Inleiding wervelkolom
Lage rugklachten
Definitie:
Variërende pijn en/of andere ongewenste ervaren sensaties in de lumbosacrale regio
(gelokaliseerd tussen de onderste ribbenboog en de bilnaad). Sommige mensen ervaren
terwijl ook uitstralende pijn in de gluteale regio en/of één of beide benen.
Delphi study:
Gesprek, discussie voor een finaal product te leveren, kan leiden tot vragenlijst voor andere
studies met hun eigen resultaten
Doel = stellen baseline+verbeteren prevalentieweergaven
Duur:
<6 weeks = acuut
Kan zelf weggaan
6-12 weeks = subacuut
>12 weeks = chronisch
Complex
Caviat: ‘flare’/opflakkering (construct op korte termijn)
Een opflakkering is een verslechtering van de toestand die uren (tot weken) aanhoudt,
die moeilijk te verdragen is, en die over het algemeen de gebruikelijke activiteiten
en/of emoties beïnvloedt.
Caviat: ‘Recurrente klachten’ (construct op lange(re) termijn)
Binnen de laatste 24u een verhoging van >2/10 op de VAS schaal na een periode van
30 dagen pijnvrij. Pain attacks without pain between then
Oorzaak
5-10% specifieke LRK
85-90% aspecifieke LRK
Specifieke LRK:
▪ Veroorzaakt door pathofysiologisch mechanisme en/of een stoornis in anatomische
structuur (pathoanatomie)
▪ Oorzaak:
▪ Trauma
▪ Spondylarthropathieën
▪ Tumor
▪ Infecties
▪ Cauda equina syndroom
▪ Osteoporose
Aspecifieke LRK:
, ▪ LRK die niet kan worden toegeschreven aan een specifieke afwijking of stoornis*
▪ LRP is gevolg van interactie tussen biologische, psychologische en sociale factoren
▪ Rol psychosociale klachten = gele vlaggen
Symptomen:
▪ Pijn in de lumbosacrale regio
▪ Ontstaansreden is divers e.g. fysiek (e.g. ongemakkelijk houding aanhouden),
psychologisch (e.g. mentaal vermoeid of gestresseerd zijn), gecombineerd
(e.g. afgeleid heffen)
▪ maar 1 op 3 personen ‘ook zonder trigger’, zonder specifieke reden
▪ Eventueel uitstraling in gluteale regio en/of bovenbeen
▪ Continue pijn of in episoden
▪ Houdingen, bewegingen, externe belasting doen pijn verergeren (‘mechanische’ pijn)
▪ Stijfheid in de rug bij opstaan
▪ Vaak startend in de ochtend, al is dit geen DD
▪ Geen ziekteverschijnselen
▪ Meestal tussen 20-55 (18-65) jaar
Lumbosacraal radiculair syndroom:
▪ Zenuw betrokken
Symptomen:
▪ Tintelingen
▪ Verminderde kracht
▪ Pijn
Patients` history:
Invloeden vanuit zijn leven? Biologisch, psychologisch, sociaal
-> BPS model
Diffentiëring specifieke en aspecifieke:
Medische beeldvorming bij duidelijk specifieke LRK
Geen enkele indicatie om MBV toe te passen bij aspecifieke LRK
Hoe groot is de kans dat een asymptomatische persoon van 50 jaar op een MRI een discus
hernia vertoont? 40%
Hoe groot is de kans dat een asymptomatische persoon van 50 jaar op een MRI discus
degeneratie vertoont? 80%
Scan beperken door:
1. Onnodige radiatie
2. Kostelijke tijdsinvestering voor de gezondheidszorg
3. Nadruk op vaak onbelangrijke anatomische ‘afwijkingen’
4. Kan onnodige operaties stimuleren en eindigen in failed back Surgery syndrome
Onnodige operatie waarbij er geen verschil is in resultaat, ev. Nieuwe klachten
Vlaggensysteem:
Aangeven van gevaar of toelating door eventuele obstakels
,Rode en gele vlaggen:
Rood = lichamelijke afwijkingen
- directe alarmsignalen!
• Risicofactoren, geassocieerd met de aanwezigheid van lichamelijke afwijking die de
LRK verklaart.
• Hulpmiddel voor diagnose bij specifieke aandoening
• Soort van ‘biologische/medische’ factoren
• Eerste episode LRP voor 18 of na 65 jaar
• Trauma fy/psy
• Constante pijn
• Voorgeschiedenis van kanker
• Risico op osteoporose
• Pijn in het been onder de knie
• Pijn in rug boven L4
• Neurologische uitval
• Zadelanesthesie = vies gevoel in bekkenregio
• Gewichtsverlies onverklaarbaar
• Drugs, HIV
→ Geen? = aspecifieke LRK
→ wel? = specifiek of radiculair syndroom
Hoe opsporen?
