Westerse Architectuur en Beeldende Kunst voor 1300
college 1: 11/9: Grieken en Romeinen, architectuur en beeldende kunst
1. De Griekse tempel en de zuilorden
2. De ontwikkeling van de Griekse kunst van archaïsch naar hellenisBsch
3. De belangrijkste bronnen m.b.t. de architectuur en kunst van de Romeinen.
4. de schaalvergroBng die plaats had t.t.v. de Romeinen
5. Romeinse schilderkunst aan de orde 6. Romeinse portretkunst.
Grieken en romeinenà verbindende draad
Invloed enorm groot
Oude culture en behoren niet tot de westerse kunst
Griekse architectuur overgenomen door de Romeinen.
II. GRIEKSE ARCHITECTUUR EN BEELDEN KUNST
ARCHAISCHE PERIODE 700-500 v Chr.
EgypBsch invloed op de vroegen Griekse zuilen à Eerste 2 ORDES gemaakt/uitgevonden 600 voor Chr.
De Dorische en Ionische orde.
Griekenlandà los stadstaten met eigen leiders, onderling alBjd in de clinch.
Veel handel en koloniën.
630 goede relaBes met Egypteà toestemming handelspost neer te ze\en NaucraBs.
Komen in aanraking met de architectuur van de farao’s.
Stenen tempels zijn toen begonnen met bouwen van tempels.
ARCHITECTUUR
1. De Griekse tempel en de zuilorden
(Woordenlijst bouwtermen in het groen die je moet kennen)
Griekse architectuur:
• Spectaculaire ligging buitenkant belangrijker dan binnenkant
• Werking vooral naar buiten toe – van een afstand onduidelijk waar de ingang zit
• Eenvoud, krachBge vormentaal
• Zuilordes
OPBOUW GRIEKSE TEMPEL
• Gebouwd op verhoogd plateau, het stylobaat
• Centrale ruimte, de cella of naos, op rechthoekig plan met cultusbeeld tegen de oostwand
• Ingang via porBek aan de westzijde, de pronaos -soort voorhal/entree gebouw
• Tegen de oostzijde (achterzijde) was een achterkamer (opisthodomus), die niet toegankelijk
was via de naos, opslag voor gieen
• Rond de cella en bij-ruimten stonden zuilen die een hoofdgestel droegen met daarboven een
licht hellend zadeldak. Voorkant van zadeldak is het fronton daar zijn mogelijk
• Aan de korte zijden werd de aldus ontstane driehoekige ruimte tussen hoofdgestel en dak
opgevuld met een Bmpaan
John Summerson, The Classical Language of Architecture – grammaBca van de architectuur.
• Zuilenordes zijn het vocabulaire
• Gebouwtypes de zinnen (denk aan villa, tempel, stoa en theater, basilica, thermen)
• regels van proporBe, typologie en decorum zijn de syntax (grammaBca)
,Tempel van Concordia in Agrigento, Sicilië
Verschillende zuilen types met verschillende hoofdstelsels
zijn ordes.
DE DORISCHE ORDE
• Cannelures en entasis (de zuil loopt met een lichte
curve taps toe)
• Geen basement
• Tussen zuil en hoofdgestel (waarvan alleen de
architraaf resteert) echinus en abacus (dekplaat)
(schijf)
• Bij de Dorische orde bestaat het hoofdgestel uit
een architraaf met daarboven een fries van
afwisselend met trigliefen (de stukjes met
cannelures) en metopen (de gebeeldhouwde
reliëfs).
Eerste en Tweede Hera tempel in Paestum 5de eeuw v Chr. (2de Hera -ook wel de Poseidon of
Neptunustempel)
Hoofdgestel compleet, Dorische zuilen
De Dorische orde was de orde die gangbaar was op het vasteland van Griekenland, waar
kalksteengroeves waren.
DE IONISCHE ORDE
Op de Griekse eilanden in de Egeïsche Zee en langs de kust van Klein-Azië̈ ontwikkelde zich een andere
orde, de Ionische.
• Vanwege het gebruik van het hardere marmer was de Ionische order slanker van proporBe.
• De Ionische orde is dus eleganter en sierlijker
• Op de echinus (kapiteel) ligt een kussenvormig blok met naar onder krullende voluten
• De Ionische zuilen hebben (anders dan de Dorische) voetstukken
• Doorlopend figuren fries
, Sfinx van Naxosà Ionische zuil 2m hoog, de zuil was 10 m
hoog 6de eeuw v Chr.
Strakker en dunner dan Dorische orde
De Sfinx vertoont enkele karakterisBeke archaïsche trekjes,
waaronder de vage “archaïsche glimlach”
Tempel van Artemis in Efezeà belangrijkste tempel (nu niets
meer van over – ruïne) ca 450 v Chr.
Niet zoveel van over, wel wat kapitelen en de godin, Artemis,
vruchtbaarheidsgodin (ook godin van de jacht, natuur en
geboorte) Ionisch tempel
(model, Turkije)
De Tempel van Apollo Epicurius in Bassae à 500 v Chr.
Dorische zuilen buiten en binnen Ionische zuilen en
Korinthisch
Losstaand kapiteel was het eerste Korinthische kapiteel-
bladkransen gebaseerd op de acanthusà distel en kleinere
voluten
(Ontdekt door Engelsman en veel meegenomen à
schipbreuk dus alles weg)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ndww. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,86. Je zit daarna nergens aan vast.