Super volledige samenvatting van het vak 'Familiaal Vermogensrecht', onderdeel 'Erfrecht en Giften' aan de VUB. Dit vak werd gedoceerd door P. Hofströssler, gastdocent van E. Alofs. Ik behaalde een 16/20.
Inleiding - Erfwetten 2017 & 2018
De erfwetten 2017 & 2018 zijn op 1 september 2018 in werking getreden en hebben het
aangezicht van het Belgisch erfrecht grondig veranderd
zij brengen deze materie weer bij tijd, aangepast aan de noden van een moderne
samenleving, ZONDER de verworvenheden en fundamenten van het vroegere erfrecht
volkomen overboord te gooien
De wet van 31 juli 2017 tot wijziging van het BW wat de erfenissen en de giften betreft en
tot wijziging van diverse andere bepalingen terzake
gepubliceerd in het BS op 1 september 2017: de burger had vanaf toen een periode van 1
jaar om bepaalde aspecten van het oude erfrecht via een notariële verklaring van behoud
toch te laten voortduren (verlengd tot en met 1 september 2019 door de Erfwet 2018)
De praktijk kreeg 1 jaar om de nieuwe bepalingen in te studeren
preciseringen en verduidelijkingen van de Wet van 31 juli 2017, opgenomen onder HF 6
van de Wet van 22 juli 2018 tot wijziging van het BW en diverse andere bepalingen wat het
huwelijksvermogensrecht betreft en tot wijziging van de Wet van 31 juli 2017 tot wijziging
van het BW wat de erfenissen en de giften betreft en tot wijziging van diverse bepalingen
terzake
De memorie van toelichting bij de Erfwet 2017 vat de hervorming samen in 5 krachtlijnen
1. De regels over de erfrechtelijke reserve wijzigen grondig
2. De regels over de inbreng van giften veranderen
3. De regels over de verdeling worden aangepast
4. Het verbod op erfovereenkomsten wordt versoepeld en preciezer geregeld
5. Het evenwicht tussen LLE en kinderen wordt herijkt ten voordele van de kinderen
Overgangsrecht
De invoering van nieuwe wetgeving heeft altijd belangrijke implicaties voor bestaande
situaties.
Op welke nalatenschappen gelden nog de oude regels EN vanaf wanneer zijn de nieuwe
regels van toepassing?
De wetgever geeft de burger en vooral de rechtspraktijk 1 jaar de tijd om zich in te werken
en de nieuwe regeling te leren kennen
de wetten treden in werking op de eerste dag van de twaalfde maand na die van
publicatie in het BS, DAT IS 1 september 2018
Principe: de nieuwe regels zijn van toepassing op nalatenschappen die zijn opengevallen
vanaf 1 september 2018
Omdat giften in principe maar hun erfrechtelijke gevolgen laten voelen vanaf het overlijden
van de schenker, bepaalt de wet dat de nieuwe regels ook van toepassing zijn op giften door
de erflater gedaan vóór deze datum van inwerkingtreding voor zover die erflater overlijdt
vanaf 1 september 2018
1
,Extra inleiding gegeven tijdens de les
Het erfrecht is recent veranderd met de erfwetten van 2017 & 2018 die in werking zijn
getreden op 1 september 2018
vaak moet toch nog het erfrecht van vóór 1 september 2018 worden toegepast
Erfrecht en de gewijzigde samenleving
Het Burgerlijk Wetboek 1804 voegde het erfrecht in vertrekkend van een samenleving zoals
die toen bestond, die samenleving is mijlenver verwijderd van de huidige samenleving
de grote lijnen van het erfrecht zijn NIET aangepast, de oude rechtspraak is dus nog
steeds relevant
De basisstructuur van het erfrecht steunt op het bloed
Het erfrecht van 1804 probeert het vermogen over de generatie heen te laten overgaan op
dezelfde manier waarop het bloed overgaat van generatie op generatie
beginsel personenrecht – afstammingsrecht: wanneer je bloed deelt, deel je afstamming
Franse revolutie zorgde ervoor dat de bevolking vrij is geworden
In 1804 stapt men af van het Ancien Régime en dus ook van de standenmaatschappij. Men
spreekt voor het eerst van een fundamentele vrijheid. De vermogensregels werden
ingeschreven op een manier dat de samenleving vrij is, gesteund op economisch liberalisme
wat wil zeggen dat men niet afhangt van een hogere macht die over zijn economisch lot
beslist. Het vermogen zoals geregeld in 1804 beoogt dat via het erfrecht het vermogen van
iemand toekwam aan de volgende bloedgeneratie.