• Bij anamnese de alarmsignalen
• Klinisch onderzoek
o Radiculaire rek of compressie
o Neurologische uitval
o Palpatie proc spinosi
Niet elke rode vlag is even problematisch!
1 rode vlag -> reeële kans op probleem
> 1 rode vlaggen -> grote kans op probleem
Geel = dreigende chronisiteit
• Psychologische factoren die het risico op chronische lage rugklachten beduidend
verhogen
• Vergroten de kans op het ontwikkelen of het in stand houden van langdurig
beperkingen en werkverzuim bij LRP
Hoe opsporen?
• Anamnese, psy/sociale factoren, geschiedenis
• Screeningsvragenlijst PROMS
- Irreële gedachten over de klachten (abnormaal verwachtingspatroon)
- Inadequaat pijngedrag (bewegingsangst, sociale isolatie)
- Ineffectieve behandeling in het verleden
Oranje=
, • Psychiatrische problemen
• Depressie/ Persoonlijkheidstoornissen
Blauw =
• Perceptie van de relatie tussen werk en gezondheid
• Stress over werkomgeving, dat deze verder letsels zal veroorzaken
• Geen ondersteunend gevoel van collega’s
Zwart =
• Systeem of contextuele obstakels
• Schadevergoedingsproblemen met verzekeraar
• Te beschermende familie
• Zware professionele activiteit
• Wetgeving die werkhervatting beperkt
Beloop
• Aanvang: 60% acuut, 40% langzaam
• Duur:
• Bij 50% verdwijnen klachten na 1 week
• Bij 75-90% (!) verdwijnen klachten na 4-6 weken
• 50-80% recidiverend binnen 1 jaar (mindere mate)
▪ Normaal beloop = binnen 4-6 weken prob. verdwenen
▪ Afwijkend beloop = Na normaal beloop nog geen verbetering
Prevalentie en incidentie
>80% vd bevolking
Invloed op functioneren van levensstijl bij oudere populatie is minder, waarom?
LRK = westers probleem, hangt af van levensstijl, cultuur en afkomst
Methodisch handelen
▪ Het methodisch handelen is een “stappenplan”.
▪ Richtlijn voor werkwijze van kinesitherapeut.
▪ Kwaliteit van zorg verbeteren
▪ Kwaliteit van handelen verbeteren.
Diagnostisch proces
Het doel van het diagnostisch proces is het bepalen van
▪ De aard van de klacht
▪ De ernst van de klacht
▪ Het reproduceren en mate van beïnvloeden van de klacht
1. Verwijzing en aanmelding
Lage rugklachten
Definitie:
Variërende pijn en/of andere ongewenste ervaren sensaties in de lumbosacrale regio
(gelokaliseerd tussen de onderste ribbenboog en de bilnaad). Sommige mensen ervaren
terwijl ook uitstralende pijn in de gluteale regio en/of één of beide benen.
Delphi study:
Gesprek, discussie voor een finaal product te leveren, kan leiden tot vragenlijst voor andere
studies met hun eigen resultaten
Doel = stellen baseline+verbeteren prevalentieweergaven
Duur:
<6 weeks = acuut
Kan zelf weggaan
6-12 weeks = subacuut
>12 weeks = chronisch
Complex
Caviat: ‘flare’/opflakkering (construct op korte termijn)
Een opflakkering is een verslechtering van de toestand die uren (tot weken) aanhoudt,
die moeilijk te verdragen is, en die over het algemeen de gebruikelijke activiteiten
en/of emoties beïnvloedt.
Caviat: ‘Recurrente klachten’ (construct op lange(re) termijn)
Binnen de laatste 24u een verhoging van >2/10 op de VAS schaal na een periode van
30 dagen pijnvrij. Pain attacks without pain between then
Oorzaak
5-10% specifieke LRK
85-90% aspecifieke LRK
Specifieke LRK:
▪ Veroorzaakt door pathofysiologisch mechanisme en/of een stoornis in anatomische
structuur (pathoanatomie)
▪ Oorzaak:
▪ Trauma
▪ Spondylarthropathieën
▪ Tumor
▪ Infecties
▪ Cauda equina syndroom
▪ Osteoporose
Aspecifieke LRK:
, ▪ LRK die niet kan worden toegeschreven aan een specifieke afwijking of stoornis*
▪ LRP is gevolg van interactie tussen biologische, psychologische en sociale factoren
▪ Rol psychosociale klachten = gele vlaggen
Symptomen:
▪ Pijn in de lumbosacrale regio
▪ Ontstaansreden is divers e.g. fysiek (e.g. ongemakkelijk houding aanhouden),
psychologisch (e.g. mentaal vermoeid of gestresseerd zijn), gecombineerd
(e.g. afgeleid heffen)
▪ maar 1 op 3 personen ‘ook zonder trigger’, zonder specifieke reden
▪ Eventueel uitstraling in gluteale regio en/of bovenbeen
