OFD les 1 (27/09/2023)
1. Blinde vlekken & paradoxen
Prof. Gilly Coene
1. Blinde vlekken & paradoxen
Overzicht
Meeste info op slides dus weinig lesnotities nodig
overzicht inhoud van de les
- Informatie, praktische zaken van deze cursus
- Betekenis: feminisme wat is dat?
o Wie noemt zichzelf feminist: persoonlijke overtuiging is 1 ding, maar feminisme als theorie,
beweging, historisch enz is iets anders → vooral daar ook op ingaan
- Feministisch DENKEN: focus op denken, theorieën, concepten, ideeën, argumenten (> < andere cursussen)
- Focus op feminisme en filosofie = niet evidente relatie
o Sterk spanninsgveld tussen
o Zowel historisch duiden als zien hoe dat vandaag zich eventueel nog toont
- Geschiedenis: veel namen en informatie
o Vooral belangr beetje idee van wat hebben vrouwen, feministen in de gesch: wie waren dat, waar
waren ze mee bezig
o En beeld doorbreken dat we hebben over filosofie in de gesch maar ook over feminisme als iets
recent
o = opzet van die benadering
0. Cursusinfo en situering
Praktische informatie
- Hoorcolleges
1
, o Vragen stellen is bedoeling
- Discussiegroepen
o Vanaf 3de les indelen in kleinere groepjes van 10 mensen
o Deel van de les: teksten bespreken zelf voorbereid
o Per les 5tal teksten, iedereen bereidt 1 voor
o Zelf voorbereide tekst voorstellen aan medestudenten zodat zij ook kennis krijgen van wat er in die
tekst aan bod komt
o + onderling bespreken
o In iedere groep twee mensen zelfde tekst gelezen dus je kan mekaar aanvullen daarin
- + opdracht daaraan verbonden
Komt op canvas, dus asap op canvas registreren
- Overzicht met in welke groep je zit en welke tekst je moet voorbereiden voor die les
- Dus geregistreerd zijn om ingedeeld te kunnen worden en te kunnen zien
Ook voor vak registreren, niet alleen inschrijven als gaststudent aan vub
2 varianten aan het vak: Ugent met 5 en VUB met 3 of 6 dus puzzelen bij interuniversitair
- Twee leerplatformen
- Prof gebruikt die van 5 studiepunten variant op canvas
Lesopnames
→ Lessen worden opgenomen, opnames gedurende 1 week op canvas
→ Bij volgende opname wordt oude opname verwijderd
→ Dus blijven niet staan tot het einde want vooral voor werkstudenten, ziekte, herbeluisteren of controleren
→ Algemeen beleid, aan vub vastgesteld, onderzoek uitgewezen dat lesopnames niet zo positief voor het
studierendement want leidt tot uitstelgedrag enz
→ Dus vandaar tussenoplossing: toch kans geven voor mensen die niet aanwezig kunnen zijn om toch de les
mee te volgen
Ziekte
• Verontschuldigen is fijn maar mail moet in principe niet, wel fijn ter kennisgeving
• Voor discussiegroepen en groepsgenoten belangrijk zoveel mogelijk deelnemen aan lessen
• Anders kunnen discussiegroepen niet werken want medestudenten afh van uw inbreng om teksten
die ze zelf niet gelezen hebben om daar iets van te kunnen opsteken
• Dus 1 of 2 keer max afwezig dan kunnen medestudenten wel begrijpen en opvangen maar wel bedoeling dat
je naar de les komt
Evaluatie
• Schriftelijk examen
• @VUB
• Eerste helft meerkeuzevragen
• Tweede helft open vraag mbt discussiecolleges
• Op canvas voorbeelden van meerkeuzevragen, zo al idee van wat je kan verwachten
• Open vraag later meer uitleg in deze les
2
,Inhoud & opzet
Lessen zelf
- Enerzijds overzicht dus breed: een idee geven van wat is er allemaal, de diversiteit leren zien, de
verschillende invalshoeken leren zien
- Tegelijkertijd is het een filosofisch vak in de zin dat we toch proberen om wat dieper in te gaan op ideeën,
argumenten, standpunten adhv die tekstanalyse
o Vandaar dat die discussiegroepen zeer belangrijk zijn
- Lessen op die manier ingedeeld
o Begint chronologisch: vanaf de oudheid, historische lijn daarin meegeven want ideeen vallen nooit
uit de lucht, ontwikkelen zich altijd in een bepaalde socio-historische context
o En om dingen goed te kunnen begrijpen, evalueren moet je dat ook een beetje kunnen plaatsen in
een bepaalde context
o Auteurs reageren op andere auteurs, op bepaalde ideeën die in een bepaalde periode leven enz
Tekstanalyse → QAQL
- Bepaalde methode voor gebruiken
- QUAQL: Quote, Argument, Question, Link
- Methode om tekst te analyseren
3
, - Als je tekst leest probeer je nadien uit die tekst een bepaalde quote of meerdere quotes of zinnen die aan
elkaar gelinkt worden, die het centrale idee van die tekst weergeven
o Citaat weergeven
