1 Inleiding
- De meeste goederen worden verhandeld op de private markt
Hier vormt de prijs meestal een goed signaal voor beslissingen van kopers en verkopers, zodat
een evenwicht tot stand komt
- Als goederen gratis worden aan geboden, ontbreekt dat signaal en faalt de markt (= marktfaling)
2 Verschillende soorten goederen
- De indeling van goederen op basis van twee criteria:
• Uitsluitbaarheid: Het is technisch mogelijk om een niet-betaler uit te sluiten van consumptie
van het betreffende goed
(bv. Uitsluitbaarheid: blikje cola)
(bv. Niet-uitsluitbaarheid: straatverlichting)
Gewoon al het feit dat uitsluiting mogelijk is, is voldoende, ook al vindt de uitsluiting om
sociale reden de facto niet plaats
• Rivaliteit in consumptie: Consumptie van het goed door één persoon vermindert de
hoeveelheid die nog beschikbaar is om te worden geconsumeerd door andere personen
(bv. Rivaliteit: kleding)
(bv. Niet-rivaliteit: vuurwerk)
- Zuiver private goederen voldoen aan de criteria ‘rivaliteit’ en ‘uitsluitbaarheid’
- Zuiver publieke goederen voldoen niet aan de criteria ‘rivaliteit’ en ‘uitsluitbaarheid’
- Gemeenschappelijke goederen voldoen aan de criteria ‘rivaliteit’, maar niet aan de criteria
‘uitsluitbaarheid’
- Clubgoederen voldoen niet aan de criteria ‘rivaliteit’, maar wel aan de criteria ‘uitsluitbaarheid’
Rivaliteit
Ja Nee
Private goederen Clubgoederen
Ja • Chocolade reep • Brandweer
• Kleding • Kabel tv
Uitsluitbaarheid
Gemeenschappelijke Publieke goederen
goederen • Nationale veiligheid
Nee
• Vis in de oceaan • Dammen voor
• Milieu overstromingsbeheer
- Soms kan een bepaald goed in meerdere categorieën worden ingedeeld afhankelijk van de context
We spreken dan van een ‘quasi-publiek goed’ (bv. wegen, parken, stranden afhankelijk van congestie en tol)
, 3 Publieke goederen
- Bij een publiek goed is er sprake van niet-rivaliteit en niet-uitsluitbaar
- Vrijbuitersprobleem (free-rider problem) ontstaat doordat individuen de baten van een goed willen
bekomen zonder er de kosten voor te betalen
‘Schippersdilemma’1: Niet samenwerken is de ‘dominante strategie’ – wat de andere partij
ook doet – deze strategie levert steeds een beter resultaat op
- Een zuiver publiek goed kan NIET worden aangeboden door de private markt
De zuivere private aanbieder zou failliet gaan (om technische redenen wegens de niet-uitsluitbaarheid en
het vrijbuitersprobleem)
DUS: enkel de overheid kan zuiver publieke goederen aanbieden op basis van verplichte
bijdragen (belastingen)
MAAR: private goederen kunnen zowel door de private markt als door de overheid worden
aangeboden
Wanneer de overheid private goederen aanbiedt, is dat om sociale redenen (merit goods)
- Een publiek goed wordt aangeboden door de overheid
MAAR: een goed aangeboden door de overheid is niet noodzakelijk een zuiver publiek goed (het
kan gaan om ‘publieke voorziening (van een privaat goed)’
VOORBEELDEN: Vrijbuitersgedrag
• Zwartrijden op de trein
• Met de auto blijven pendelen naar een drukke stad
• Sigaret op straat gooien
• Info verzamelen bij een distributeur en het product finaal elders kopen
• Belastingen ontwijken/ontduiken
4 Gemeenschappelijke hulpbronnen (middelen)
- Bij een gemeenschappelijke hulpbron is er sprake van niet-uitsluitbaarheid en rivaliteit
- Tragedy of the Commons: Gezien de niet-uitsluitbaarheid in combinatie met de eindigheid van de
hoeveelheid worden gemeenschappelijke hulpbronnen overgeconsumeerd
Gebruikers van gemeenschappelijke hulpbronnen houden geen rekening met het externe
effect van hun actie
GEVOLG: Gemeenschappelijke hulpbronnen riskeren te verdwijnen
- Een oplossing voor de Tragedy of the Commons is de ‘enclosure’ (privatisering) van de
gemeenschappelijke hulpbron (bv. omheinde weilanden)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evsmts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