▪ Continue pijn of in episoden
▪ Houdingen, bewegingen, externe belasting doen pijn verergeren (‘mechanische’ pijn)
▪ Stijfheid in de rug bij opstaan
▪ Vaak startend in de ochtend, al is dit geen DD
▪ Geen ziekteverschijnselen
▪ Meestal tussen 20-55 (18-65) jaar
Lumbosacraal radiculair syndroom:
▪ Zenuw betrokken
Symptomen:
▪ Tintelingen
▪ Verminderde kracht
▪ Pijn
Patients` history:
Invloeden vanuit zijn leven? Biologisch, psychologisch, sociaal
-> BPS model
Diffentiëring specifieke en aspecifieke:
Medische beeldvorming bij duidelijk specifieke LRK
Geen enkele indicatie om MBV toe te passen bij aspecifieke LRK
Hoe groot is de kans dat een asymptomatische persoon van 50 jaar op een MRI een discus
hernia vertoont? 40%
Hoe groot is de kans dat een asymptomatische persoon van 50 jaar op een MRI discus
degeneratie vertoont? 80%
Scan beperken door:
1. Onnodige radiatie
2. Kostelijke tijdsinvestering voor de gezondheidszorg
3. Nadruk op vaak onbelangrijke anatomische ‘afwijkingen’
4. Kan onnodige operaties stimuleren en eindigen in failed back Surgery syndrome
Onnodige operatie waarbij er geen verschil is in resultaat, ev. Nieuwe klachten
Vlaggensysteem:
Aangeven van gevaar of toelating door eventuele obstakels
,Rode en gele vlaggen:
Rood = lichamelijke afwijkingen
- directe alarmsignalen!
• Risicofactoren, geassocieerd met de aanwezigheid van lichamelijke afwijking die de
LRK verklaart.
• Hulpmiddel voor diagnose bij specifieke aandoening
• Soort van ‘biologische/medische’ factoren
• Eerste episode LRP voor 18 of na 65 jaar
• Trauma fy/psy
• Constante pijn
• Voorgeschiedenis van kanker
• Risico op osteoporose
• Pijn in het been onder de knie
• Pijn in rug boven L4
• Neurologische uitval
• Zadelanesthesie = vies gevoel in bekkenregio
• Gewichtsverlies onverklaarbaar
• Drugs, HIV
→ Geen? = aspecifieke LRK
→ wel? = specifiek of radiculair syndroom
Hoe opsporen?
• Bij anamnese de alarmsignalen
• Klinisch onderzoek
o Radiculaire rek of compressie
o Neurologische uitval
o Palpatie proc spinosi
Niet elke rode vlag is even problematisch!
1 rode vlag -> reeële kans op probleem
> 1 rode vlaggen -> grote kans op probleem
Geel = dreigende chronisiteit
• Psychologische factoren die het risico op chronische lage rugklachten beduidend
verhogen
• Vergroten de kans op het ontwikkelen of het in stand houden van langdurig
beperkingen en werkverzuim bij LRP
Hoe opsporen?
• Anamnese, psy/sociale factoren, geschiedenis
• Screeningsvragenlijst PROMS
- Irreële gedachten over de klachten (abnormaal verwachtingspatroon)
- Inadequaat pijngedrag (bewegingsangst, sociale isolatie)
- Ineffectieve behandeling in het verleden
Oranje=
, • Psychiatrische problemen
• Depressie/ Persoonlijkheidstoornissen
Blauw =
• Perceptie van de relatie tussen werk en gezondheid
• Stress over werkomgeving, dat deze verder letsels zal veroorzaken
• Geen ondersteunend gevoel van collega’s
Zwart =
• Systeem of contextuele obstakels
• Schadevergoedingsproblemen met verzekeraar
• Te beschermende familie
• Zware professionele activiteit
• Wetgeving die werkhervatting beperkt
Beloop
• Aanvang: 60% acuut, 40% langzaam
• Duur:
• Bij 50% verdwijnen klachten na 1 week
• Bij 75-90% (!) verdwijnen klachten na 4-6 weken
• 50-80% recidiverend binnen 1 jaar (mindere mate)
▪ Normaal beloop = binnen 4-6 weken prob. verdwenen
▪ Afwijkend beloop = Na normaal beloop nog geen verbetering
Prevalentie en incidentie
>80% vd bevolking
Invloed op functioneren van levensstijl bij oudere populatie is minder, waarom?
LRK = westers probleem, hangt af van levensstijl, cultuur en afkomst
Methodisch handelen
▪ Het methodisch handelen is een “stappenplan”.
▪ Richtlijn voor werkwijze van kinesitherapeut.
▪ Kwaliteit van zorg verbeteren
▪ Kwaliteit van handelen verbeteren.
Diagnostisch proces
Het doel van het diagnostisch proces is het bepalen van
▪ De aard van de klacht
▪ De ernst van de klacht
▪ Het reproduceren en mate van beïnvloeden van de klacht
1. Verwijzing en aanmelding
