Religie, zingeving en levensbeschouwing
Wetenschap, technologie en de zingevende interesse (Pieter de Wi6e)
1. Leefwereld wetenschap redelijkheid
Edmund Husserl (1859-1938)
ë Leefwereld = intersubjec=ef, persoonlijk, betekenisvol
o In de wereld zien wij dingen die op 1 of andere manier betekenisvol zijn
ë Wetenschap
o Vertrekt van de leefwereld
o Maakt abstracte (subject-object, afstandelijkheid, onpersoonlijk)
o Tijdelijke opschor=ng van de normale omgang met de leefwereld
ë De rela=e van de wetenschap tot de leefwereld
o Wetenschappelijke leefwereld
§ Je gebruikt =nder om iemand te leren kennen à hierbij geef je
vertrouwen aan een algoritme/ wetenschap
§ Nieuwe vrienden leren kennen aan de unif (volgens wetenschap
mensen met zelfde persoonlijkheid) à je laat mensen een test
invullen
o Autonome leefwereld
ë Redelijkheid en ra=onaliteit
o Wetenschappelijke ra=onaliteit à kan heel evident zijn voor de wetenschap (
zo een vragen lijst invullen) maar is in de leefwereld volledig onredelijk (lijkt
gewoon een creep)
2. De zingevende, cogni<eve en manipula<eve interesses van de mens
ë 3 mo=va=es
o De reden dat mensen dingen doen
o 3 manieren waarop we ons verhouden tot anderen
o Overlappen deels met elkaar
§ Mensen praten met elkaar
, ë Cogni=ef
o We zijn geïnteresseerd in kennis
o Wetenschap
o Par=culiere kennis (bv wat heeV je buur gisteren gedaan)
ë Manipula=ef
o Alle manieren waarop we de wereld naar onze handen willen zeWen
o Technologie à wereld zo maken dat die voldoet aan onze noden
o Brood gaan kopen bij de bakker; honger à we kopen brood
o Intresse in zingeving gaat bij manipula=ef horen à we hebben nood aan
vriendschap en zoeken een vriend zodat onze nood bevredigd is
ë Zingevend
o We denken dat het gaat over manipula=eve interesse
o Babbelen met elkaar
Zingevend en cogni+ef
ë Stellingen
o Ac=viteiten in ons leven die lijken te gaan over een cogni=eve interesse,
fundamenteel eigenlijk over zingeving
§ Praten met buurman over het weer (niet cogni=ef, je zou weer
opzoeken)
§ Als mensen praten met elkaar, vieren ze hun rela=e
• Elkaar erkenning geven
• Je zou het een ritueel kunnen noemen
§ Vrouw zien lachen met man en willen te weten komen of er iets
gaande is
• Prive detec=eve à kan opgevat worden als wantrouwen
, o Op het domein van zingeving bestaat er redelijkheid en onredelijkheid, wat
redelijk en onredelijk is, is echter nier hetzelde als wat vanuit cogni=ef
oogpunt ‘ra=oneel’ en irra=oneel is
• Ra=onaliteit wetenschap komt dingen te weten door bepaalde
empirische methoden
• In realiteit spelen andere middelen, vertrouwe, de ra=onaliteit
van de wetenschap kan een volledig wantrouwe ceëren
• We leven op vertrouwen à zorgt voor onzekerheid, mensen
kunnen al=jd voorliegen
o Wetenschappelijke cogni=eve bevindingen, zijn vaak slechts van rela=ef
belang voor de zingevende rela=es in de leefwereld
ë Voorbeelden
o Liefde en chemie
§ Je geliefde ruikt goed
§ Liefde is zweet
o Straf
§ Richard Dawkins
• Mensen die misdaden plegen niet straffen maar behandelen
§ Alle mensen zijn onvatbaar à poging om vanuit wetenschap spontane
manier van omgang in leefwereld te reguleren
§ Tak op hoofd à bad luck
§ Als iemand je heeV geslagen à boos worden
§ Zeer discutabel dat de wtesnchap de leefwereld gewoon verandert
o Schilderij
§ Je ziet een mooi beeld
• Zijn eigenlijk gewoon strepen en verf
Zingevend en manipula+ef
ë Stellingen
o Er zijn zaken in ons leven die lijken te gaan over onze manipula=eve interesse,
maar die eigenlijk fundamenteel over zingeving gaan
, § Vriendschap niet zomaar een nood om in te vullen, maar een soort
toewijding aan een persoon
o De focus op de manipula=eve interesse kan uiteindelijk de zingevende
dimensie aantasten
§ Persoon die al=jd naast je komt ziWen in de aula à maar die wil geen
vrienden worden en is gewoon uit op samenva`ngen
§ Dit is een manipula=eve kwes=e
ë Voorbeelden
o Zoeken naar geluk
§ Amerikaanse filosoof “de ervaringsmachine” = machine die je alle
ervaringen geeV die jij wilt, je kan ervoor kiezen om de rest van u
leven te laten koppelen aan een machine, zelf kiezen welke ervaringen
met database van menselijke ervaringen
• Voetbalteam dat wereldbeker speelt, hoofdpodium rock
werchter, aanbeden worden
§ Filosoof betwijfeld of veel mensen dat zouden willen, wat zou
ontbreken
• Echt iets kunnen doen in de werkelijkheid
• Je wil niet enkel de ervaring, maar je wil iets doen/ contact
hebben met iets in de werkelijkheid
• Machine die ons indrukken geeV vanbuiten af
o Zoeken naar erkenning en waardering
o Burgerschap
§ Behoren tot een land, volk na=e, stad is iets zingevend
§ Je bent er niet enkel om van het land te profiteren, je geeV ook zin
terug aan je burgerschap doordat je bv vecht voor je land, of je laat
kerncentrales in je dorp staan
§ Cijfer zakte fenomenaal als men er geld voor ging krijgen
• Zolang er geen geld gegeven werd redeneerde mensen vanuit
burgerschap