Sociale psychologie: H1: introductie
1. Wat is sociale psychologie?
Enkele vragen:
- Kunnen mensen normaal/gezond leven onder sociale beperkingen? (isolement, geen
aanraking,…) – experiment in isolatie: sociale brein veranderde niet
- Wanneer lijdt initiatie naar een goede vriendschap? – door sociale druk meer negatieve
kant op, hoe harder de initiatie, hoe aantrekkelijker de groep
- (IS trok mensen aan die in isolatie waren en agressief waren – kwetsbaar vr sociale druk)
Sociale invloed: het effect dat woorden, handelingen of alleen al aanwezigheid v andere
mensen hebben op onze gedachten, gevoelens, houding of gedrag
Sociale psychologie: wet studie v de manier waarop de gedachten, gevoelens en handelingen
v mensen worden beïnvloed door de echte of ingebeelde aanwezigheid v andere mensen
(zonder aanwezigheid kunnen mensen invloed op je uitoefenen – onderzoek op sociale
invloed op individu: invloed via overtuiging of indirecte waarden en normen aan te leren of
over te dragen)
- Andere mensen kunnen ons beïnvloeden door:
1) Directe pogingen tot overreding (persuasion)
2) indirecte pogingen door hun aanwezigheid en de overdracht van culture waarden
- (filmpje dia 13): gelijken trekken elkaar meer aan uit onderzoek + soms hebben mensen
duidelijke voorkeur en soms verdeeld, dan hebben we onderzoek nodig om het te
verduidelijken
- Hoe kunnen we sociale invloed anders begrijpen?
1) Door journalisten, experts en sociale critici MAAR niet wetenschappelijk, eerder
suggestie
2) Soc psy is te onderscheiden van filosofie want het is empirisch veld (filosofen roepen
belangrijke vragen op)
3) Soc psy te onderscheiden van andere sociale wet vanwege de nadruk op interpretatie
v mensen, of persoonlijke interpretaties
>< Mensen zijn zich niet altijd bewust v de oorsprong v hun gedachten of gedrag ->
vertellen meer dan ze kunnen weten
>< Oversimplificeerd en tegenstrijdig: hoe bepaal je wie er gelijk heeft? -> Jones/IS
(verschil: soci psy gaat uit v wat mensen denken, hoe zij wh construeren. Wat drijft
hen? Wat voelen ze? Eigen subjectieve waarheid is zeer belangrijk!)
+
(Mensen zijn nauwelijks bewust v wat hen beïnvloed, neiging om uitleg te geven –
subjectieve is belangrijk maar nooit zeker of dat wel juist is)
, >< Hoe weten we welke filosofische visie juist is of niet? -> Gilbert
(onderzoek: Decartes: info komt neutraal binnen, wij gaan nadenken waar of niet? /
Spinoza: info komt binnen en wij geloven dat, na een tijdje denken we dat het toch
niet waar is -> juist!)
- Sociale psy vergelijken met andere sociale wet
1) Sociologie gaat over algemene wetten van sl, niet over individu
2) Soc psy gaat in op individuele verschillen v mensen, en gemeensch onder bep sociale
contexten – psychologische processen dat mensen gemeensch hebben die hun
vatbaar maken voor soc invloed, het individu in sociale context
3) Persoonlijkheidspsychologie bestudeert de kenmerken dat individu’s uniek maken en
anders maken van anderen
2. De kracht van de situatie
Attributie: toeschrijven v oorzaken aan het eigen of aan andermans gedrag en het
daarmee voorzien v verklaringen
Fundamentele attributiefout: neiging om mislukkingen aan externe factoren te wijten
en successen toe te schrijven aan interne en persoonlijke factoren
= persoonlijke eigenschappen en interne factoren onderschatten + externe,
situationele factoren onderschatten
(sociale situatie is belangrijk – verschillen van grafiek op dia 26 liggen voornamelijk bij
context, mensen krijgen vriendelijk telefoontje dus deze komen vaker op afspraak)
3. De kracht van sociale invloed
Filmpje: mensen in lift staan allemaal langs verkeerde kant, jij gaat je ook omdraaien door
groepsdruk
- De subjectiviteit v de sociale situatie
Behaviorisme : stelt dat om menselijk gedrag te begrijpen, je alleen rekening hoeft te
houden met de versterkende eigenschappen v de omgeving
= ‘ons gedrag wordt door omgeving beïnvloedt’ (waarneembare gedrag v mens)
Gestaltpsychologie: benadrukt belang van bestuderen v subjectieve manier waarop
object wordt waargenomen (gestalt of geheel), ipv de objectieve, fysieke kenmerken
v object (geheel is meer dan de som van de delen)
Naive realism (naïef realisme): neiging om te geloven dat je eigen standpunt de
‘waarheid’ is (in conflict geloof je dan makkelijk dat anderen het bij het verkeerde
eind hebben). We nemen dingen waar zoals ze echt zijn
Kurt Lewin
, 4. Waar constructies vandaan komen: menselijke basismotieven
- Mensen hebben een primaire behoefte om
1) Zich goed te voelen over zichzelf (ons beter inschatten dan gemiddeld)
2) Zo nauwkeurig mogelijk te zijn
1) Self – esteem (zelfwaardering): iemands evaluatie v de eigenwaarde (als goed,
competent en moreel)
Evolutionair: eigenwaarde is geworteld in iemands behoefte aan positieve soc reputatie,
die nodig is vr samenwerking en overleven
>< kan leiden tot vervorming v wh -> strenge initiatie v studenten kan leiden tot meer
houden van: om zich geen dwaas te voelen, rechtvaardigen mensen hun beslissing door
hun ervaring positief te vervormen
2) Sociale cognitie: hoe mensen over zichzelf en de sociale wereld denken (brein
moet goed weten wat er gebeurt om bv te overleven – accuraat zijn is belangrijk om
met anderen om te gaan)
>< kan leiden tot problemen als we niet alle info hebben (bv voeding is niet wat het in
blik – gedeeltelijk geïnformeerd en dus fouten beslissingen nemen)
>< onze verwachtingen maken dat we de wh vervormen of zelfs veranderen (self-
fulfilling prophecy)
(kunnen foutief denken: denken dat persoon niet aardig is, niet aardig doen dan en dan
doet die persoon sws niet aardig terug: veranderd)
5. Soc psychologie en sociale problemen
- Sociale psychologen worden vaak gemotiveerd door
Nieuwsgierigheid om sociaal gedrag te bestuderen
Verlangen om sociale problemen op te lossen
Bystander effect: wanneer er omstaanders zijn wordt de verantwoordelijkheid
verdeeld en is men minder geneigd hulp te bieden
Latané en Darley
(Kitty Genovese: aangevallen – 38 getuigen – niemand bood hulp)
Obedience (gehoorzaamheid) : confrontatie met autoriteit leidt tot het gedragen nr
die autoriteit
(Milgram: schokken toedienen: mensen volgen autoriteiten – schijnen vertrouwen
uit)
,
