door cytosolische ribosomen (niet gebonden aan ER)
● opname door binding aan receptorproteïnen op oppervlak van mitochondriën via herkenning van
specifieke uptake-targeting sequences aan nieuwe proteïnen
● sequentiële actie van 2 sequenties en 2 membraangebonden receptorsystemen door dubbel
membraan
,Ribosomen
Algemene kenmerken
● ronde of langgerekte deeltjes
● doorsnede: 20 nm
● 2 subeenheden van ongelijke grootte
● bestanddelen
○ ribosomaal RNA (rRNA)
○ tientallen verschillende eiwitten
● 2 vormen
○ membraangebonden: aan cytoplasmatische zijde van ER
○ vrije ribosomen
● worden gevormd in nucleolus van kern
○ veel ribosomen → veel eiwitten → actieve nucleoli
○ veel delen → veel eiwitten → veel ribosomen
● komen meestal voor in groepjes = polyribosomen = polysomen
○ bij elkaar gehouden door streng messenger-RNA (mRNA)
Functie
● assemblage van aminozuren tot polypeptideketens → mRNA afschrijven
● essentieel voor instandhouding van cel
Vorming van proteïnen op ribosomen (in eukaryote cellen)
1. initiatie
● verschillende initiatiefactoren
● assemblage van functioneel en competent ribosoom
● mRNA met startcodon (AUG = methionine) positioneren in P-site
(peptidylsite) en gepaard met initiator-tRNA
2. elongatie
● verschillende elongatiefactoren (EF) spelen een rol
● EF bindt met aminoacyl-tRNA en plaatst het op A-site
● binding met tRNA in P-site
● elongatie van peptide
3. terminatie
● verschillende releasefactoren
● herkenning van stopcodons (UAG, UAA en UGA)
● beëindigen polypeptidesynthese
● release van proteïne van tRNA van ribosoom
● ribosomale subeenheden separeren van mRNA
, Endoplasmatisch reticulum
Algemene kenmerken
● in alle eukaryotische cellen
● afgeplatte membranen die onderling kunnen samenhangen
● cisternen = ruimte tussen membranen
● ruw endoplasmatisch reticulum vs. glad endoplasmatisch reticulum
○ RER: aanwezigheid van ribosomen aan cytoplasmazijde van ER-membraan
■ hechten aan via signal recognition particle (SRP) en proteine translocator (Sec61)
○ SER: afwezigheid van ribosomen, aanmaak vetten en steroïden
● enge relatie met kern en Golgi-complex
Functie
● rol in biosynthese
○ transmembraanproteïnen en lipiden van ER, golgi-complex, plasmamembraan en lysosomen
→ gesynthetiseerd in associatie met ER-membraan
● bijdrage in aanmaak van mitochondriale en peroxisomale membranen
● startpunt van synthese van gesecreteerde proteïnen
● plaats waar extracellulaire matrix in beginsel wordt aangemaakt
Smooth endoplasmatisch reticulum
● fosfolipiden synthese
● synthese van glycogeen in lever
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper katovandenbroucke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
