Embryologie
= Beschrijvende studie van het ontstaan en ontwikkeling van een
organisme
Humane embryologie: studie van ontwikkeling van de mens
Vergelijkende embryologie: studie van mens en andere diersoorten
In geneeskunde: hulp om normale en afwijkende anatomie beter te
begrijpen
Kan soms de complexe ligging van anatomische structuren verklaren, kan
verklaren waar en wanneer aangeboren afwijkingen ontstaan, kennis
embryologie heeft geleid tot nieuwe fertilisatie technieken, therapeutische
toepassingen bv stamcellen
Stamcellen= cellen met capaciteit om te differentiëren tot verschillende
celtypes in respons tot specifieke omgevingsfactoren
Embryonale weefsels:
- Embryonale stamcellen: cellen van inner mass van blastula (pluri of
totipotent)
- Primordiale kiemcellen: primordiale geslachtscellen
Volwassen weefsels:
- Adulte stamcellen
- Induced pluripotent stemcells: via stamceltechnologie geinduceerde
stamcellen uit somatische volwassen cellen
Prenatele periode
- Foetale of bevruchtingsleeftijd: van conceptie tot geboorte
- Gynaecologische fo zwangerschapsleeftijd: van eerste dag laatste
menstruatie tot geboorte
Periodes prenatele ontwikkeling
- Embryonale periode: eerste 8 weken majeure organene
- Foetale periode: volgende 30 weken organen groeien en worden
complexer
-
EERSTE WEEK
Primordium: eerste herkenbare aanleg voor later orgaan/weefsel, bestaat
uit primordiale cellen
Gametogenese
= ontwikkeling sprematozoon en oocyte
,Veranderingen met oog op bevruchting: meiotsche of rijpingsdeling +
vormverandering (zaadcel verliest cytoplasma en krijgt kop, hals, staart,
eicel wordt steeds groter met toename cytoplasma
Fasen
- Ontwikkeling en migratie van primordiala kiemcellen
- Toename in aantal kiemcellen door mitose
- Reductie chromosomne in meiose
- Structurele en functionele rijping
Geslachtsspecifike gametogenese:
Spermatogenese Oögenese
Migratie van de geslachtelijke stamcel
Mitose: spermatogoniën Mitose: oögonia
Meiose: spermatiden Meiose: oöcyten
Spermiogenese: spermatozoïde Oögenese: finale differentiatie
Gemeenschappelijke gametogenese:
primordial germ cells (PGCs) of
geslachtelijke stamcellen ontwikkelen zich
rond 3e/4e week in definitieve dooierzak
Einde 4e/begin 5e week migreren PGCs naar
testis en ovaria waar ze zich ontwikkelen tot
oogonien en spermatogonien
FSH= follikel stimulerend hormoon
LH= luteinizerend hormoon (trigger ovulatie)
GnRH= gonadotropin releasing hormone
Onder invloed van FSH
1. ontwikkelingen van theca folliculi: theca interna (vasculair en
glandulair) en theca externa (capsulair);
2. zona pellucida en stratifieerde laag = follikelcellen rond oocyte;
3. antrum of follikelholte: folliculair vocht= voeding oocyten
onder invloed van FHS en LH
4. follikel cellen maken oestrogeen
5. Oestrogenen leiden tot LH piek toename intrafolliculaire druk,
contractie SMC (smooth muscle stem cells) in theca externa,
enzymatische digestie folliculaire wand
6. LH leidt tot voltooiing meiose I: primaire oocyte wordt secundaire
oocyte met zona pellucida en corona radiata
7. Follikel en theca collaberen en vormen corpus luteum
8. LH stimuleert omvorming corpus luteum naar glandulaire structuur
die progesteron aanmaakt
9. Bij zwangerschap corpus luteum blijft leven, bij niet
zwangerschap corpus albicans
!!!!!!!!!!!!!!!!!!Van Blastomeer naar morula naar blastocyste
, - 2cellig stadium: na 30u, poollichaamjes nog aanwezig, blastomeer
- 4cellig stadium: na 40u, blastomeer
- 8cellig stadium: na 2,5 dagen, blastomeer
- 12-34 cellen= morula: proces compactie bezig, dag 3
- Vroege blastocyste: dag 4, bestaat uit embryoblast= binnenste
cellaag, trofoblast= buitenste cellaag, blastulaholte= blastulocele,
zona pellucida degenereert
- late blastocyste/blastula: dag 5-6 trofoblast splitst in cytotrofoblast
(binnenste laag mononuclaire cellen) en syncytiotrofoblast
(buitenste laag multinuclaire cellen), embryoblast splitst in
hypoblast (laag kubische cellen) = primaire endoderm en epiblast
(laag hoge cilindrische cellen)
2e week
Innesteling in endometrium, dringt steeds dieper in endometrium
Embryoblast wordt tweebladige kiemschijf
Epiblast wordt gesplitst in amnionblasten= dak amnionholte en
epiblastcellen worden bodem amnionholte
Hypoblast wordt dak exocoeloom, exocoeloom membraan primaire
dooierzak met extra-embryonaal of parientaal endoderm, aanleiding tot
chorionholte
Dag 9:
- lacunaire fase van trofoblastontwikkeling, lacunae in
syncytiotrofoblast worden syncytium, syncytiotrofoblasten magen
hCG= zwangerschapshormoon, lacunae gevuld met materneel
bloed, vocht in lacuna = embryotroof + primodiale uteroplacentale
circulatei: endometriale A. en V.
- begin herstel defect endometrium met fibrine
- cellen van dooierzak endoderm vormen extra-embryonaal
mesoderm dat zowel amnion als primaire dooierzak omgeeft
Dag 10: lacunair netwerk is voorlopen intervilleuze ruimtes van latere
placenta, endometriale capillairen dilaterne en vormen sinusoiden, closing
plug= helemaal ingesloten
Dag 12: ontwikkeling holtes in extra-embryonaal mesoderm, holtes
versmelten tot extra-embryonaal coeloom (latere chorionholte): omgeeft
volledig amnion en primitieve dooierzak, behalve waar extra-embryonaal
mesoderm verbinding maakt tussen kiemschijf en trofoblast
Dag 13:
- extra-embryonaal coeloom volledig behalve hechtsteel tussen
amnion en trofoblast
- extra-embryonaal mesoderm in 2 delen: extra-embryonale
somatapleura= tussen cytotrofobalst/coeloom en amnion/coeloom
en extra-embryonale splachnopleura= omgeeft primaire dooierzak
- defect in endometrium volledig hersteld; deciduale reactie
(opstapeling glycogeen/lipiden) = immunologische bescherming
- vorming secundaire of definiteive dooierzak uit cellen extra-
embryonaal endoderm van hypoblast
- vorming primaire villi of vlokken: cytotrofoblast doorgroeiend in
syncytiotrofoblast
Dag 14:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mariedonvil. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.