- En dan aangeven wat de argumenten zijn voor die idee die in die tekst worden aangebracht, korte paragraaf
dus
o Op welke manier, wat stelt de auteur, wat zijn de ideeen, waar probeert die auteur u van te
overtuigen en hoe doet men dat
- Question: kritisch naar kijken
o Bepaalde vragen rond stellen rond wat daar gezegd wordt: is dat relevant, is dat eenzijdig, zijn er
andere visies mogelijk etc
- Link: inzichten/ wat daar aangebracht verbinden met dingen die je gezien hebt (andere teksten, lesinhouden
enz)
- Staat ook uitgelegd op canvas in een document meer uitleg
Op examen QAQL gevraagd van een van de teksten in de lessen besproken en aan jullie toegewezen is
Dus op die manier al zelf een beetje voorbereiden
Andere jaren geen specifieke methode en gemerkt dat studenten soms volledige teksten probeerden te
beschrijven, maar daar heb je niet veel aan
Dus hier gedwongen om een bepaalde idee, een centraal idee uit die tekst te halen en dan daar verder over
te reflecteren
Inhoud van de lessen
- Relevantie van deze cursus, de themas
- Stuk historisch kijken, kijken naar theorieën, maar die theorieën komen niet uit de lucht vallen, houden altijd
verband met een socio-historische context, problemen die zich daar stellen, bepaalde debatten, issues, enz
- Aantal afbeeldingen op ppt: van thema’s die vandaag heel actueel zijn (kus in de voetbal,
grensoverschrijdend gedrag, abortus, mannelijkheid waarover veel gezegd/ gediscussieerd, bepaalde
hegemonische mannelijkheid, geweld tegen queer mensen, gender ideologie sterk aangevallen in bepaalde
politieke strekkingen, recent ook betogingen tegen seksuele opvoeding op school die we in brussel gezien
hebben, waar je dus heel misschien wat vreemde op het eerste gezicht coalities ziet, vraagt verder
onderzoek vraag is of dat zo is, tussen enerzijds vlaamse extreemrechtste partijen en moslimvrouwen die
daar gelijkaardige issues aanklagen, dus de vraag is vanwaar komt dat, kunnen we dat op dezelfde manier
benaderen, zitten daar andere zaken achter enzo…)
- Dus dit soort zaken nodigt uit tot meer reflectie, verder onderzoek = ook meegeven in deze cursus
4
, Politiek
natuurlijk: genderwashing…
- Gender is op bepaalde manier zeer populair
o Iedereen is voor gelijke rechten voor vrouwen en mannen enz vandaag
o Dat blijkt niet echt controversieel meer te zijn, maar in de realiteit is dat nog iets anders
o En dat wordt ook soms gebruikt om bepaalde superioriteit naar voren te brengen
Dus heel complexe thema’s die verder onderzoek vereisen
1. Feminisme: theorie en beweging
Inleiding
Wat kunnen we daaronder verstaan?
5
, Beyoncé
- 10 jaar geleden zich geout als feminist en in haar optredens
o Heel veel discussie rond ontstaan
o Is belangrijke
o Beyonce heeft bepaalde visie op wat feminisme betekent
o Geeft daarmee ook aan dat de strijd zeker nog niet gestreden is, dat er nog dingen moeten gedaan
worden
o Tegelijkertijd was er veel discussie over de authenticiteit van haar feminist zijn, de manier waarop ze
zichzelf presenteert bv
o En een veel complexere discussie daarrond: sommigen zeiden beyonce is geen echte feminist want
ze vertoont zich op een heel sexy manier en komt daarmee tegemoet aan de male gaze
o Terwijl anderen zeiden eigenlijk is daar ook een raciaal aspect aan verbonden, als gekleurde
performers iets doen wordt dat zeer letterlijk gezien
▪ Terwijl als witte vrouwelijke performers zoals bv lady gaga of madonna, dan wordt daar
meteen een diepere lading of laag aan verbonden
▪ Die presenteren zich ook op een bepaalde manier, maar dan wordt dat wel gezien als iets
diepzinnigers, het uitdagen van ideeen enz
▪ Terwijl als beyonce dat doet dan wordt dat gezien eerder als het reproduceren van
stereotiepen
o Interessante discussie om te zien dat gender en race (kleur) maar ook andere zaken toch duidelijk
met elkaar verweven zijn
Sarah Ahmed
- Heeft visie op wat is feminism voor haar
- Daarnet in de omschrijving van beyonce zagen we ook al: feminisme gaat ook over verandering
- Dat is de kern, het is niet zomaar een idee/ visie, maar eigenlijk vooral ook een ethisch politiek project, het is
een project die de wereld wil veranderen
- Men wil iets veranderen, dingen beter maken, strijden voor meer rechtvaardigheid, meer gelijkheid, meer
vrijheid
- Klinkt allemaal mooi, maar op zich zijn dat ook zeer complexe ideeën
6