Steunpunt erfrecht: vrijheid van economische besteding binnen de familie houden
WAAROM BINNEN DE FAMILIE? Vermogensopbouw die privé wordt gedaan verankeren
in de familie om ervoor te zorgen dat die familie het goed stelt. Maatschappelijke stabiliteit
om vrede te houden binnen de familie. Indien er vrede is binnen de familie is er ook vrede in
de samenleving.
Vandaag de dag zijn er naast familie ook andere essentiële banden! De samenleving
verandert, daarom wijzigen de rechtsregels
Ook religie is vandaag niet meer zo belangrijk als vroeger.
De rol van de vrouw in de vroegere samenleving:
de man was baas van het gezin, de vrouw bleef thuis om voor de kinderen te zorgen
sinds 1960 kan de vrouw haar eigen seksualiteit beheersen, enkel zij beslist of er een kind
komt EN dat kind hoeft niet per definitie een kind te zijn van haar man
relaties zijn complexer geworden, de regels van 1804 zijn niet meer accuraat
Sinds 1989 is er de gelijkheid tussen wettige en onwettige kinderen.
De samenleving in 1804 was een agrarische samenleving waarbij de productie van eigen
beesten, groenten … ervoor zorgde dat de familie voldoende behoeftig was.
In de 21ste eeuw is dit niet meer het type samenleving, vandaag zijn andere types goederen
belangrijk!
2
,Waren de regels van het erfrecht nog aangepast aan de samenleving van vandaag??
Vandaag leven wij in een globale samenleving, terwijl vroeger elke gemeenschap zijn
eigenheid had.
Voorbeeld Verenigde Staten:
Een samenleving waarbij het privématig vrij kunnen beschikken aan wat men in het leven
opbouwt aan fortuin EN niet toekomt aan de kinderen wanneer men komt te overlijden
vrije beschikking is de absolute norm
Met de Wet van 1958 is de ontvoogding van de vrouw ingeroepen
grotere vorm van autonomie, MAAR nog maar sinds 1976 zijn mannen en vrouwen
juridisch gelijk
Erfrecht en de gewijzigde samenleving
De samenleving van de 18e eeuw
Code civil 1804
Ontvoogding van de vrouw (Wet van 30 april 1958)
Gelijkheid in het huwelijksvermogensrecht (Wet van 14 juli 1976)
Het Marckxarrest van het EHRM van 13 juni 1979
Het erfrecht van de LLE (Wet van 14 mei 1981)
Het nieuwe afstammingsrecht (Wet van 31 maart 1987)
Nieuwe relatierecht: wettelijke samenwoning/echtscheidingsrecht
Maatschappijconform erfrecht vanaf 1 september 2018: Erfwet van 31 juli 2017
Erfrecht en de gewijzigde wetgeving
De rechtsbeoefenaar zal ook lang na 1 september 2018 het oude recht moeten toepassen
(en dus moeten kennen)
De rechtsbeoefenaar adviseert (als advocaat of notaris):
- over de rechtsgevolgen die kleven aan toekomstige gebeurtenissen
- over de rechtsgevolgen die kleven aan de gebeurtenissen uit het verleden
De rechtsbeoefenaar behandelt betwistingen:
- als advocaat (partijdige raadsman)
- als rechter (onpartijdig)
- als notaris-vereffenaar (onpartijdig gerechtelijk mandataris)
Erfrecht is multidisciplinair recht
Het erfrecht is gebaseerd op verschillende takken van het recht die van toepassing zijn
binnen deze cursus.
Voornamelijk kennis van bepaalde begrippen van het zakenrecht, verbintenissenrecht en
personenrecht zijn noodzakelijk.
3
, Waarom is er erfrecht?
Iedere persoon neemt deel aan het rechtsverkeer
Die deelname wordt niet uitgewist door zijn of haar overlijden: Wat is het lot van zijn of haar
rechtspersoonlijkheid?
Iedere persoon heeft een vermogen alsook een geheel van rechten en plichten
Wat is het lot van die rechten en plichten na overlijden? Wie krijgt/moet wat? Hoe
bekomt de rechtsopvolger zijn deel? Wat zijn de rechten van de derden/samenleving?
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laurenrobeets. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
