Alle hoofdstukken horen samen voor een samenvatting van het hele vak algemen economie gegeven door professor Jan Bouckaert in het 1ste jaar van de bachelors HI(B) en tew
Marktimperfecties, rol van overheid
Welvaartsimplicaties van werking vrije markt
- Markt
o Vraagzijde
Consumentensurplus bij (p,x)
= totale betalingsbereidheid – totale uitgaven
Als prijs stijgt daalt consumentensurplus
o Aanbodzijde
Producentensurplus bij (p,x) =
totale ontvangsten – minimale ontvangsten nodig om de gegeven
hoeveelheid aan te bieden
Als prijs daalt daalt producentensurplus
o Efficiëntie vrije markt
totale welvaart (= som van consumenten- en producentensurplus) is maximaal
Vrije markt = wenselijk want CS + PS = maximaal
Normatief
Efficiënte productie: betalingsbereidheid van geproduceerde goederen dekt
steeds opportuniteitskosten van producenten
- Marktwerking/
pareto-efficiëntie
o Pareto-efficiënt = pareto-optimum
= wanneer men welvaart van 1 economische agent niet kan verhogen zonder die van
andere economische agent te verlagen
Marktmechanisme leidt onder aantal voorwaarden tot Pareto-efficiëntie
Voor alle punten op paretogrens kunnen we nooit iemand verbeteren zonder
dat dit ten koste gaat van andere
Voor alle punten onder paretogrens kunnen we min. 1 iemand verbeteren
Paretogrens = nuttigheidsfrontlijn (utility frontier)
o Verdeling van middelen
Maatschappelijke keuze, hangt af van machtsposities van betrokken partijen
o Economische wetenschap
Brengt positieve analyses, normatieve inzichten
1
, Economie Jan Bouckaert
Oorzaken marktfaling, rol overheid
- Monopolie
o Welvaartsverlies = groot
= situatie waarin monopolist minder surplus creëert dan wanneer markt competitief
zou zijn
o Overheid
Creëert monopolies (bv. gelduitgifte)
Houdt monopolies in stand (bv. notariaat)
Bevecht monopolies door liberalisering, regulering (bv. gereguleerde prijzen)
o Afnemers
= finale consumenten, bedrijven,… bevechten monopoliemacht door samenwerking
(= countervailing power)
Consumentenverenigingen, groepsaankoop
Ontstaan bilateraal monopolie: surplus van monopolie wordt in 2 verdeeld
o Correctief optreden overheid
om welvaartsverlies te vermijden
Juridische maatregelen om concurrentie te bevorderen
Niet belasten op winst
W = TO – TK max W = 0 -> MO = MK
* Bijbelasting
NW = (1 – τ )W = (1 – τ )TO - (1 – τ )TK max NW = 0 -> (1 – τ )MO = (1 – τ )MK
=> hoeveelheid blijft hetzelfde, maar winst is minder
Niet belasten op output
voor elke hoeveelheid taxeren => monopolist brengt minder op de markt
voor hogere prijs = meer schade
Maximumprijs opleggen
die onder monopolieprijs ligt, pmax zo kiezen dat die ligt waar MK functie
snijdt met GK functie = optimum
- Natuurlijke monopolies:
= wanneer gemiddelde kosten blijven dalen => technisch efficiënt om bediening van volledige
vraag aan slechts 1 bedrijf over te laten
o Voorbeelden
Spoorwegnetwerk, postbedeling, gasinfrastructuur, waternetwerk
o Vrije prijszetting
is nog steeds monopolistisch en inefficiënt
o Opgelegde prijszetting aan marginale kost
leidt tot verlies => oplossingen:
Regulering van privaat natuurlijk monopolie
Overheidseigendom
Concurrentie door duplicering van natuurlijk monopolistische netwerken
wanneer regulering te moeilijk is
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper colettetje2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
